بی بی سی: برنامه پانورامای بی‌بی‌سی و “کنسرسیوم روزنامه‌نگاران تحقیقی” گروهی از نزدیکان و هم‌پیمانان ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه را یافته‌اند که حلقه‌ای مشکوک به فعالیت‌های پولشویی را اداره می‌کنند.

اداره فعالیت‌های این گروه که میلیاردها دلار را شامل می‌شود به عهده بانک روسیه بوده که دولت آمریکا آن را “بانک شخصی مقامات ارشد فدراسیون روسیه” توصیف کرده است.

این نخستین بار است که شواهدی از نحوه فعالیت این بانک روسی که تحت تحریم است، آشکار می‌شود.

مدارکی که به دست روزنامه آلمانی زوددویچه رسیده و از آن طریق در اختیار کنسرسیوم روزنامه‌نگاران تحقیقی قرار گرفته، نشان می‌دهد که چگونه میلیاردها دلار پول از طریق چهار شرکت سری که در کشورهای خارجی ثبت شده بودند در معاملاتی مشکوک به کار گرفته شده‌اند.

برنامه پانورامای بی‌بی‌سی و روزنامه گاردین از جمله ۱۰۷ رسانه‌ای بوده‌اند که از سراسر جهان این مدارک را بررسی کرده‌اند.

با بررسی این مدارک چنین به نظر می‌رسد که شرکت‌های “سونت اورسیز”، “اینترنشنال میدیا اورسیز”، “سانبارن” و “سندالوود کنتینانتال” ظاهرا از اقداماتی چون مبادله سهام تقلبی، مشاوره‌های صوری، وام‌های غیر تجاری و خرید زیرقیمت اموال سود برده‌اند.

در یک نمونه، شرکت سندالوود مالی را به یک دلار خریده و سه ماه بعد آن را به قیمت ۱۳۳ میلیون دلار فروخته است.

این شرکت همچنین ۸۰۰ میلیون دلار از بانک دولتی روسیه وام گرفته است. در مدارک به دست آمده هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که سندالوود برای گرفتن این وام ضمانتی تأمین کرده باشد یا آن را بازپرداخته باشد.

تام کیتینگ، مدیر مرکز مطالعات جرایم مالی و امنیتی می‌گوید که این مبادلات شبیه شواهد پولشویی است: “باید به دقت اینها را بررسی کنیم و ببینیم چه خبر است. داستان قرض‌هایی که ظاهرا بدون اینکه دلیلش روشن باشد در ازای پرداخت یک دلار پاک شده چیست و چرا وام‌ها بدون اینکه دلیل روشنی داشته باشد، چندین بار دست به دست شده است.”

مدارک به دست آمده نشان می‌دهد که “اینترنشنال میدیا اورسیز” و “سونت اورسیز”، دو شرکت بزرگ واقع در پناهگاه‌های مالیاتی رسما به یکی از نزدیک ترین دوستان رئیس جمهور روسیه تعلق داشتند، یعنی سرگئی رولدوگین، نوازنده حرفه‌ای ویولن سل که از زمان نوجوانی با ولادمیر پوتین آشنا بوده و پدرخوانده ماریا، دختر پوتین است.

روی کاغذ، سرگئی رولدوگین شخصا صدها میلیون دلار از معاملات مشکوک سود برده. اما مدارک مربوط به شرکت آقای رولدوگین نشان می‌دهد که “این شرکت، یک شرکت صوری برای پنهان کردن و محرمانه نگه داشتن هویت مالک و منتفع اصلی بوده است”.

آقای رولدوگین پیش‌تر به خبرنگاران گفته بود که فعالیت تجاری ندارد، بنابراین پیدا شدن رد پایش در معاملات خارجی پیچیده این تردید را دامن می‌زند که او تنها به جای کس دیگری عمل می‌کند.

اینترنشنال میدیا اورسیز

مدارک نشان می‌دهد که شرکت اینترنشنال میدیا اورسیز، یکی از شرکت‌های آقای رولدگین در سال ۲۰۰۷ شش میلیون دلار قرض گرفته است. سه ماه بعد این قرض تنها با پرداخت یک دلار تسویه شده، یعنی در واقع شش میلیون دلار به شرکت متعلق به آقای رولدگین اهدا شده است.

در یک معامله مشکوک دیگر در سال ۲۰۱۱، شرکت اینترنشنال میدیا اورسیز تمام حقوق، از جمله بهره و بازپرداخت‌های یک وام ۲۰۰ میلیون دلاری را به قیمت تنها یک دلار خرید، در حالی که بازپرداخت سود این وام به تنهایی سالی ۸ میلیون دلار برای شرکت آقای رولدگین ارزش داشت.

اندرو میچل، یکی از سرشناس‌ترین کارشناسان پول شویی بریتانیا می‌گوید که این معاملات به شدت مشکوکند: “انتقال ۲۰۰ میلیون دلار [وام] و حقوقی که سالی ۸ میلیون دلار ارزش دارد در ازای یک دلار، نمی‌تواند هیچ منطق تجاری داشته باشد”.

شرکت اینترنشنال میدیا اورسیز همچنین هنگام باز کردن سه حساب بانکی خود، ارتباط آقای رولدوگین با رئیس جمهور روسیه را اعلام نکرده است.

