ترامپ: تحریم‌های آمریکا علیه سوریه لغو می‌شود

باراک راوید | آکسیوس

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا، در جریان سخنرانی خود در عربستان سعودی اعلام کرد که تحریم‌های اعمال‌شده علیه سوریه را لغو خواهد کرد تا به گفته وی «فرصتی به این کشور داده شود».

اهمیت موضوع: تصمیم ترامپ، تغییری چشمگیر در سیاست واشنگتن نسبت به سوریه محسوب می‌شود؛ آن هم کمتر از شش ماه پس از فروپاشی حکومت بشار اسد. این تحریم‌ها اقتصاد سوریه را به‌شدت تحت فشار قرار داده و این کشور را تا آستانه فروپاشی اقتصادی پیش برده‌اند.

بر اساس گزارش منابع مطلع، انتظار می‌رود رئیس‌جمهور آمریکا روز چهارشنبه در ریاض با احمد الشرع، رئیس‌جمهوری جدید سوریه، دیدار کند.

بشار اسد، فرزند حافظ اسد، در ماه دسامبر ۲۰۲۴ و در پی حمله سریع نیروهای شورشی که به فروپاشی ساختار حکومتی پس از ۱۴ سال جنگ داخلی انجامید، از قدرت برکنار شد و احمد الشرع جایگزین وی شد.

اظهارات ترامپ: رئیس‌جمهور آمریکا در سخنرانی خود ضمن ابراز امیدواری نسبت به موفقیت دولت جدید سوریه در برقراری ثبات و صلح در کشور، تأکید کرد که روند عادی‌سازی روابط میان واشنگتن و دمشق ادامه خواهد یافت.

وی گفت: «پس از رایزنی با ولیعهد عربستان، محمد بن سلمان، و همچنین گفت‌وگو با رئیس‌جمهور اردوغان از ترکیه که اخیراً با من تماس گرفت و درخواست مشابهی مطرح کرد، تصمیم گرفتم که دستور لغو تحریم‌های سوریه را صادر کنم تا فرصتی برای بازسازی و پیشرفت در اختیارشان قرار گیرد.»

ترامپ تحریم‌های پیشین را «سخت‌گیرانه و فلج‌کننده» توصیف کرد و افزود که این اقدامات در گذشته ضروری بودند، اما اکنون دیگر توجیهی ندارند.

او خطاب به حضار افزود: «اکنون نوبت آن‌هاست که بدرخشند. همه تحریم‌ها برداشته خواهند شد. موفق باشید، سوریه. چیزی متفاوت و خاص به ما نشان دهید.»

تحولات جاری: روز سه‌شنبه، در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره احتمال دیدار با رئیس‌جمهور سوریه در جریان سفر به عربستان، ترامپ گفت: «بله، فکر می‌کنم این دیدار انجام خواهد شد.»

یکی از مقامات کاخ سفید نیز در گفت‌وگو با آکسیوس تأیید کرد که رئیس‌جمهور آمریکا در جریان حضور خود در ریاض، با احمد الشرع دیداری خواهد داشت.

این دیدار، در صورت تحقق، نخستین دیدار رسمی میان رؤسای جمهور آمریکا و سوریه طی ۲۵ سال گذشته خواهد بود. آخرین ملاقات در این سطح در سال ۲۰۰۰ و در جریان تلاش‌ها برای حصول توافق صلح میان سوریه و اسرائیل، میان بیل کلینتون و حافظ اسد در ژنو برگزار شده بود.

ترامپ همچنین اعلام کرد که مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، در روزهای آینده در ترکیه با وزیر امور خارجه سوریه دیدار خواهد کرد.

ابعاد گسترده‌تر: تصمیم ترامپ مبنی بر لغو تحریم‌ها، نشانه‌ای از تغییر رویکرد دولت آمریکا نسبت به دولت جدید سوریه است؛ دولتی که تلاش دارد کشور را از ویرانی ناشی از جنگ داخلی و فشارهای اقتصادی نجات دهد.

