ماسک: بدون من، ترامپ انتخابات را می‌باخت

میشل ال. پرایس / آسوشیتدپرس / ۵ ژوئن ۲۰۲۵

اتحاد دونالد ترامپ و ایلان ماسک همانند یکی از موشک‌های اسپیس‌اکس به هوا برخاست؛ با نیرویی فوق‌العاده پرتاب شد و اوج گرفت — و سپس منفجر شد.

این سقوط تماشایی روز پنج‌شنبه به اوج خود رسید؛ جایی که ترامپ تهدید کرد قراردادهای دولتی ماسک را لغو خواهد کرد و ماسک مدعی شد که دولت ترامپ همه اسناد مربوط به متهم جنسی، جفری اپستین را منتشر نکرده زیرا نام ترامپ در آن‌ها آمده است.

این کارآفرین حوزه فناوری حتی پُستی در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد که خواستار استیضاح ترامپ بود و سیاست‌های اقتصادی دونالد ترامپ، به‌ویژه تعرفه‌ها، را به باد انتقاد گرفت و پیش‌بینی کرد که امسال رکود اقتصادی در راه است.

این درگیری پر سر و صدای رئیس‌جمهور ایالات متحده و ثروتمندترین مرد جهان در شبکه‌های اجتماعی متعلق به هر دو نفر علنی شد؛ پس از آن‌که ترامپ در جریان نشستی در کاخ سفید با صدراعظم جدید آلمان، در پاسخ به پرسشی درباره انتقادهای ماسک به لایحه بودجه، واکنش نشان داد.

ترامپ طی روزهای گذشته در برابر حملات ماسک در شبکه اجتماعی‌اش «ایکس» عمدتاً سکوت کرده بود؛ حملاتی که ماسک در آن‌ها به‌شدت «لایحه‌ی بزرگ و زیبای» رئیس‌جمهور را محکوم کرده بود. اما روز پنج‌شنبه ترامپ در دفتر بیضی کاخ سفید واکنش نشان داد و گفت از ماسک «بسیار ناامید» شده است.

ماسک نیز بلافاصله در شبکه اجتماعی پاسخ داد. ترامپ که قرار بود روز پنج‌شنبه درباره پایان جنگ روسیه و اوکراین با صدراعظم آلمان، فریدریش مرتس، گفت‌وگو کند، با انتشار پستی در شبکه اجتماعی خود «تروث سوشال» شدت درگیری را بالا برد و تهدید کرد که از دولت ایالات متحده برای آسیب زدن به منافع اقتصادی ماسک استفاده خواهد کرد؛ از جمله لغو قراردادهای شرکت اینترنتی استارلینک و شرکت فضایی اسپیس‌اکس.

ترامپ نوشت: «آسان‌ترین راه برای صرفه‌جویی میلیاردها و میلیاردها دلار در بودجه ما، لغو یارانه‌ها و قراردادهای دولتی ایلان است.»

ماسک در «ایکس» به سرعت پاسخ داد: «بفرمایید، روزم را بسازید.»

ساعاتی بعد، ماسک اعلام کرد که اسپیس‌اکس روند خروج از خدمت فضاپیماهایی را آغاز خواهد کرد که برای حمل فضانوردان و محموله به ایستگاه فضایی بین‌المللی برای ناسا مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ماسک همچنین بدون ارائه مدرکی درباره چگونگی دسترسی به اطلاعات، گفت که ترامپ «در فایل‌های اپستین» حضور دارد. او نوشت: «این دلیل واقعی منتشر نشدن آن‌هاست. روز خوش، DJT!»

شکاف فزاینده میان این دو، همان‌گونه که آغاز شده بود ــ سریع، شدید و کاملاً علنی ــ گسترش یافت. و این اتفاق به‌سرعت برای ماسک تبعات مالی داشت.

ماسک: بدون من، ترامپ انتخابات را می‌باخت

پس از شروع انتقادهای ترامپ از ماسک، سهام شرکت خودروسازی تسلا بیش از ۱۴ درصد سقوط کرد و حدود ۱۵۰ میلیارد دلار از ارزش بازار آن کاسته شد. در نتیجه، ماسک حدود ۲۰ میلیارد دلار از دارایی شخصی خود در سهام تسلا را از دست داد.

