منطقه مسکونی آسیب‌دیده در بئرشبع اسرائیل، در حمله موشکی صبح سه‌شنبه ایران

ترامپ: آتش‌بس لازم‌الاجراست، لطفاً آن را نقض نکنید

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، روز سه‌شنبه اعلام کرد که آتش‌بسی بین اسرائیل و ایران اکنون برقرار شده است و از هر دو طرف خواست که آن را نقض نکنند. این اظهارات امیدها را برای پایان یافتن جنگ ۱۲ روزه افزایش داد، هرچند گزارش‌هایی از حملات مرگبار در هر دو کشور منتشر شده است.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، اعلام کرد که اسرائیل با پیشنهاد آتش‌بس ارائه‌شده توسط ترامپ موافقت کرده و اظهار داشت که اسرائیل به هدف خود یعنی حذف تهدید هسته‌ای و موشکی بالستیک ایران دست یافته است. با این حال، او هشدار داد که در صورت هرگونه نقض آتش‌بس، پاسخ قاطعی خواهد داد.

ترامپ پیش‌تر در شبکه اجتماعی تروث سوشال نوشت: «آتش‌بس اکنون برقرار است. لطفاً آن را نقض نکنید!»
این اعلام پس از آن صورت گرفت که ایران موج جدیدی از موشک‌ها را شلیک کرد که بر اساس گزارش سرویس اورژانس اسرائیل، چهار نفر را کشت. همچنین مقامات ایرانی گزارش دادند که در حمله‌ای در صبح سه‌شنبه در شمال ایران، نه نفر کشته شدند.

هنگامی که ترامپ روز دوشنبه آنچه را «آتش‌بس کامل» برای پایان جنگ نامید اعلام کرد، به نظر می‌رسید که پیشنهاد داده است اسرائیل و ایران فرصت داشته باشند مأموریت‌های در  حین‌انجام خود را تکمیل کنند و سپس آتش‌بس به‌صورت مرحله‌ای آغاز شود.

این اعلامیه پس از تشدید شدید درگیری‌ها از روز یکشنبه صادر شد، زمانی که ایالات متحده سایت‌های هسته‌ای ایران را بمباران کرد و ایران در پاسخ، روز دوشنبه موشک‌هایی به پایگاه نظامی آمریکا در قطر شلیک کرد.

صبح سه‌شنبه، شاهدان عینی گزارش دادند که انفجارهایی در نزدیکی تل‌آویو و بئرشبع در جنوب اسرائیل شنیده شده است. خبرگزاری نیمه‌رسمی «دانشجو» گزارش داد که تهران آخرین دور موشک‌های خود را پیش از اجرایی شدن آتش‌بس شلیک کرده است.

ارتش اسرائیل اعلام کرد که ایران شش موج موشکی شلیک کرده و سرویس اورژانس ملی اسرائیل گزارش داد که چهار نفر در بئرشبع کشته شده‌اند.

ترور یک دانشمند هسته‌ای دیگر ایران

طبق گزارش خبرگزاری نیمه‌رسمی تسنیم، معاون استاندار استان شمالی گیلان اعلام کرد که در یک «حمله تروریستی» صبح سه‌شنبه، چهار واحد مسکونی کاملاً تخریب شده و نه نفر کشته و ۳۳ نفر زخمی شده‌اند.

مشخص نبود که آیا این مقام به حمله اسرائیل اشاره داشته است یا خیر، اما نورنیوز ایران گزارش داد که محمدرضا صدیقی، دانشمند هسته‌ای، در این حمله که پیش از اجرای آتش‌بس توسط اسرائیل انجام شده بود، کشته شده است.

یک مقام ارشد کاخ سفید گفت که ترامپ این توافق آتش‌بس را طی تماسی با نتانیاهو میانجیگری کرده و اسرائیل پذیرفته است به شرطی که ایران حملات بیشتری انجام ندهد.

ترامپ در سوشیال‌تروث نوشت: «با فرض اینکه همه چیز آنطور که باید پیش برود، که خواهد رفت، می‌خواهم به هر دو کشور، اسرائیل و ایران، به خاطر داشتن استقامت، شجاعت و هوش برای پایان دادن به چیزی که باید “جنگ ۱۲ روزه” نامیده شود، تبریک بگویم.»

یک مقام ایرانی پیش‌تر تأیید کرده بود که تهران با آتش‌بس موافقت کرده است، اما وزیر امور خارجه این کشور اظهار داشت که تا زمانی که اسرائیل حملات خود را متوقف نکند، هیچ توقف درگیری وجود نخواهد داشت.

پرسش‌های بی‌پاسخ

هنوز فهرستی از سوالات بزرگ بی‌پاسخ باقی مانده است، از جمله اینکه آیا آتش‌بس بین دو دشمن سرسخت که سال‌ها درگیری پنهان آن‌ها به یک جنگ هوایی در ۱۲ روز گذشته با حملات به خاک یکدیگر تبدیل شده بود، واقعاً می‌تواند پایدار بماند یا خیر.

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، صبح سه‌شنبه اعلام کرد که اگر اسرائیل «تجاوز غیرقانونی» خود علیه مردم ایران را تا ساعت ۴ صبح به وقت تهران متوقف کند، ایران قصد ادامه پاسخ نظامی خود را ندارد.

عراقچی در پستی در شبکه ایکس افزود: «تصمیم نهایی درباره توقف عملیات نظامی ما بعداً گرفته خواهد شد.»

