آموزش و پرورش شرایط واگذاری مدارس به حوزه‌های علمیه را اعلام كرد.

طی روزهای گذشته انتشار متن تفاهمنامه همكاری میان حوزه علمیه و آموزش و پرورش در قالب اجرای طرح «روحانی مدرسه» حاشیه‌های زیادی را به دنبال داشت. از بین رفتن استقلال آموزش و پرورش، همپوشانی وظایف «روحانی مدرسه» با معاونت پرورشی و كارشناسان تربیتی مدارس، چگونگی تعیین امكانات فیزیكی و اعتبارات مالی از سوی آموزش و پرورش از جمله ابهامات این طرح بود.

در حال حاضر آموزش و پرورش با وجود همه انتقادات و ابهامات آیین‌نامه اجرایی طرح «روحانی مدرسه» در زمینه «سیاست‌های اجرایی»، «شرایط مدارس متقاضی»، «نحوه انتخاب و اعزام روحانی مدرسه» و «شرح وظایف روحانی مدرسه»، را ابلاغ كرده است. این طرح در حال حاضر قرار است به صورت پایلوت در استان تهران و در مدارس پسرانه اجرا شود و احتمالا در صورت موفقیت‌آمیز بودن اجرا كلیه مدارس استان‌های كشور طرح پوشش این طرح قرار گیرند.

براساس این آیین‎‌نامه اجرایی، طرح «روحانی مدرسه» قرار است در مدارس دوره اول و دوم متوسط، یعنی براساس ساختار پیشین آموزش و پرورش در دوره راهنمایی و دبیرستان اجرا شود. همچنین در خواست حضور «روحانی مدرسه» باید توسط مدیر و پس از تصویب شورای مدرسه به مدیریت آموزش و پرورش منطقه فرستاده شود.

مدارس متقاضی طرح «روحانی مدرسه» باید از فضای آموزشی و پرورشی مناسب برخوردار باشند و امكان اختصاص اتاق كار به «روحانی مدرسه» بدون ایجاد محدودیت یا تبدیل كاربری فضاهای پرورشی و فرهنگی مدرسه را داشته باشند.

سخنگوی آموزش و پرورش شهر تهران اما در گفت‌وگو با «اعتماد» نگرانی‌ نسبت به این طرح را بی‌مورد می‌داند و می‌گوید طرح «روحانی مدرسه» همان حضور امام جماعت در مدارس و پاسخ به سوالات دانش‌آموزان است كه از قبل مطرح بوده و در این دوره تنها سازماندهی شده است. مسوولان آموزش و پرورش موضوع «واگذاری مدارس به حوزه‌های علمیه» با این طرح را رد می‌كنند و می‌گویند نگرانی از بابت استقلال آموزش و پرورش با اجرای این طرح وجود ندارد. با این وجود بررسی مفاد تفاهمنامه و تعهدات آموزش و پرورش چیز دیگری می‌گوید.

تفاهمنامه اولیه بین حوزه علمیه و آموزش و پرورش تعهداتی همچون «تعیین مكان مشخص برای روحانی به عنوان دفتر كار در مدرسه»، «ابلاغ حكم روحانیون تعیین شده از طرف معاونت به مناطق و مدارس»، «حمایت و تامین نیازهای مالی و امكانات لازم به صورت ویژه»، «زمینه‌سازی برای استفاده مستمر از روحانی مدرسه و اساتید حوزه علمیه در جلسات خانواده، دانش‌آموزان و معلمان» را برعهده آموزش و پرورش قرار داده بود.

این در حالی است كه علی عباسپور تهرانی، رییس سابق كمیسیون آموزش مجلس هم درباره این طرح به «اعتماد» می‌گوید: برای استقرار روحانی در مدارس باید در وهله اول تجربه استقرار دفتر مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها را در نظر بگیریم. «به گفته او در حال حاضر دفاتر مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها نتوانسته‌اند هنوز به‌طور دقیق برنامه‌های تحت عنوان اسلامی شدن را در دانشگاه‌ها دنبال كنند. از همین رو درباره آموزش و پرورش هم اگر صرفا به دنبال استقرار روحانی در مدارس باشیم و فكر كنیم با این كار به هدف رسیدیم، اشتباه است.»

عباسپور تاكید دارد در كنار مكانیسم‌های مدنظر حوزه، مسائل پرورشی باید بر اساس آخرین تكنیك‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری دنیا و متخصصان آموزش و پرورش و كارشناسان در مدارس دنبال شود. به گفته او سند تحول بنیادین آموزش و پرورش هم توسط متخصصان و كارشناسان نوشته شده. بنابراین در زمینه اجرا هم متخصصان پرورشی باید در كنار روحانیون حضور داشته باشند و در كنار احكام شرعی، مسائل تخصصی و كارشناسی پرورشی و تربیتی هم مطرح شود. عباسپور تاكید دارد در اجرای این طرح حوزه‌های علمیه باید با معاونت پرورشی آموزش و پرورش هماهنگ باشد.