رؤسای جمهور و حامیان مالی‌شان به ندرت کاملاً هم‌نظر هستند. اما بزرگی حمایت مالی ماسک از ترامپ ــ دست‌کم ۲۵۰ میلیون دلار برای حمایت از کارزار انتخاباتی او ــ و وسعت اختیاراتی که رئیس‌جمهور به او داده بود تا در وزارتخانه‌ای به‌نام «وزارت بهره‌وری دولتی» دست به اصلاحات و مداخلات بزند، تنها با سرعت فروپاشی رابطه‌شان قابل مقایسه است.

ماسک ضربه‌ای خاص به ترامپ زد، آن هم در نقطه‌ضعف همیشگی‌اش: جایگاه او در میان رأی‌دهندگان. ماسک نوشت: «بدون من، ترامپ انتخابات را می‌باخت.»

و در پستی دیگر افزود: «چه بی‌وفایی!»

ماسک نخستین‌بار اندکی پس از آن‌که ترامپ ــ که آن زمان هنوز نامزد انتخابات بود ــ در جریان یک گردهمایی در پنسیلوانیا به‌شکلی معجزه‌آسا از یک سوءقصد جان سالم به در برد، حمایت خود از او را علنی کرد. چند روز بعد، خبر تشکیل کمیته اقدام سیاسی ماسک در حمایت از ترامپ منتشر شد.

ماسک به‌سرعت تبدیل به مشاور نزدیک و همراه همیشگی ترامپ شد؛ به‌طوری که در یکی از تجمعات انتخاباتی در ماه اکتبر، لحظه‌ای به‌یادماندنی خلق کرد و پشت سر ترامپ به هوا پرید. پس از پیروزی ترامپ، میلیاردر دنیای فناوری پشت سر او هنگام ادای سوگند ریاست‌جمهوری ایستاد، با هواپیمای اختصاصی ریاست‌جمهوری به مار-ئه-لاگو رفت، در اتاق خواب لینکلن اقامت کرد و در جلسات کابینه با کلاه معروف «دوباره آمریکا را عظیم کن» ـــ گاهی حتی با بیش از یک عدد از آن‌ها ـــ شرکت می‌کرد.

سه ماه پیش، ترامپ برای نشان دادن حمایت علنی از کسب‌وکار ماسک در بحبوحه‌ی انتقادها، یک دستگاه تسلای قرمز از او خریداری کرد.

ماسک هفته گذشته در کنفرانسی خبری با حالتی اندوهگین در دفتر بیضی، رسماً با ترامپ خداحافظی کرد. در آن نشست، او چشمی کبود داشت که گفت بر اثر بازی پسر خردسالش به وجود آمده، اما به‌نظر می‌رسید این کبودی استعاره‌ای باشد از دوران پرآشوبش در خدمت دولتی.

ترامپ، که به ندرت فرصت طعنه زدن به ظاهر منتقدانش را از دست می‌دهد، روز پنج‌شنبه به این موضوع اشاره کرد.

او گفت: «بهش گفتم “می‌خوای یه کم گریم کنیم؟ برات یه کم آرایش میاریم.” خیلی جالب بود.»

اظهارات رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه در حالی مطرح شد که ماسک طی چند روز گذشته در شبکه‌های اجتماعی به لایحه‌ی بودجه ترامپ حمله کرده و هشدار داده بود که این لایحه باعث افزایش کسری بودجه فدرال خواهد شد. ماسک این لایحه را «هیولایی مشمئزکننده» خوانده بود.

ترامپ روز پنج‌شنبه در دفتر بیضی گفت: «تا حالا چیزی مستقیماً درباره من نگفته، ولی مطمئنم اونم میاد.»

او ادامه داد: «خیلی از دست ایلان ناامیدم. من خیلی بهش کمک کردم.»

دو میلیاردر جسور و زبان‌تلخ

مدت‌ها بود که ناظران سیاسی این پرسش را مطرح می‌کردند که آیا دو میلیاردر جسور و زبان‌تلخ که به پرتاب توهین در فضای مجازی مشهورند، در نهایت به شکلی تماشایی با هم درگیر خواهند شد. این اتفاق ظرف کمتر از یک سال افتاد.

