عفو بین‌الملل پنجشنبه شب (۲۴ آبان) تحقیقات دادستانی کل عربستان سعودی «فاقد اعتبار» است و نیاز به تحقیقات مستقل و بین‌المللی است. این سازمان از سازمان ملل متحد خواست در مورد ماجرای قتل خاشقچی تحقیقات مستقلی انجام دهد؛ چرا که این تنها راه برای تضمین کشف حقیقت و تحقق عدالت است.

در بیانیه‌ای که عفو بین‌الملل منتشر کرده ، آمده است: «دادستانی کل سعودی خواستار اعدام پنج فرد متهم به قتل خاشقچی شده است و این در حالی است که تحقیقات انجام شده فاقد اعتبار است».

سازمان عفو بین‌الملل همچنین از درخواست ترکیه مبنی بر انجام تحقیقات بین‌المللی در قتل جمال خاشقچی استقبال کرد و گفت که آنکارا باید از سازمان ملل بخواهد «فورا» به این پرونده ورود کرده و تحقیقات را آغاز کند.

مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه دیروز (چهارشنبه) از سازمان عفو بین‌الملل خواست در ماجرای قتل خاشقچی تحقیق کند.

سازمان عفو بین‌الملل همچنین تأکید کرد که «عربستان سعودی در زمینه نقض حقوق بشر پرونده ترسناکی دارد و باید کسانی که در قتل خاشقچی دست داشته‌اند، به صورت عادلانه محاکمه شده و آن‌ها را به دست عدالت سپرد».

بیانیه سازمان عفو بین الملل را می‌توان پاسخی به اظهارات ساعات اخیر «عادل الجبیر» وزیر امور خارجه عربستان دانست. الجبیر شامگاه پنجشنبه در یک کنفرانس مطبوعاتی در ریاض، هرگونه دخالت مجامع جهانی و بین‌المللی برای مشخص شدن سرنوشت مبهم قتل خاشقچی را رد کرد.

همچنین دیده‌بان حقوق بشر نیز خواستار تحقیقات مستقل سازمان ملل متحد در این خصوص و برای معرفی عاملان اصلی دستور قتل خاشقچی شد.

ترکیه: اظهارات ریاض درباره قتل خاشقجی کافی نیست

ساعتی پس از انتشار  اطلاعیه دادستانی عربستان، وزارت خارجه ترکیه اظهارات دولت عربستان درباره قتل خاشقجی را مثبت اما اقدامی ناکافی دانست.

مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه گفت: از نظر ما این اظهارات مثبت بود اما کافی نبود. طرف سعودی باید جزییات تحقیقات خود را با دادستانی ترکیه در میان بگذارد.

چاووش اوغلو افزود: ما می‌دانیم که این قتل طرح‌ریزی شده بوده و این خبرنگار کشته و سپس جسدش قطعه قطعه شده است.

وی به کاتال تلویزیونی تی آر تی گفت: نحوه کشه شدن و نابود کردن جسد نیز طرح‌ریزی شده بوده ابزارهای خاصی به کنسولگری برده شده بود.

چاووش اوغلو تاکید کرد: مظنونان دستگیر شده در عربستان باید در ترکیه محاکمه شوند آنکار می‌خواهد ریاض معلوم کند که چه کسی دوم اکتبر دستور قتل خاشقجی را صادر کرده است. من می خواهم بگویم برخی اظهارات راضی کننده نبود هنوز آمر اصلی قتل و عاملان اصلی مشخص نشده‌اند. روند بررسی و تحقیقات نباید در این مرحله بسته شود.

وی گفت: چرا عربستان فقط ۱۱ تن را متهم دانسته است؟ به علاوه معلوم نشده که جسد خاشقجی کجاست.

روزنامه نیویورک تایمز آمریکا نوشت، بلافاصله پس از قتل خاشقجی یک عضو تیم ترور از طریق تلفن به مخاطب خود در آن سوی خط گفته که «به رئيس‌ات (احتمالا محمد بن سلمان) بگو، ماموریت انجام شد».

