تایید تخریب بمب‌افکن‌های روسی با تصاویر ماهواره‌ای

تصاویر ماهواره‌ای از یک پایگاه هوایی روسیه که اندکی پس از حمله پهپادی اوکراین در عمق خاک روسیه در آخر هفته گرفته شده، نشان می‌دهد چندین بمب‌افکن استراتژیک تخریب شده یا به شدت آسیب دیده‌اند. این اطلاعات بر اساس تحلیل سه تحلیلگر منبع باز ارائه شده است.

اوکراین با استفاده از ۱۱۷ پهپاد بدون سرنشین که از محفظه‌هایی نزدیک به اهداف پرتاب شده بودند، دست‌کم چهار پایگاه هوایی در سراسر روسیه را هدف قرار داد. تصاویر پهپادی از این عملیات که توسط رویترز تأیید شده، نشان می‌دهد چندین هواپیما در حداقل دو مکان مورد اصابت قرار گرفته‌اند.

شرکت ماهواره‌ای کاپلا اسپیس (Capella Space) تصویری از یکی از این پایگاه‌های هوایی واقع در منطقه سیبری ایر کوتسک را در اختیار رویترز قرار داده است. این تصویر در تاریخ ۲ ژوئن، یک روز پس از یکی از پیچیده‌ترین و مؤثرترین عملیات‌های اوکراین در بیش از سه سال جنگ، گرفته شده است.

ابرها می‌توانند تصاویر ماهواره‌ای معمولی را مخدوش کنند، اما داده‌های این تصویر از ماهواره‌های رادار دهانه مصنوعی (SAR) به‌دست آمده‌اند که با ارسال پرتوهای انرژی به زمین و دریافت بازتاب آن‌ها، امکان شناسایی جزئیات کوچک توپوگرافی را فراهم می‌کنند.

تصویر ارائه‌شده - که نسبت به عکس‌های با وضوح بالا معمولی دانه‌دارتر و سیاه‌وسفید است - به نظر می‌رسد بقایای چندین هواپیما را نشان می‌دهد که در امتداد باند پایگاه هوایی نظامی بلایا یا در پناهگاه‌های حفاظتی نزدیک آن پارک شده بودند.

جان فورد، پژوهشگر مرکز مطالعات منع گسترش تسلیحات جیمز مارتین در کالیفرنیا، اظهار داشت: «بر اساس بقایای قابل مشاهده، مقایسه با تصاویر ماهواره‌ای اخیر و فیلم‌های پهپادی منتشرشده در تلگرام که در توییتر به اشتراک گذاشته شده، می‌توانم تخریب چندین هواپیما را تأیید کنم.»

فورد افزود که تصاویر SAR ارائه‌شده توسط رویترز نشان‌دهنده بقایای دو بمب‌افکن استراتژیک سوپرسونیک تو-۲۲ بک‌فایر است که برای حملات موشکی علیه اوکراین استفاده می‌شدند.

تصاویر SAR و همچنین فیلم‌های پهپادی از حملات که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده‌اند، نشان می‌دهند که چهار بمب‌افکن سنگین استراتژیک تو-۹۵ نیز تخریب شده یا به شدت آسیب دیده‌اند.

تصاویر ماهواره‌ای از فرودگاه بلایا در منطقه ایرکوتسک روسیه، پس از حمله پهپادی اوکراینی

برادی آفرین، تحلیلگر اطلاعات منبع باز، تأیید کرد که تصاویر SAR از پایگاه هوایی ایر کوتسک نشان‌دهنده تخریب و آسیب به چندین هواپیمای تو-۹۵ و تو-۲۲ است، هرچند برای ارزیابی دقیق‌تر به تصاویر بیشتری نیاز است. او افزود: «اما واضح است که حمله به این پایگاه هوایی بسیار موفق بوده است.»

او همچنین خاطرنشان کرد که هواپیماهای هدف قرار گرفته در این حمله ترکیبی از بمب‌افکن‌های تو-۲۲ و تو-۹۵ بودند که روسیه از آن‌ها برای حملات علیه اوکراین استفاده کرده است.

