بالا از راست: فریدون شمس‌الدین و سعیدکرم رجب‌علیزاده - پایین: محمدصابر فیضف و دلیرجان میرزایف

روایت‌های تازه درباره متهمان حمله تروریستی مسکو

مقام‌های تاجیکستان بستگان فریدون شمس‌الدین، یکی از متهمان تاجیک حمله به سالن کنسرت کروکوس در روسیه، را بازجویی کردند و یک کانال تلگرامی متعلق به گروه مزدوران واگنر نیز ویدئویی از این متهم منتشر کرده که صورتش کاملاً متورم شده بود.

حملهٔ روز سوم فروردین به این سالن در حومه مسکو که بدترین اقدام «تروریستی» دو دههٔ اخیر در روسیه به شمار می‌رود، ۱۳۷ کشته برجای گذاشت.

دادگاهی در روسیه چهار تن از شهروندان تاجیک به نام‌های محمد صابر فیضف، سعیدکرم رجب‌علیزاده، فریدون شمس‌الدین و دلیرجان میرزایف را متهمان این حمله معرفی و آن‌ها را به «اقدامات تروریستی» متهم کرده است.

رادیو اوزودی، بخش تاجیک رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی، گزارش داده که مقام‌های تاجیک روز دوشنبه ششم فروردین بستگان آقای شمس‌الدین را بازجویی کردند.

یکی از این بستگان که خواست نامش فاش نشود، در این باره گفت «ما رفتار مشکوکی از فریدون ندیدیم. او شش ماه پیش به روسیه رفت و برای خانواده‌اش پول می‌فرستاد».

او افزود اتهام‌های واردشده از سوی مقام‌های روسیه قابل باور نیست.

فریدون شمس‌الدین ۲۵ ساله اهل حومه شهر حصار در نزدیکی دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، است. او در ویدئوی بازجویی‌اش، درحالی‌که دست‌هایش بسته شده و زانو زده بود، می‌گوید که روز چهارم مارس (۱۴ اسفند) از راه ترکیه به روسیه رفت. او به قصد ماندن در روسیه از مرز عبور کرد.

او در همین ویدئو که از سوی مقام‌های روسیه منتشر شده، می‌گوید یک دستیار روحانی «۵۰۰ هزار روبل» به او داد تا دست به حمله تروریستی بزند.

رادیوفردا نمی‌تواند صحت‌وسقم این ویدئو را تأیید کند و مشخص نیست که این «اعترافات» تحت چه شرایطی از متهم گرفته شده است.

خویشاوند فریدون شمس‌الدین در گفتگو با رادیو اوزودی می‌گوید: «او مانند یک مهاجر عادی رفتار می‌کرد و هیچ رفتار مشکوکی از او دیده نشد. وقتی خبرها را شنیدیم، شوکه شدیم. او حتی جرئت کشتن یک گنجشک را نداشت و ترسو بود».

به‌گفتهٔ بستگان این متهم، او پیش از عزیمت به روسیه در یک نانوایی در شهر حصار کار می‌کرد و «نه اهل نماز بود و نه روزه».

بازداشت به اتهام آزار جنسی

براساس اطلاعاتی که رادیو اوزودی به‌ دست آورده، فریدون شمس‌الدین پیشتر در تاجیکستان به اتهام آزار جنسی بازداشت و در سال ۲۰۲۰ آزاد شده بود. او خدمت سربازی هم انجام نداده بود.

این شهروند تاجیکی در سال ۲۰۲۲ ازدواج کرد و یک پسر هشت ماهه دارد. خویشاوند فریدون می‌گوید که این حادثه بستگان او را در وضعیت خیلی بدی قرار داده است.

«همسر، والدین و مادرزن او برای بازجویی به دوشنبه برده شده‌اند. فریدون نام خود را در آدرس خواهرش در مسکو ثبت کرده بود. شوهر خواهرش الان او را طلاق داده. مقام‌های روسیه هم امروز صبح به‌دلیل این‌که فریدون از آدرس محبوبه زرگرووا، خواهرش، استفاده کرده بود، خواهر و سه کودک او را از کشور اخراج کردند و باید امشب وارد تاجیکستان شوند».

مقام‌های تاجیکستانی در مورد شهروندان بازداشتی این کشور و اتهام‌های مطرح‌شده توسط روسیه اظهارنظر نکرده‌اند. با این حال، وزارت امور داخلی تاجیکستان روز چهارم فروردین فوراً به انتشار اطلاعات در مورد این چهار شهروند واکنش نشان داد و دخالت سه تن از آن‌ها در این حادثه را رد کرد.

فریدون شمس‌الدین، یکی از متهمان حمله به سالن کروکوس مسکو، قبل و بعد از حادثه

پلیس روسیه می‌گوید ۱۱ نفر را به ظن دست داشتن در این حمله بازداشت کرده است. فیلم «اعترافات» متهمان تاجیکی که مشخص نیست تحت چه شرایطی گرفته شده، پرسش‌هایی در مورد اعتبار آن برانگیخته است. پلیس روسیه هنوز هیچ مدرکی در مورد دست داشتن این متهمان در حادثه سالن کنسرت کروکوس ارائه نکرده است.