 
کارشناسان سیاسی ترک:
آمریکا به رغم قتل خاشقچی، از ولیعهدی بن سلمان حمایت می‌کند

قتل خاشقچی و فشار افکار عمومی جهان علیه حکومت آل سعود همچنان موضوع داغ محافل سیاسی ترکیه است و به اعتقاد اکثریت کارشناسان سیاسی این کشور، به رغم آلوده بودن دست محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی به خون این روزنامه نگار، وی همچنان از حمایت آمریکا برخوردار است.

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، «حسن اونال» استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه مال تپه آنکارا در گفت وگو با شبکه تلویزیونی «اولوسال» اظهار کرد: به‌رغم پیگیری و افشای بعضی از زوایای پنهان پرونده قتل خاشقچی، هنوز عاملان و آمران این جنایت معرفی نشده اند، چرا که معتقدم قدرت های بزرگ رغبتی به آن نشان نمی‌دهند.

وی با وحشیانه خواندن قتل خاشقچی در پاسخ به سوال مجری تلویزیونی مبنی بر احتمال برکناری بن سلمان از مقام ولیعهدی در نتیجه افشاگری های آنکارا گفت: ترکیه توان تاثیر گذاری زیاد در داخل حاکمیت آل سعود را ندارد اما آمریکایی ها به راحتی قادر به دخالت در عزل و نصب ها در حاکمیت ریاض هستند چرا که امنیت عربستان سعودی و نیز توان دفاعی این کشور به آمریکا وابسته است.

این تحلیل‌گر مسائل خاورمیانه تاکید کرد: مقامات کاخ سفید از ابتدا پیگیر برملا شدن نقش ولیعهد سعودی در قتل خاشقچی نبودند و همه تلاش خود را برای مختومه کردن این پرونده به کار بستند و حتی سایر کشورها مانند فرانسه و انگلیس هم به‌رغم حمایت از مواضع ترکیه در افشای ابعاد جنایت، هیچ‌گونه اقدام عملی از جمله تحریم تسلیحاتی علیه عربستان انجام نمی‌دهد و بدتر از همه روس‌ها، توضیح مقامات ریاض در خصوص قتل خاشقچی را قانع‌کننده دانستند.

اونال اضافه کرد: همه شواهد امر نشان می‌دهد که ترامپ به ادامه ولیعهدی بن سلمان اصرار دارد اما برای ساکت کردن مخالفان داخلی، شاید تحریم‌هایی را علیه آل سعود اعمال کند که بی‌گمان به عزل بن سلمان از مقام ولیعهدی منجر نخواهد شد.

«خدیجه بریل دده اوغلو» رییس دانشکده روابط بین الملل دانشگاه گالاتاسارای استانبول نیز با انتشار مقاله‌ای تحت عنوان «خاشقچی، فرانسه را به دردسر انداخت» در روزنامه استار نوشت: فرانسوی‌ها هیچ‌گونه اقدام عملی درباره پرونده خاشقچی نکردند تا جایی که حتی وزیر خارجه این کشور، پیگیری‌های اردوغان در موضوع خاشقچی را با اهدافی سیاسی و سودجویانه توصیف کرد.

این کارشناس نزدیک به حزب حاکم ترکیه ادامه داد: رفتار مقامات کاخ سفید و مواضع دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا هم از ابتدای ماجرای خاشقچی، همواره در راستای دور کردن تهدیدات و اتهامات از بن سلمان بود.

وی تاکید کرد: مقاومت عربستان در معرفی و مجازات عاملان و آمران این جنایت، خبر از تکیه دادن آنها به قدرت بزرگی چون واشنگتن می دهد.

«حلیمه گوکچه» روزنامه‌نگار و کارشناس سیاسی ترک هم با انتشار یادداشتی تحت عنوان «جنایت خاشقچی و عادی‌شدن ناامنی» در روزنامه استار نوشت: قتل خاشقچی در ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول، فضای امن مراکز دیپلماتیک کشورها را با تردیدهایی مواجه ساخت و بی‌گمان عدم مجازات عاملان این جنایت می‌تواند حوادثی مشابه را رقم بزند و حاکمان خونخوار را در رسیدن به اهداف پلید خود گستاخ تر کند.

به نوشته گوکچه، وابستگی شدید عربستان سعودی به آمریکا بر کسی پوشیده نیست و به همین دلیل اگر واشنگتن اراده ای در روشن شدن همه جوانب پرونده قتل خاشقچی را داشت، بی گمان امروز دیگر شاهد تداوم قدرت وی نبودیم.