کارمندان کاخ سفید روز پنج‌شنبه در حالی که نمایش پرهیاهوی این نزاع را در دو شبکه اجتماعی دنبال می‌کردند، با کنجکاوی و سرگرمی آخرین پیچ و تاب‌های دعوای میان رئیس‌ خود و همکار سابقش را، همراه با واکنش‌های کاربران و موجی از میم‌ها، بین یکدیگر رد و بدل می‌کردند. برخی از مقام‌های دولت که غرق در فضای آنلاین هستند، به‌طور خصوصی معتقد بودند که این درگیری، مانند دیگر جدال‌های دیجیتال که بخش جدایی‌ناپذیر کارنامه سیاسی ترامپ بوده، در نهایت به نفع او تمام خواهد شد.

ترامپ روز پنج‌شنبه در دفتر بیضی گفت رابطه‌اش با ماسک «عالی» بوده، اما تأمل‌کنان افزود: «نمی‌دانم دیگر این‌طور خواهد بود یا نه.»

او گفت برخی از کسانی که دولتش را ترک کرده‌اند، «چنان دلتنگ آن می‌شوند» که «در واقع به آدم‌های خصمانه‌ای تبدیل می‌شوند.»

ترامپ گفت: «این را بهش می‌گن سندروم روان‌پریشی از نوع ترامپ، ظاهراً این‌جوری صداش می‌کنن.»

او نقش ماسک را در کمک به انتخاب مجدد خود نیز بی‌اهمیت جلوه داد؛ از جمله بخت‌آزمایی یک‌میلیون‌دلاری روزانه برای رأی‌دهندگان در ایالت پنسیلوانیا. ولخرجی عظیم ماسک که نشان می‌داد تا چه اندازه حاضر است هزینه کند، باعث شده بود بسیاری او را متحدی ارزشمند برای جمهوری‌خواهان در آینده بدانند. اما اکنون که او از ترامپ ـــ رهبر حزب ـــ جدا شده، این پرسش مطرح است که آیا جمهوری‌خواهان یا دیگران می‌توانند در آینده انتظار چنین حمایت مالی کلانی را داشته باشند یا نه.

ترامپ گفت ماسک «فقط زمانی با لایحه مشکل پیدا کرد» که متوجه شد در آن، مشوق‌های مالیاتی برای خودروهای برقی کاهش یافته است.

ماسک بلافاصله در شبکه اجتماعی خود نوشت: «نادرست!»

ماسک افزود: «این لایحه حتی یک‌بار هم به من نشان داده نشد و در دل شب، آن‌قدر سریع تصویب شد که تقریباً هیچ‌کس در کنگره حتی فرصت خواندنش را پیدا نکرد!»

در پستی دیگر نوشت: «می‌تونی بخش کاهش هزینه‌ها رو نگه داری، ولی اون کوه از خرج‌های «چندش‌آور و حیف‌ومیل» توی لایحه رو بنداز دور.»

علاوه بر موضوع مشوق‌های مالیاتی برای خودروهای برقی که به گفته ترامپ باعث «آزردگی» ماسک شده، رئیس‌جمهور گفت اختلاف دیگر، مربوط به ارتقای جایگاه جرد آیزاکمن از سوی ماسک برای ریاست ناسا بود. ترامپ آخر هفته گذشته نامزدی آیزاکمن را پس گرفت و روز پنج‌شنبه او را «کاملاً دموکرات» نامید.

ماسک همچنان به پاسخ‌گویی در شبکه‌های اجتماعی ادامه داد. او پست‌هایی از ترامپ در بیش از یک دهه قبل را بازنشر کرد که در آن‌ها جمهوری‌خواهان را به‌خاطر خرج‌تراشی‌هایشان مورد انتقاد قرار داده بود؛ زمانی که خودش نیز تنها یک میلیاردر دیگر بود که افکارش را در فضای مجازی منتشر می‌کرد.

ماسک نوشت: «مردی که این حرف‌ها را نوشته کجاست؟ نکنه با بدلش جاش رو عوض کردن؟»

بعدازظهر پنج‌شنبه، در محوطه کاخ سفید، خودروی تسلای قرمز رنگ ترامپ همچنان در پارکینگ دیده می‌شد.