دو دانشجوی ستاره دار در گفت‌وگو با کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران گفتند که علیرغم اظهار نظر مسوولین مبنی بر بازگشت دانشجویان محروم از تحصیل به دانشگاه، نزدیک به چهار ماه است که مسوولان درخواست آن‌ها را بدون پاسخ گذاشته‌اند و آن‌ها همچنان از تحصیل محروم هستند. مسوولین وزارت علوم به آن‌ها گفته‌اند که امیدوار هستند که در آینده‌ای نزدیک بتوانند به دانشگاه بازگردند و به تحصیل خود ادامه بدهند اما مشخص نکرده‌اند این آینده نزدیک چه زمانی فراخواهد رسید.

یکی از پیش شرط‌های مسولان برای دانشجویان ستاره دار قبل از سال ۹۰ آزمون مجدد کنکور است درحالی که این دانشجویان قبلا یکبار این آزمون را داده و نمره قبولی را کسب کردند. دانشجویان ستاره دار به افرادی گفته می‌شود که در آزمون ورودی دانشگاه قبول شده یا حتی مدتی به تحصیل مشغول بوده‌اند اما به دلیل فعالیت‌های سیاسی- مدنی مسالمت آمیز در دانشگاه، از تحصیل محروم شده‌اند.

برای اولین بار پس از سال ۸۸ و آغاز پدیده دانشجویان ستاره دار و محروم از تحصیل، جعفر توقیفی، سرپرست وزارت علوم ۹ شهریور ماه امسال در گفتگو با روزنامه شرق گفت مشکلات دانشجویان ستاره دار به زودی رفع خواهد شد تا دوباره آن‌ها به دانشگاه‌ها برگردند. آقای توفیقی به کمیته ویژه‌ای اشاره کرد که وضعیت دانشجویان ستاره دار و محروم از تحصیل را رسیدگی می‌کند و آن‌ها می‌توانند با طرح شکایت خود به این کمیته تقاضای ادامه تحصیل خود را ارائه دهند. پس از این اظهارات، او مجددا در تاریخ ۲۵ شهریور ماه اظهار کرد که تقاضای چندین دانشجو در حال بررسی است و برای تعدادی از دانشجویان نیز پس از بررسی مجوز بازگشت به تحصیل صادر شده است اما او نام هیچکدام از این دانشجویان ستاره دار را که قرار بود به دانشگاه برگردند عنوان نکرد. آنچه سرپرست وزارت علوم گفت، امید بسیاری برای دانشجویان ستاره دار و محروم از تحصیل برای بازگشت به دانشگاه ایجاد کرد اما چهار ماه پس از آن وعده‌ها، هنوز این دانشجویان پشت درهای بسته دانشگاه هستند.

نمایندگان مجلس در تاریخ ۱۱ آذر ماه ۹۲ رضا فرجی دانا، وزیر وقت علوم را برای توضیح درباره اینکه چگونه می‌خواهد دانشجویان ستاره دار را به دانشگاه برگرداند به مجلس احضار کردند. بسیاری از نمایندگان مجلس با بازگشت دانشجویان محروم از تحصیل به دانشگاه‌ها مخالف هستند.

صلاحیت عمومی‌ام بیشتر از صلاحیت علمیم برایشان مهم بود

فرشید مقدم سلیمی، دانشجویی که از سال ۸۶ تاکنون محروم از تحصیل است در گفتگو با کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران گفت: «بعد از صحبت‌های جعفر توقیقی روز ۳۱ شهریور ماه به وزارت علوم مراجعه کردم و چنین درخواستی را در وزارتخانه ثبت کردم. ده‌ها نفر را می‌شناسم که این کار را کرده‌اند.»

فرشید مقدم سلیمی در پاسخ به اینکه پس از درخواست بازگشتش به دانشگاه چه جوابی شنیده است، گفت: «من بار‌ها تماس گرفتم و یا مراجعه کردم اخر سر آن‌ها به من شفاهی گفتند مساله گزینش‌ام حل شده است اما برای ورود به دانشگاه باید دوباره کنکور بدهم. الان بعد از هفت سال به من شفا‌ها گفته‌اند دیگر مسألۀ گزینش ندارم. اما واقعا چه تضمینی است که سال بعد که دوباره کنکور بدهم و قبول شوم دوباره حکم عوض نشود! خلاصه عرض کنم مسئولان اجرایی کشور در دولتهای نهم و دهم به دانشجویان ستاره دار خیلی جفا کرده‌اند و امروز هم مسئولان قوۀ مقننه‌‌ همان کار را می‌کنند.»