آموزش و پرورش بودجه نمی‌دهد

طی هفته گذشته و پس از انتشار متن تفاهمنامه حوزه علیمه و آموزش و پرورش انتقادات زیادی به این طرح از سوی كارشناسان شد. سازمان معلمان ایران با انتشار بیانیه‌یی خواستار لغو این طرح شد. در این بیانیه آمده است: «در حالی كه بسیاری از مدارس ما فاقد كتابخانه، آزمایشگاه، اتاق (سالن مطالعه) و حتی نمازخانه و... هستند آموزش و پرورش چگونه می‌خواهد مكان مشخص یا ثابتی را برای فعالیت كار این عزیزان فراهم آورد؟»

در این بیانیه همچنین آمده است: «در حالی كه آموزش و پرورش ما درگیر كسری بودجه، فقدان اعتبار لازم برای پرداخت سرانه مدارس، پرداخت اضافه كار عوامل اجرایی مدارس، معوقات حق‌التدریس از سال تحصیلی قبل و... است، مسوولان آموزش و پرورش چگونه و طبق چه محاسباتی قرار است نیازهای مالی این سند را برآورده و امكانات لازم را در حد «ویژه» برای طرف مقابل تامین كنند؟»

سخنگوی آموزش و پرورش اما در پاسخ به این انتقادات می‌گوید «بودجه‌یی برای اجرای طرح» روحانی مدرسه ندارد و كلیه تعهدات مالی اجرای این طرح در مدارس كشور برعهده حوزه علمیه است. آموزش و پرورش همچنین تاكید دارد اجباری برای مدارس برای پیوستن به طرح «روحانی مدرسه» وجود ندارد.

براساس آیین‌نامه اجرایی صدور و ارائه گواهی انجام كار روحانی مدرسه صرفا جهت پرداخت حق‌الزحمه توسط واحد اعزام‌كننده یعنی حوزه علمیه بدون ایجاد تعهد استخدام در آموزش و پرورش توسط مدیر مدرسه انجام می‌شود. همچنین «روحانی مدرسه» باید از سوی حوزه علمیه تحت پوشش تامین اجتماعی باشد و پرداخت حق‌الزحمه روحانی مدرسه بر عهده حوزه علمیه است.

«تهیه و تدوین برنامه‌های تربیتی و فرهنگی مدارس»، «تامین نیازهای مذهبی مدارس»، «جذب، آموزش و ابلاغ مبلغان مدارس امین»، «اهتمام برای اقامه نماز جماعت در مدارس» و «بهره‌مندی از تمام ظرفیت‌های موجود برای اجرای طرح تربیتی» از جمله تعهدات حوزه‌های علمیه در طرح روحانی مدرسه است.

نقاط مبهم طرح «روحانی مدرسه»

علی پورسلیمان، كارشناس آموزش و پرورش و طراح بیانیه لغو این تفاهمنامه به «اعتماد» می‌گوید: «بندهایی از تفاهمنامه مثل تامین نیازهای مالی و امكانات به صورت ویژه، تعریف پست‌های سازمانی و اینكه آیا قرار است ابلاغی صورت گیرد، روابط و سلسله مراتب و... ابهاماتی داشت. همه این موارد مبهم بود و باعث شد ما بیانیه دهیم.»

او ادامه می‌دهد: بعد از اینكه بیانیه صادر شد دبیر ستاد همكاری‌های حوزه و آموزش و پرورش آقای حجت‌الاسلام ملكی واگذاری مدارس به حوزه علمیه را تكذیب كردند و گفتند مدارس تهران هیچ كدام به حوزه علمیه وابسته نیست. به گفته او در حال حاضر در آیین‌نامه اجرایی بار منفی وجود ندارد اما بازهم نقاط مبهمی مطرح است.

انتقاد این معلم در زمینه نظارت و ارزیابی آموزش و پرورش بر حسن اجرای این طرح و طرح‌های دیگر است. به گفته او اگرچه مسوولان تاكید دارند این طرح جزو سند تحول بنیادین است. این در حالی است كه به تقدم و تاخر این موارد در سند اشاره نشده است.

پیشینه طرح «روحانی مدرسه»

طرح روحانی مدارس و انعقاد تفاهمنامه با حوزه‌های علمیه به زمان وزارت محمود فرشیدی در دولت نهم بر می‌گردد. در سال ۸۵ جرقه ارتباط حوزه و آموزش و پرورش در قالب تفاهمنامه‌های مشترك زده شد و ستادی برای همكاری حوزه و آموزش و پرورش تاسیس شد. در زمان علی احمدی و حاجی بابایی در آموزش و پرورش نیز این طرح به شكل‌های مختلف دنبال شد. نهایتا طرح مدارس امین با اسامی «مدارس پیش حوزه‌یی» و «مدارس وابسته به حوزه» از سال ۸۸ در قالب منشور همكاری‌های دو نهاد به تدریج به اجرا درآمد.