دویچه وله: در شرایط کنونی مناسبات سیاسی میان اسرائیل و ایران قابل تصور نیست. اما لیراز چرخی، خواننده معروف موسیقی پاپ ایرانی‌تبار اسرائیلی با وجود این محدودیت‌ها به تازگی آلبومی را منتشر کرده که با کمک هنرمندان ایرانی تهیه شده است.

در میان هنرمندان موسیقی و هنردوستان این موضوع بارها شنیده می‌شود که هنر مرزی را نمی‌شناسد. لیراز چرخی، خواننده مشهور موسیقی پاپ اسرائیلی که ایرانی‌تبار است، این حرف را به مرحله اجرا درآورده است.

لیراز به فارسی آواز می‌خواند. او علی‌رغم هشدار خانواده نسبت به خطرات و عواقب کار با هنرمندان ایرانی آلبوم جدید خود را با کمک نوازندگان ایرانی تهیه کرده است.

به نوشته زود دویچه سایتونگ لیراز در استودیوی کوچکی که در مرکز تل‌آویو قرار دارد کار خود را آغاز کرد. تلاش لیراز برای ارتباط با هنرمندان ایرانی و ضبط آلبومی با آنان بود.

مناسبات سیاسی خصمانه میان ایران و اسرائیل مانع از این نشد که او امید خود را از دست بدهد. سرانجام این تلاش، پروژه منحصر به فردی از آب درآمد، آلبومی با همکاری خواننده‌ای اسرائیلی و نوازندگان ایرانی.

لیراز در این باره می گوید: «سیاستمداران فکر می‌کنند ما دشمن هم هستیم. اما من موافق این حرف نیستم.» و ادامه می دهد که پیام ما در این آلبوم این است: «اسرائیل ایران را دوست دارد و ایران اسرائیل را دوست دارد.»

این گفته لیراز ممکن است که از نظر سیاسی ساده لوحانه تلقی شود، اما از سوی او “کاملا منطقی” است. لیراز چرخی یهودی است ایرانی‌تبار.

پدر لیراز پیش از انقلاب و در سال ۱۹۶۴ و مادرش در سال ۱۹۷۰ از ایران به اسرائیل مهاجرت کردند، در زمان روابط تنگاتنگی میان این دو کشور وجود داشت.

لیراز یک سال پیش از انقلاب، در سال در سال ۱۹۷۸ در اسرائیل متولد شد. او هرگز ایران را از نزدیک ندیده است اما والدین او این وطن را با خود به اتاق نشیمن و آشپزخانه خانه خود در رامات هاشارون در شمال تل‌آویو به همراه آورده بودند.

او می‌گوید: «آنها می‌خواستند تا آنجا كه می‌توانند اسرائیلی باشند، اما این تلاش‌ها نتیجه‌ای نداد. زبان، فرهنگ، غذا و همه چیزهای دیگر در اینجا ایرانی بودند.»

در کودکی لیراز مانند بسیاری از کودکان مهاجر دیگر این دوپارگی را در روح خود احساس می‌کرد: «هر وقت از خانه به مدرسه می‌رفتم و یا از مدرسه برمی‌گشتم احساس می‌کردم از یک کشور دیگر آمده‌ام.»

این احساس در لیراز تنها چند سال پیش در لس آنجلس تغییر کرد. در این زمان او مدتها بود که در اسرائیل به عنوان بازیگر سینما و خواننده معروف شده بود و چهره‌اش اغلب در فیلم‌ها و تلویزیون دیده می‌شد.

بازی لیراز در سریال تلویزیونی مهیج “تهران” هم شناخته شده است. در آنجا او نقش یک مأمور موساد را بازی می‌کند که ایرانی‌تبار است. ده سال پیش او در کنار نائومی واتس و شان پن در “بازی منصفانه” بازی کرد و در سال ۲۰۱۲ در “کوارتت دیرهنگام” با فیلیپ سیمور هافمن همبازی شد. اما لیراز پیش از هر چیز ریشه‌های ایرانی خود را در سواحل غربی آمریکا پیدا کرده است؛ در لس‌آنجلس که او آن را “تهرانجلس” می‌نامد.

”من می‌توانم هم اسرائیلی باشم و هم ایرانی”

در بزرگ‌ترین شهر محل زندگی ایرانی‌های مهاجر جهان لیراز  بخشی از تهران قدیمی پدر و مادرش را کشف کرد، از غذاهای ایرانی گرفته تا موسیقی پاپ فارسی دهه هفتاد. او می‌گوید: «همه اینها بودند که چشم مرا باز کردند و دریچه تازه‌ای به روح من گشودند.» او ادامه می‌دهد: «من نیازی به انتخاب ندارم، من می‌توانم هم اسرائیلی باشم و هم ایرانی.»

با بازگشت به اسرائیل او تمرکز خود را دو باره و بیشتر از پیش بر روی آواز گذاشت، اما دیگر مانند آلبوم‌های اولش به زبان عبری آواز نمی‌خواند، بلکه به زبان فارسی، زبان پدر و مادر و نیاکانش.

در سال ۲۰۱۸ آلبوم “ناز” را منتشر کرد که با نوازندگان اسرائیلی و مهاجران ساکن این کشور ضبط شده بود.

در این زمان ترانه‌های فارسی او به ایران نیز راه یافته بودند و به طور مرتب از داخل ایران هم پیام‌های تشویق‌آمیز دریافت می‌‌کرد. در یکی از این پیام‌ها بود که یک نفر از او پرسیده بود که آیا مایل است با هنرمندان داخل ایران همکاری کند؟ و در ادامه نوشته بود: «می‌خواهی با ما بخوانی؟» همزمان یک دی جی ایرانی هم ویدیویی را از یک مهمانی زیرزمینی در تهران برای لیراز ارسال کرد که در او تاثیر زیادی گذاشت. او نوشته بود: «زنان در اینجا با موسیقی من می‌رقصند.»

لیراز تعریف می‌کند: «برای من این اولین ارتباط واقعی با مردم در ایران بود، و از آن به بعد تنها آرزوی من این بود که آلبومی با همکاری نوازندگان و دست‌اندرکاران موسیقی پاپ ایرانی تهیه کنم.»

این آرزوی تقریبا محالی بود ولی سرانجام با برقراری ارتباط‌ها و تلاش‌های زیاد عملی شد.

او می‌گوید: «از نظر فنی این کار دشوار بود، اما از نظر عاطفی حتی دشوارتر. بیش از نیمی از کسانی که در این پروژه همکاری می‌کردند ترک تحصیل کرده بودند هیچ کس با نام واقعی خودش در این پروژه شرکت نکرده بود.» لیراز دچار عذاب وجدان بود که مبادا زندگی عده‌ای را به خطر بیاندازد و راهی زندان شود. او می‌گوید که مرتب از خود می‌پرسید چرا این کار را می‌کند و پاسخش به خود این بود: «این تنها راهی است که می‌توانیم به شرایط سیاسی موجود پاسخ دهیم.»

آلبوم “زن” لیراز چرخی در اواسط ماه نوامبر، چند روز پیش از سوی شرکت “Glitterbeat” منتشر شده است.

لیراز از آرزوی دیگرش می‌گوید: «من دلم می‌خواهد به تهران سفر كنم و می‌خواهم آنجا روی پشت‌بام‌خانه بروم، درست همانطور كه ​​پدر و مادرم از كودكی خود تعریف می‌کنند.»