شهروند / مجتبی پارسا

سازمان ملل می‌گوید میزان رنج و درد در سراسر سوریه با وجود عدم دسترسی به کمک‌ها در سه مرکز پرجمعیت، افزایش آوارگان و بیش از ١٣‌میلیون نفر نیازمند کمک‌ به سطح بی‌سابقه‌ای رسیده است.

این سازمان روز سه‌شنبه درخواست یک ماه آتش‌بس کرد تا وخامت این «وضعیت وحشتناک» که «ما تاکنون شاهد آن نبوده‌ایم» و درحال وارد شدن به هشتمین‌سال خود است، کمی کاهش پیدا کند.

به گزارش گاردین، نزاع‌ها و جنگ داخلی سوریه تعداد عظیمی از شهروندان این کشور را آواره و به‌واسطه محاصره شدن بسیاری از مردم، زمینه قحطی و مرگ بسیاری را فراهم کرده است. این جنگ تا ‌سال ٢٠١٦ جان بیش از ٥٠٠‌هزار نفر را گرفته است.

«پانوس مومتزیس»، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد و هماهنگ‌کننده امور انسانی در سوریه می‌گوید درحالی‌که دسترسی به افراد در مناطقی که مخالفان حضور دارند، توسط مقامات دولتی سوریه مسدود شده است، این سازمان خصوصا در طول دو ماه گذشته، برای پاسخ دادن به «شرایط وحشتناک انسانی» تقریبا قدرت خود را از دست داده است.

محاصره غوطه شرقی در حومه دمشق بیش از سایر نقاط حاد است؛ جایی که ٤٠٠‌هزار نفر- که ٩٤‌درصد آنها تحت محاصره دولتی قرار دارند- هیچ غذا، آب یا دارویی را از اواخر ماه نوامبر دریافت نکرده‌اند.

غوطه یکی از پایگاه‌های شورشیان سوری است که در میان درگیری‌ها در یک ماه گذشته، شدیدا توسط هواپیماهای سوری و روسی بمباران شده است.
فعالان و پزشکان محلی می‌گویند حدود ٨٨ نفر صرفا به‌واسطه حملات روز دوشنبه و سه‌شنبه، در کمپین برای شکستن مقاومت مخالفان و شورشیان باقیمانده در این مناطق کشته شده‌اند و این حملات همچنان ادامه دارد.

فعالان و پزشکان گفته‌اند که این ارقام، زمانی که نیروهای امدادی اجساد زیادی را از زیر آوار بیرون آوردند، افزایش یافته است. تنها در غوطه شرقی، تعداد کشته‌ها در روز سه‌شنبه به ٧٨ نفر رسید. پزشکی در غوطه شرقی گفته است: «نیمی از کشته‌های روز سه‌شنبه، زنان و کودکان بودند.»

در نقاط دیگر، مثل استان ادلب در شمال سوریه که بیش از ٢‌میلیون نفر سکونت دارند و دست‌کم نیمی از آنها آوارگان نقاط دیگر کشور هستند، حملات هوایی نیروهای اسد و روسیه همچنان ادامه دارد. آنها جایی در نزدیکی مرز ترکیه گیر افتاده‌اند و هواپیماهای روسی از بالا و نیروهای زمینی هم از سمت جنوب به آنها حمله می‌‌کنند.

از حدود یک ماه پیش، ارتش ترکیه به شهر عفرین در شمال ادلب حمله کرد و بر پیچیدگی جنگ سوریه افزود. جنگی پیچیده که متحدان، تغییر یافته‌اند و مخالفان داخلی نیز تلاش می‌کنند که جنبشی متحد در برابر دولت اسد ایجاد کنند. در عین‌حال، با وجود آن‌که شرایط انسانی به طرز فجیعی در سراسر کشور خراب است، قدرت‌های بین‌المللی به‌طور فزاینده‌ای سعی می‌کنند که نتایج جنگ را به نفع خود بازگردانند.