اسرائیل، با همراهی ایالات متحده در آخر هفته، حملاتی به تأسیسات هسته‌ای ایران انجام داد و مدعی شد که تهران در آستانه دستیابی به سلاح هسته‌ای بوده است. ایران هرگونه برنامه تسلیحات هسته‌ای را رد کرده، اما رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای، گفته است که اگر ایران بخواهد سلاح هسته‌ای بسازد، رهبران جهان «نخواهند توانست جلوی ما را بگیرند.»

اسرائیل، که عضو معاهده بین‌المللی منع گسترش تسلیحات هسته‌ای نیست، تنها کشور در خاورمیانه است که گمان می‌رود دارای سلاح هسته‌ای باشد. اسرائیل این موضوع را نه تأیید و نه تکذیب کرده است.

میانجی‌گری قطر

یک مقام آگاه از مذاکرات روز سه‌شنبه به رویترز گفت، نخست‌وزیر قطر، شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، طی تماسی با مقامات ایرانی، موافقت تهران را برای آتش‌بس جلب کرد.

یک مقام کاخ سفید گفت که جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا، به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم با ایرانی‌ها در تماس بودند.

نه نمایندگی ایران در سازمان ملل و نه سفارت اسرائیل در واشنگتن به درخواست‌های جداگانه رویترز برای اظهارنظر پاسخ ندادند.

ساعاتی پیش‌تر، سه مقام اسرائیلی اعلام کرده بودند که اسرائیل به دنبال پایان دادن به عملیات خود در ایران است و این پیام را به ایالات متحده منتقل کرده است. تلویزیون کانال ۱۲ اسرائیل گزارش داد که نتانیاهو به وزرای دولت دستور داده است که به‌صورت عمومی اظهارنظر نکنند.

بازارها به این خبر واکنش مثبتی نشان دادند.

منطقه مسکونی آسیب‌دیده در بئرشبع اسرائیل، در حمله موشکی صبح سه‌شنبه ایران

در بازار سهام آمریکا، قراردادهای آتی اس‌اند‌پی ۵۰۰ در اواخر دوشنبه ۰.۴ درصد افزایش یافت، که نشان‌دهنده انتظار معامله‌گران برای بازگشایی مثبت در روز سه‌شنبه بود.

قیمت نفت خام آمریکا در ساعات اولیه معاملات آسیایی روز سه‌شنبه به پایین‌ترین سطح خود در بیش از یک هفته رسید، پس از آنکه ترامپ اعلام کرد آتش‌بسی توافق شده است که نگرانی‌ها درباره اختلال در عرضه منطقه را کاهش داد.

اعلام اولیه

ترامپ روز دوشنبه اعلام کرد حمله ایران به پایگاه هوایی آمریکا را که هیچ تلفاتی نداشت  و از تهران به‌خاطر اطلاع‌رسانی زودهنگام تشکر کرد. او گفت اسرائیل را به حرکت به‌سوی صلح تشویق خواهد کرد.

ترامپ گفت که ایران ۱۴ موشک به پایگاه هوایی آمریکا شلیک کرده و آن را «پاسخی بسیار ضعیف» خواند که «ما انتظارش را داشتیم و به‌طور مؤثری با آن مقابله کردیم.»

مدیریت ایران در این حمله یادآور درگیری‌های قبلی با ایالات متحده و اسرائیل بود. تهران تلاش کرد تعادلی بین حفظ آبروی خود با پاسخ نظامی و جلوگیری از چرخه تشدید درگیری که توانایی تحمل آن را ندارد، برقرار کند.

حمله ایران پس از آن صورت گرفت که بمب‌افکن‌های آمریکایی در آخر هفته بمب‌های سنگرشکن ۳۰ هزار پوندی را بر روی تأسیسات هسته‌ای زیرزمینی ایران انداختند و به جنگ هوایی اسرائیل پیوستند.

دولت ترامپ مدعی است که هدفش صرفاً نابودی برنامه هسته‌ای ایران بوده است، نه آغاز جنگی گسترده‌تر.

جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، در مصاحبه‌ای با برنامه «گزارش ویژه با برت بایر» در فاکس نیوز گفت: «ایران به داشتن سلاح هسته‌ای بسیار نزدیک بود.»

او افزود: «اکنون ایران با تجهیزات موجود قادر به ساخت سلاح هسته‌ای نیست، زیرا ما آن را نابود کردیم.»

ترامپ بدون ارائه جزئیات بیشتر، به گزارش‌های اطلاعاتی مبنی بر نزدیک بودن ایران به ساخت سلاح هسته‌ای استناد کرده است. با این حال، سازمان‌های اطلاعاتی ایالات متحده در اوایل سال جاری اعلام کردند که ارزیابی آنها این است که ایران در حال ساخت سلاح هسته‌ای نیست و منبعی که به گزارش‌های اطلاعاتی ایالات متحده دسترسی دارد، هفته گذشته به رویترز گفت که این ارزیابی تغییر نکرده است.

ترامپ روز یکشنبه در یک پست در شبکه‌های اجتماعی، از سرنگونی حاکمان تندروی مذهبی که از زمان انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ دشمنان اصلی واشنگتن در خاورمیانه بوده‌اند، سخن گفت.

با این حال، اسرائیل روشن کرده بود که حملاتش به زندان اوین ـــ زندانی بدنام برای نگهداری زندانیان سیاسی ـــ و دیگر اهداف در تهران، با هدف ضربه زدن گسترده به ساختار حاکمیتی ایران و توانایی آن برای حفظ قدرت انجام شده است.

استیو هالند، اندرو میلز و پریسا حافظی / خبرگزاری رویترز