به گفته یکی از منابع مطلع، رئیس‌جمهور آمریکا در هفته‌های ابتدایی زمامداری خود، در گفت‌وگو با برخی رهبران خارجی، احمد الشرع را «عنصر جهادی» توصیف کرده بود.

یکی از اهداف اعلام‌شده ترامپ، خروج کامل نیروهای آمریکایی باقی‌مانده از خاک سوریه است؛ فرایندی که در هفته‌های اخیر کلید خورده و دیدار با رئیس‌جمهور سوریه می‌تواند آن را تسریع کند.

پشت‌صحنه: دو منبع آگاه گزارش داده‌اند که ولیعهد عربستان سعودی، در کنار کشورهای ترکیه، قطر و فرانسه، ترامپ را تشویق کرده‌اند که در حاشیه نشست سران کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، دیداری با احمد الشرع برگزار کند.

دیدگاه کارشناسان: چارلز لیستر، مدیر برنامه سوریه در اندیشکده مؤسسه خاورمیانه، در گفت‌وگو با آکسیوس گفت: «این دیدار می‌تواند لحظه‌ای تعیین‌کننده برای سوریه باشد؛ کشوری که به‌شدت به تعامل با ایالات متحده و لغو تحریم‌ها نیاز دارد. اگر رئیس‌جمهور ترامپ در پی تحقق صلح در خاورمیانه است، اکنون با سقوط رژیم اسد و تضعیف چشمگیر نفوذ ایران در شام، فرصت تاریخی در اختیار او قرار گرفته است. اما اینکه این تلاش‌ها به نتیجه برسد یا نه، بستگی به نحوه تعامل با دمشق دارد.»

وی افزود: «سوریه طی ماه‌های اخیر، شاخه زیتون خود را دراز کرده است؛ اینک به تصمیم ترامپ بستگی دارد که آیا آن را خواهد پذیرفت یا خیر.»

معاذ مصطفی، مدیر «گروه ویژه اضطراری سوریه» مستقر در واشنگتن، نیز پس از دیداری چهار ساعته با احمد الشرع در دمشق، مقامات کاخ سفید را در جریان نتایج این ملاقات قرار داده است.

مصطفی به آکسیوس گفت که الشرع تمایل زیادی به دیدار با ترامپ و ارائه چشم‌انداز خود برای آینده سوریه دارد. وی همچنین آمادگی دولت خود را برای همکاری با ایالات متحده در بخش انرژی، از جمله واگذاری مدیریت میادین نفت و گاز سوریه به یک نهاد آمریکایی، اعلام کرده است.

به گفته مصطفی، الشرع بر تعهد خود برای جلوگیری از بازگشت نفوذ ایران به خاک سوریه، و همچنین تداوم همکاری نزدیک با آمریکا در حوزه مبارزه با تروریسم و مدیریت پرونده زندانیان داعش تأکید کرده است.

ابعاد پنهان: دیدار با احمد الشرع و لغو تحریم‌ها از سوی واشنگتن، گامی دیگر در راستای فاصله گرفتن ترامپ از اولویت‌های سیاست خارجی اسرائیل محسوب می‌شود؛ همان‌گونه که در گفت‌وگوهای مستقیم با ایران و توافق آتش‌بس با حوثی‌ها نیز مشاهده شده بود.

نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، با دیده تردید به دولت جدید سوریه می‌نگرد و نسبت به سوابق الشرع و برخی مشاوران وی، به‌دلیل ارتباطات گذشته با القاعده، ابراز نگرانی کرده است.

اسرائیل پس از فروپاشی رژیم اسد، بخشی از خاک سوریه را به‌عنوان منطقه حائل به تصرف درآورده و همچنان به حملات هوایی علیه پایگاه‌های نظامی و انبارهای تسلیحاتی در خاک سوریه ادامه می‌دهد.

***

شادی و جشن در خیابان‌های سوریه

پس از آنکه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا اعلام کرد این کشور تحریم‌های اعمال شده بر سوریه را لغو می‌کند، مردم سوریه به خیابان‌ها آمده و به جشن و پایکوبی پرداختند.