فرشید مقدم، فارغ التحصیل رشته علوم اجتماعی در مقطع کار‌شناسی از دانشگاه علامه طباطبایی است. او در سال ۱۳۸۶ برای شرکت در مقطع کار‌شناسی ارشد در دو رشته علوم اجتماعی و برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای کنکور داده بود اما هیچگاه کارنامه نتیجه آزمون خود را دریافت نکرد و وقتی برای پیگیری به دبیرخانه گزینش استاد و دانشجو مراجعه کرد این جمله را شنید: «وقتی به آنجا رفتم به من عین این جمله را گفتند: «شما رتبه قبولی آوردید اما چون صلاحیت عمومیتان تایید نشده است، صلاحیت علمیتان اهمیتی ندارد.»

این دانشجوی محروم از تحصیل گفت: «من هفت سال پیش از تحصیل محروم شده‌ام اما تا الان هیچ مقام مسئولی به من نگفته است که چرا این حق از من سلب شده است. فقط شفا‌ها گفته‌اند صلاحیت عمومی ندارم. من نه تفهیم اتهام شده‌ام و نه امکان دفاع از خود را یافته‌ام، فقط محکوم و مجازات شده‌ام. این محکومیت را هم رسماً به من اعلام نکردند تا زمانی که کنکور دادم و رتبۀ قبولی آوردم بعد به من شفاهی گفتند که نمی‌توانم درس بخوانم.»

فرشید مقدم در پاسخ به این سوال که آیا تا به حال همکلاسی‌های محروم از تحصیلش به دانشگاه بازگشته‌اند به کمپین گفت: «تا جایی که خبردار شدم هیچ دانشجوی با اصطلاح ستاره دار مربوط به سالهای قبل ۱۳۹۰، تا کنون مشکلاش حل نشده است. آنچنان که مقامات وزارت علوم اعلام کرده‌اند مشکل ۱۲۶ نفر حل شده و در این ترم وارد دانشگاه شده‌اند این‌ها همه ستاره دارهای سال ۹۰ و بعد از آن بوده‌اند.»

این دانشجو با اظهار تعجب از کارشکنی‌های نمایندگان مجلس برای بازگشت دانشجویان محروم از تحصیل گفت: «خیلی دوست دارم از سرکار خانم طبیب‌زاده نوری که با تمام توان می‌خواهند جلوی بازگشت محرومان از تحصیل به دانشگاه را بگیرند، بشنوم که هدفش چیست، واقعا به چه فکر می‌کند، چرا ایشان و برخی دیگر از نمایندگان مجلس این همه از بازگشت ما به دانشگاه هراس دارند. چرا با برچسب‌های واهی سعی می‌کنند محرومان از تحصیل را افرادی خطرناک برای امنیت ملی و آشوبگر و چیزهای دیگر معرفی کنند.»

مقدم سلیمی افزود: «محروم کردن یک شهروند از یک حق قانونی‌اش که یک مجازات است تنها می‌تواند با حکم یک دادگاه صورت بگیرد نه با استعلام از وزارت اطلاعات! کدام یک از دانشجویان ستاره دار در دادگاهی به محرومیت از تحصیل محروم شده است؟ بگذریم که اساساً چنین مجازاتی در قانون در نظر گرفته نشده است.»

انتظار بی‌پاسخ دانشجویان ستاره دار

رضا عرب، دانشجویی است که از سال ۹۱ از تحصیل محروم شده است. او در شهریور ماه امسال درخواست خود را برای بازگشت به دانشگاه به صورت کتبی به وزارت علوم ارائه کرد اما تا کنون هیچ جوابی نگرفته است. رضا عرب به کمپین گفت: «هنگامی که من و دوستان دیگرم که محروم از تحصیل هستند شکایتمان را تقدیم مسئول مربوطه در وزارت علوم کردیم، به همگیمان اعلام شد که محرومین از تحصیل سال ۹۰ به بعد احتمالا مشکلی در بازگشت به دانشگاه نخواهند داشت. اما افرادی که پیش از سال ۹۰ از تحصیل محروم شده‌اند، در صورت موافقت کمیته‏‌ایی سه نفره وزارت علوم، بایستی دوباره در کنکور سراسری شرکت کنند.»

رضا عرب در سال ۹۱ در کنکور کار‌شناسی ارشد رشته زبان‌شناسی سال شرکت کرد اما هیچگاه کارنامه‌ای دریافت نکرد فقط مسولان به او گفتند که جز دانشجویان ستاره دار شده و قادر به ادامه تحصیل نیست. این دانشجو به کمپین گفت: «مسولان دلیل محروم شدن من را از تحصیل هیچ وقت توضیح ندادند اما به نظر خودم به دلیل فعالیتم در دوره کار‌شناسی بود، من در آن دوره دبیر انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه مازندران بودم.»