وی تاکید کرد: متاسفانه ارزش دلارهای دریافتی حاصل از فروش سلاح واشنگتن به ریاض بر جان انسان‌ها پیشی گرفته است.

«یاسین آکتای» مشاور اردوغان و رییس بخش بین‌الملل حزب عدالت و توسعه نیز در گفت‌وگوی تلفنی با شبکه رادیویی آر.اس.اف.ام اظهار کرد: معرفی نشدن عاملان و آمران و مجازات آنها به این دلیل است که فشار از سوی قدرت‌های بزرگ به حکومت عربستان وارد نمی شود و البته ترکیه همچنان از متحدان خود به ویژه آمریکا انتظار دارد تا در برخورد با پرونده خاشقچی با صداقت رفتار کند و در مجازات عاملان این جنایت کوتاهی نکند.

یاسین آکتای همچنین دو روز پیش نیز در مراسم گرامیداشت جمال خاشقچی در مرکز فرهنگی «علی امری افندی» شهرداری استانبول با تاکید بر خواست آنکارا برای محاکمه عاملان جنایت در دادگاه‌های ترکیه، بیان کرد: پادشاه عربستان در اجرای عدالت درباره پرونده قتل خاشقچی مسئول است.

اغلب کارشناسان سیاسی ترکیه بر این باورند که مقامات آمریکایی رغبتی به شفاف سازی در پرونده خاشقچی ندارند که این اعتقاد آنها را می‌توان تا حدودی صحیح دانست چرا که مواضع اخیر مقامات واشنگتن این فرضیه را تایید می‌کند.

در تایید این ادعای کارشناسان ترک می‌توان به مواضع اخیر جان بولتون مشاور امنیت ملی ترامپ اشاره کرد.

بولتون که جهت شرکت در اجلاس اتحادیه آسیای جنوب شرقی (آ.سه‌.آن) به سنگاپور رفته بود، دیروز در جمع خبرنگاران اظهار کرد: بر اساس شواهد و قرائن موجود، محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی دخالتی در جنایت قتل جمال خاشقجی نداشته است.

وی افزود: کسانی که نوارهای صوتی ضبط شده را شنیده‌اند به نتیجه‌ای دال بر نقش ولیعهد عربستان سعودی در این جنایت نرسیده‌اند.

اما رسانه های ترکیه دو روز پیش اخبار جدیدی را با استناد به گزارش رسانه‌های غربی منتشر کردند.

روزنامه ینی شفق با استناد به گزارش روزنامه نیویورک تایمز نوشت: سردسته گروه ۱۵ نفره قتل خاشقچی پس از ارتکاب این جنایت با فردی عالیرتبه در ریاض تماس گرفت و گفت: «به رییس ما اطلاع بدهید که کار انجام شد.»

به نوشته این رسانه، فردی که با ریاض تماس گرفته «ماهر عبدالعزیز مطرب» بوده و منظور وی از رییس در واقع بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی بوده است.

با گذشت نزدیک یک ماه از اعتراف آل سعود به قتل خاشقچی در ساختمان کنسولگری، هنوز عاملان و آمران این جنایت هولناک به طور رسمی معرفی نشده اند و وضعیت جسد وی نیز نامعلوم است.

وبسایت خبر .7 ترکیه چند روز پیش به نقل از یک مقام مطلع دادستانی استانبول اعلام کرد که جسد جمال خاشقچی روزنامه نگار منتقد حکومت عربستان پس از قتل، با اسید ذوب شده است.

این رسانه بدون ذکر نام این مقام آگاه اعلام کرد که خاشقچی در ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول به قتل رسیده و جسد او به طور کامل در اقامتگاه سرکنسول این کشور در ۳۰۰ متری محل قتل با اسید هیدرو فلوریک ذوب شده است.

این روزها رسانه‌های ترکیه بر روی نقش محمد بن سلمان ولیعهد عربستان در قتل خاشقچی متمرکز شده و او را آمر اصلی قتل این روزنامه نگار منتقد مقامات ریاض عنوان می‌کنند.

منابع: آناتولی،‌ ایسنا، ایرنا