آفرین افزود که پایگاه هوایی بلایا محل استقرار چندین هواپیمای تقلبی مسطح است که به نظر می‌رسد در این مورد نتوانسته‌اند پهپادهای اوکراینی را فریب دهند.

انفجار بزرگ

رویترز هنوز تصاویر SAR از پایگاه هوایی اولنیا در مورمانسک، واقع در شمال غربی دورافتاده روسیه که مورد حمله قرار گرفته، به دست نیاورده است. اما فیلم‌های پهپادی از پایگاه اولنیا که توسط مقامات اوکراینی ارائه و توسط رویترز تأیید شده، نشان‌دهنده دو بمب‌افکن تو-۹۵ در حال سوختن و سومی که به نظر می‌رسد تو-۹۵ است و توسط انفجاری بزرگ مورد اصابت قرار گرفته است.

انیمیشن نحوه تدارک و اجرای عملیات را نشان می‌دهد

وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که اوکراین حملات پهپادی را علیه پایگاه‌های هوایی نظامی در مناطق مورمانسک، ایر کوتسک، ایوانوو، ریازان و آمور انجام داده است. پدافند هوایی در سه منطقه این حملات را دفع کرد، اما در مورمانسک و ایر کوتسک موفق به این کار نشد و در نتیجه چندین هواپیما دچار آتش‌سوزی شدند.

آژانس امنیت داخلی اوکراین (SBU) مسئولیت این عملیات با نام رمز «تار عنکبوت» را بر عهده گرفت و اعلام کرد که در مجموع ۴۱ جنگنده روسی مورد اصابت قرار گرفته‌اند.

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، این حمله را که اهدافی تا فاصله ۴۳۰۰ کیلومتری (۲۶۷۰ مایلی) از خط مقدم جنگ را هدف قرار داد، «کاملاً درخشان» توصیف کرد.

آندری کووالنکو، مقام شورای امنیت ملی و دفاع اوکراین، اظهار داشت که از بیش از ۴۰ هواپیمای مورد اصابت، ۱۳ فروند تخریب شده‌اند.

ارتش اوکراین روز سه‌شنبه ۱۲ هواپیما را به فهرست تلفات نظامی روسیه در زمان جنگ اضافه کرد، بدون ارائه جزئیات بیشتر.

آژانس امنیت داخلی اوکراین اعلام کرد که خسارت ناشی از این عملیات به ۷ میلیارد دلار رسیده و ۳۴ درصد از حامل‌های موشک کروز استراتژیک در پایگاه‌های اصلی هوایی روسیه مورد اصابت قرار گرفته‌اند.

رویترز نتوانسته است این ادعاها را به‌طور مستقل تأیید کند.

برخی کارشناسان اظهار داشتند که این عملیات برای جلوگیری از حملات موشکی روسیه علیه اوکراین با استفاده از بمب‌افکن‌های استراتژیک کافی نخواهد بود، اما جایگزینی هواپیماهای آسیب‌دیده دشوار، اگر نگوییم غیرممکن، است زیرا برخی از آن‌ها دیگر تولید نمی‌شوند.

مؤسسه مطالعات جنگ (ISW) اعلام کرد که این حمله احتمالاً روسیه را وادار به بازنگری در پیکربندی پدافند هوایی خود خواهد کرد. ISW افزود: «این عملیات مقامات روسی را مجبور می‌کند تا توزیع مجدد سیستم‌های پدافند هوایی خود را برای پوشش محدوده وسیع‌تری از قلمرو در نظر بگیرند و احتمالاً گروه‌های پدافند هوایی متحرک را مستقر کنند که بتوانند به سرعت به حملات پهپادی مشابه اوکراین در آینده واکنش نشان دهند.»

تام بالفورث و میلان پاویچیچ / خبرگزاری رویترز /  ۳ ژوئن ۲۰۲۵