دست‌کم ٣٠٠‌هزار نفر در ادلب از اواسط ماه دسامبر، یعنی زمانی که دولت در این منطقه فشارها را بیشتر کرده، آواره شده‌اند. تقریبا نیمی از جمعیت فعلی این منطقه در مناطق دیگر سوریه آواره شده‌اند؛ برخی از آنها در مناطقی مستقر شده‌اند که مقامات سوری می‌گویند مذاکرات محلی آتش‌بس‌ در آن‌جا صورت گرفته، با این حال، در این مناطق نیز مردم از محاصره‌های طولانی‌مدت و سخت رنج می‌کشند.

ادلب همچنین شامل تعداد زیادی از افراط‌گرایان و جنگجویان جهادی است که کنترل بخش زیادی از استان را در دست دارند. گروه‌های جهادی و محافظه‌کاران اسلامگرا طی سه‌سال گذشته، دو شهر شیعه‌نشین را در نزدیکی‌های حلب محاصره کرده‌اند. حضور آنها توسط مقامات سوریه و روسیه مورد استفاده قرار گرفته تا ادعا کنند که همه مخالفان عادی بشار اسد، جزیی از جهادی‌ها و افراط‌گرایان هستند.

مناف خالد، بازرگان ساکن شهر زبدانی در نزدیکی دمشق که از سپتامبر گذشته به ادلب نقل مکان کرده، می‌گوید: «آنها در ٥‌سال گذشته از این شیوه استفاده کرده‌اند.» او ادامه می‌دهد: «زمانی که ما این‌جا آمدیم، نخستین‌باری بود که آنها را می‌دیدیم. حالا آنها می‌خواهند به همه جهان بگویند که همه ما مخالفان مثل جهادی‌ها هستیم. این تله خطرناکی است که مردم باید از آن آگاه باشند.»

سازمان ملل می‌گوید که در ‌سال ٢٠١٧، تنها ٢٧‌درصد از درخواست‌ها برای دسترسی به افراد نیازمند کمک در مناطق تحت کنترل مخالفان، توسط دولت سوریه تأیید و پذیرفته شده است، اما پس از ادامه حملات ارتش در غوطه و ادلب، حتی یک درخواست ارسال کمک‌ها نیز در ‌سال جاری پذیرفته نشده است. این درحالی است که قرار بود ادلب، جزو مناطق کاهش تنش باشد و خصومت‌ها و درگیری‌ها متوقف و راه برای مذاکرات باز شود.

«مومتزیس»، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد و هماهنگ‌کننده امور انسانی در سوریه که درخواستی دوباره برای پاسخ سیاسی به این بحران داده است، می‌گوید: «یک تصور اشتباه وجود دارد و آن این است که هر منطقه‌ای که به‌عنوان منطقه کاهش تنش تعیین شده، به صلح و ثبات رسیده؛ بر عکس، نزاع‌ها در این مناطق بشدت افزایش یافته است.» او می‌گوید: «ما واقعا دیگر احساس ناامیدی می‌کنیم. تحولات و شرایط انسانی به جایی رسیده که دیگر نمی‌توانیم ساکت بمانیم.»

مومتزیس می‌گوید تصور این‌که جنگ سوریه به پایان خود رسیده است، احتمالا تلاش‌ها و انگیزه‌ها را برای یافتن راه حل سیاسی برای این بحران کاهش داد، درحالی‌که سه مذاکره صلح جداگانه در ژنو، آستانه و اخیرا در سوچی درحال اجراست. مذاکرات صلح ژنو که تحت حمایت سازمان ملل است، تقریبا از بین رفته و در جلسات خود دستاوردهای اندکی داشت. تلاش روسیه برای به دست‌گرفتن رهبری مذاکرات صلح در سوچی نیز با وجود عدم تمایل دولت سوریه برای دادن هرگونه امتیازی، تقریبا شکست‌خورده است.