در فرم‌های باز کردن هر یک از حساب‌های بانکی از آقای رولدوگین سئوال شده بود که آیا هیچ رابطه‌ای با افراد به اصطلاح “در معرض مسائل سیاسی” دارد یا نه و آقای رولدوگین جواب منفی داده بود که آشکارا خلاف واقع است.

شرکت اینترنشنال میدیا اورسیز همچنین در ده‌ها مورد انتقال مشکوک سهام مداخله داشته است. در یک مورد این شرکت سهامی را به یک کارگزار سهام فروخت و روز بعد دوباره آن را به قیمت پایین تر خرید. شرکت آقای رولدوگین در معاملات سهام همیشه سود کرده و مدارک نشان می‌دهد که این سود پیش از انجام معاملات محاسبه می‌شده است.

شرکت اینترنشنال میدیا اورسیز همچنین از ماجرایی سود برده که در آن همه کارهای مبادله سهام آماده شده بود، اما معامله پیش از انجام لغو شد و بعد شرکت آقای رولدوگین به دلیل لغو معامله غرامت پرداخت.

مدارکی که درز کرده نشان می‌دهد که توافق خرید سهام و توافق لغو معامله همزمان امضاء شده است، بنابراین به نظر نمی‌رسد که از ابتدا قصد واقعی برای خرید و فروش سهام وجود داشته است.

اندرو میچل که مدارک نقل و انتقال سهام را دیده می‌گوید: “این معامله نیست، بلکه ظاهرسازی برای جابجا کردن و مخفی کردن دائمی اموال است”.

سونت اورسیز

مدارک درز کرده نشان می‌دهد که شرکت سونت اورسیز، شرکت دیگر آقای رولدوگین در کارخانه کامیون سازی کاماز روسیه مخفیانه سهام داشته است.

این شرکت در سال ۲۰۰۸ مبلغ یک میلیون و پانصد هزار دلار برای عضویت در کنسرسیومی پرداخته که می‌توانسته یک شرکت مالک بخش ارزشمندی از سهام کاماز را بخرد.

مدارک نشان می‌دهد که در جریان این معامله از شرکت آقای رولدوگین چه انتظاری می‌رفته است. بر اساس این مدارک، شرکت سونت می‌بایست مطمئن شود که با طرح کنسرسیوم برای افزایش سهامش در کاماز “با حد اکثر نظر لطف برخورد خواهد شد”.

سندالوود کنتیننتال

به نظر می‌رسد که شرکت سندالوود کنتیننتال هسته اصلی حلقه مشکوک به پولشویی است. این شرکت در چند مورد مجموعا ۸۰۰ میلیون دلار از یک بانک دولتی وام غیرتجاری گرفته و این پول را به شرکت‌های دیگر قرض داده است.

مدارک به دست آمده نشان می‌دهد که بخشی از پول سندالوود به شرکتی قرض داده شده که مالک استراحتگاه اسکی مورد علاقه رئیس جمهور روسیه است.

ولادمیر پوتین در سال ۲۰۰۶ استراحتگاه ایگورا را افتتاح کرد و در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ برای اسکی به آنجا رفت. عروسی کاترینا، دختر پوتین هم در سال ۲۰۱۳ در ایگورا برگزار شد.

بخشی از شرکتی که پول را دریافت کرده بود اکنون به یوری کوالچوک، مالک بانک روسیه تعلق دارد که در فهرست تحریم‌های دولت آمریکا به عنوان “صندوقدار” آقای پوتین معرفی شده بود.

وکیل آقای کوالچوک گفته که تمام اطلاعاتی که شامل قوانین مربوط به شفافیت اجباری است در مورد بانک روسیه منتشر شده و او نمی‌فهمد که چرا موکلش معرض سئوال است.

سانبارن

چهارمین شرکتی که رد پای آن در مدارک فاش شده وجود دارد، شرکت سانبارن است که این شرکت هم از یک رشته معاملات مشکوک سود برده است.

به عنوان نمونه، بانک روسیه سهامی را در اختیار این شرکت قرار داد که بعدا به قیمت ۲۵ میلیون دلار به فروش رفت. در نمونه‌ای دیگر، این شرکت برای ارائه توصیه‌هایی مربوط به سرمایه گذاری و تجارت در روسیه، از طریق یک شرکت قبرسی مبلغ ۳۰ میلیون دلار حق مشاوره دریافت کرد.

سانبارن همچنین از شرکت‌های متعلق به میلیاردری به نام ارکدی روتنبرگ، یکی دیگر از دوستان دوران کودکی رئیس جمهور روسیه، در مجموع ۲۳۱ میلیون دلار وام گرفته است. اینجا هم نه شواهدی از تأمین ضمانت دیده می‌شود و نه نشانه‌ای از بازپرداخت وام‌ها وجود دارد.

در همان زمانی که این وام‌ها در اختیار شرکت سانبارن قرار گرفت، یکی از شرکت‌های آقای روتنبرگ قراردادی بسیار پر سود برای کار کردن روی خط لوله گاز روسیه به اروپا به ارزش ۴۰ میلیارد دلار به دست آورد. پروژه گاز “مسیر جنوبی” بعدا لغو شد.

بانک روسیه، سرگئی رولدوگین و ارکادی روتنبرگ به سئوال‌هایی که بی‌بی‌سی برای آنها فرستاد پاسخ ندادند.