با این حال پس از گذشت نزدیک به ۴ ماه هنوز مسولان وزارت علوم پاسخی به پیگیری‌های این دانشجو نداده‌اند. رضا عرب به کمپین گفت: «نه تنها در این مدت خودشان با من تماسی نگرفتند بلکه به اکثر تماس‌های من هم جوابی ندادند. من وقتی شکایتم را ثبت کرده و تحویل روابط عمومی وزارت دادم، شماره تلفنی برای پیگیری در اختیارم قرار دادند. به من گفته شد که دو هفته بعد که نتیجه جلسه‏ کمیته مشخص می‌شود با آن شماره تماس بگیرم. من هم دو هفته بعد با‌‌ همان شماره تماس گرفتم. حدود یک ماه هر روز یا گاهی روز درمیان با شماره موصوف تماس گرفتم. تا بالاخره‌‌ همان خانم مسئول روابط عمومی حدود یک ماه بعد تلفن را جواب دادند. در پاسخ به من گفت، نتیجه درخواست شما هنوز مشخص نشده. من پرسیدم بعد از این همه مدت هنوز نشده؟ کی برای نتیجه قطعی تماس بگیرم؟ گفت ما خودمان باهات تماس می‌گیریم. و شماره تلفنم را خواست. من گفتم من زیر درخواستم هم شماره تلفن همراه، هم منزل و هم آدرس رو نوشتم. مگر درخواستم دست شما نیست؟ گفت چرا اما باز هم شماره‌ات رو بده که بهت خبر بدم. راستش از لحن صحبت و جواب‌ها احساس کردم فعلا قرار نیست اتفاقی برای بازگشت خیلی از دانشجویان محروم از تحصیل بیفتد.»

مخالفت برخی از نمایندگان مجلس با بازگشت به دانشگاه دانشجویان محروم از تحصیل

علیرغم تلاش‌های مسولان وزارت علوم دولت یازدهم برای بازگشت دانشجویان محروم از تحصیل به دانشگاه، این بار نمایندگان مجلس با این امر مخالف هستند و در تاریخ ۱۱ آذر ماه رضا فرجی دانا، وزیر علوم را برای توضیح درباره اینکه چگونه می‌خواهد دانشجویان ستاره دار را به دانشگاه برگرداند به مجلس احضار کردند.

عبدالوحید فیاضی، سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس به روزنامه اعتماد با اشاره به اینکه هنوز مشخص نیست دانشجویان ستاره مستحق ادامه تصحیل هستند یا خیر به روزنامه اعتماد در تاریخ ۱۱ آذرماه گفته بود: «دانشجویی که نباید به دانشگاه برگردد نمی‌تواند ادامه تحصیل بدهد و اگر اکنون در حال تحصیل است مطمئن باشید که ما جلوی تحصیل او را خواهیم رفت.»

محمد مهدی زاهدی، رییس کمیسیون آموزش نیز با عنوان کردن اینکه ۱۲۹ نفر دانشجو در سالهای گذشته رد صلاحیت شده ند به روزنامه اعتماد گفت که چون آن‌ها اصلا وارد دانشگاه نشده‌اند بنابراین نیازی هم به ورودشان دیگر نیست. او گفت: «۱۲۹ دانشجو رد صلاحیت برای ورود به مقاطع بالا‌تر تحصیلی شده‌اند و حتی قبول نشده و اصلا دانشجو نبوده‌اند که در مورد آن‌ها صحبت شود.»

اگر چه علی مطهری، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس گفته است که تصمیم بر ادامه تحصیل یا منع ادامه تحصیل دانشجویان ستاره دار به عهده وزارت علوم است. او به روزنامه اعتماد گفت: «مجلس نباید در امور اجرایی دخالت کند و وزیر علوم نیز نبید در برابر این فشار‌ها تسلیم شود.»

کامران دانشجو، وزیر علوم دولت احمدی‌نژاد نیز در گفتگویی با خبرگزاری تسنیم در تاریخ ۲۵ آبان ماه به طور کلی وجود دانشجویان ستاره دار و محروم از تحصیل را منکر شد و گفت: «ما هیچ وقت دانشجو اخراج نکردیم، اصلا وزارت علوم نمی‌تواند دانشجو اخراج کند.»

کامران دانشجو البته در جای دیگری از صحبتش در مورد توضیح اصطلاح دانشجوی ستاره دار گفت: «دانشجوی ستاره دار شدن یعنی اینکه پرونده‌اش تکمیل نیست. یعنی اینکه دانشجو باید به دنبال تکمیل پرونده‌اش باشد.» البته وزیر سابق علوم توضیحی درباره اینکه دانشجوی ستاره دار چگونه و تحت چه شرایطی باید پرونده‌اش را تکمیل کند تا مورد قبول واقع شود، ارائه نکرد.