شبکهٔ بی‌بی‌سی جهانی گزارش داده که دو تن از متهمان کشته شده‌اند؛ یکی در خود سالن کنسرت و دیگری هنگام بازداشت در منطقهٔ بریانسک روسیه. مقام‌های روسیه اطلاعاتی در مورد سرنوشت پنج متهم دیگر ارائه نکرده‌اند.

ویدئوهای منتشرشده از متهمان

در همین حال، یک کانال تلگرامی نزدیک به گروه مزدوران «واگنر»، عکسی منتشر کرده که احتمال می‌رود مربوط به لحظهٔ «شکنجه» فریدون شمس‌الدین باشد.

این عکس را کانال تلگرامی «گری زون» منتشر کرده و در آن دیده می‌شود که متهم روی زمین افتاده درحالی‌که شلوار به پا ندارد و یک وسیله نظامی به نام «تی‌ای-۵۷» کنارش افتاده است. از این وسیله برای شکنجه زندانیان با برق استفاده می‌شود.

زیر عکس هم چنین نوشته شده است: «یکی از مهاجران تروریست از تاجیکستان از هیجان غش کرده است، مانند پدری که منتظر تولد فرزندش است. او با وجود این‌که شهروند روسیه نیست ولی نیروهای ویژه به حقوق او احترام گذاشتند و تلفنی در اختیارش گذاشتند که با آن به یک وکیل زنگ زد.»

فریدون شمس‌الدین روز پنجم فروردین در حالی برای تفهیم اتهام در دادگاه حضور پیدا کرد که صورتش متورم شده بود. دادگاه باسمانی در حومهٔ مسکو برای او و سه متهم دیگر تاجیک تا روز ۲۲ مه امسال قرار بازداشت موقت صادر کرد.

قبل از این، ویدئویی در کانال‌های تلگرامی نزدیک به مقام‌های روسیه منتشر شده بود که ظاهراً حاکی از شکنجه سعیدکرم رجب‌علیزاده، دیگر متهم تاجیکی، بود. در این ویدئو دیده می‌شود که گوش این شهروند تاجیکی بریده و داخل دهانش گذاشته شده است و مجبور می‌شود که آن را قورت بدهد.

رجب‌علیزاده ۳۰ ساله دارای همسر و یک کودک است. او گفته که به خاطر نمی‌آورد کی و کجا آدرس خود را در روسیه ثبت کرده است.

به گزارش سایت «فونتانکا»، این ویدئو را کانال‌های نزدیک به گروه مزدوران واگنر منتشر کرده‌اند.

مقام‌های روسیه به انتشار این ویدئوها واکنش نشان نداده‌اند. استفاده از شکنجه در روسیه به‌طور قانونی ممنوع است. رجب‌علیزاده روز پنجم اسفند در حالی به دادگاه آورده شده که سمت راست سرش پانسمان شده و صورتش متورم بود.

دلیرجان میرزایف (باروتوویچ) نیز در حالی در دادگاه حضور یافت که غیرهشیار و گیج به نظر می‌رسید و آثار کتک روی صورتش دیده می‌شد. به ادعای دفتر مطبوعاتی دادگاه، این متهم اتهاماتش را پذیرفت و خود را گناهکار دانست.

مارگاریتا سیمونیان، مدیر کانال دولتی «راشا تودی» و یکی از نزدیکان حکومت روسیه، از دلیرجان میرزایف ۳۲ ساله به عنوان رهبر مهاجمان یاد کرده. این ادعا هنوز به طور رسمی از سوی منابع رسمی تأیید نشده است.

او چهار فرزند خردسال دارد و نشانی خود را در شهر نووسیبیرسک ثبت کرده است.

محمد صابر فیضف ۲۰ ساله نیز در حالی روز پنجم فروردین در دادگاه حضور یافت که روی ویلچر نشسته بود و لباس بیمارستان به تن داشت. به گزارش رسانه‌ها، او تا روز قبل در آی‌سی‌یو بستری بود و بازجویی می‌شد.

ادعا شده که او همچنان مقاومت می‌کرده و یک چشمش نیز به‌طور جدی آسیب دیده است.

گزارش شده که قاضی تیمور واخرامیف پزشکان را از جلسه دادگاه بیرون کرده است.

فیضف در سال ۲۰۲۳ در آرایشگاهی در شهر ایوانوو مشغول به کار شد و به‌گفتهٔ صاحبان آن، تنها سه ماه در آن‌جا کار کرد.

به‌رغم این‌که وکلای متهمان خواستار برگزاری علنی دادگاه بودند، اما این جلسه با ادعای این‌که ممکن است به روند تحقیقات آسیب بزند، غیرعلنی برگزار شد.

رادیو فردا