احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق‌بشر ایران، آخرین گزارش خود را به شورای حقوق‌بشر سازمان ملل ارائه داد. بنا به این گزارش وضعیت حقوق‌بشر در ایران وخیم‌تر شده و تبعیض‌ها، شکنجه و اعدام همچنان ادامه دارد.

در گزارش احمد شهید به نحوه اعتراف‌گیری تحت فشار، اعمال شکنجه در زندان‌ها، افزایش شمار اعدام‌ها، نقض حقوق ‌زنان، فشار بر اقلیت‌های قومی، مذهبی و هم‌جنس‌گرایان، عدم برگزاری انتخابات منصفانه و نبود آزادی بیان اشاره شده است.

این گزارش ۷۷ صفحه‌ای یکی از مبسوط‌‌‌ترین گزارش‌ها درباره نقض منظم حقوق‌بشر در ایران به شمار می‌آید. متن کامل این گزارش در وبسایت شورای حقوق‌بشر سازمان ملل در ۲۸ فوریه (۱۰ اسفند) منتشر شده است.

درخواست‌های احمد شهید برای سفر به ایران و آگاهی مستقیم از وضعیت زندانیان و گروه‌های تحت فشار تا کنون از سوی مقامات جمهوری اسلامی رد شده است. این گزارش بر اساس مستندات و گفت‌وگو با افراد مختلف تنظیم شده است.

پیامدهای انتخابات

در گزارش احمد شهید بار دیگر به حصر خانگی میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد به عنوان پیامد انتخابات اشاره شده است. حصر این افراد به گفته احمد شهید بیانگر عدم فضای باز سیاسی و برگزاری یک انتخابات منصفانه و آزاد است.

دستگیری اخیر روزنامه‌نگاران در این گزارش تصویری دیگری از نقض مستمر قوانین پایه‌ای را در جمهوری اسلامی به نمایش می‌گذارد. فشار بر خانواده‌ی روزنامه‌نگاران، به ویژه کارکنان رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی مورد انتقاد احمد شهید قرار گرفته است.

مقامات جمهوری اسلامی مدعی‌اند که در ایران شکنجه غیرقانونی است، اما احمد شهید نمونه‌های فراوانی نشان می‌دهد که بیان”غیرقانونی بودن” شکنجه به معنای “عدم اجرای” آن نیست. به گفته احمد شهید حدود ۷۶ درصد گفت‌وگوکنندگان با وی، به اعمال شکنجه در بازداشتگاه‌های جمهوری اسلامی تاکید کرده‌اند.

در این گزارش به مرگ ستار بهشتی به عنوان نمونه بارزی از به‌کارگیری شکنجه در بازداشتگاه‌های ایران اشاره شده است.

تحریم‌ها و نقض حقوق اقلیت‌ها

در بخشی دیگر از گزارش به تحریم‌ها و آثار آن بر جامعه ایران پرداخته شده است. بر اساس این گزارش، گرچه خرید دارو و مواد غذایی از سوی ایران در فهرست تحریم‌ها قرار ندارد، اما به نظر می‌رسد که مجازات‌های بین‌المللی در این زمینه تنگناهایی جدی را برای شهروندان ایرانی به‌دنبال داشته است.

وضعیت اقلیت قومی و مذهبی نیز همچون گذشته مورد توجه احمد شهید بوده است. به گفته وی شرایط بهاییان، دراویش و مسیحیان در ایران نگران‌کننده است. حقوق اقلیت قومی نظیر کردها، عرب‌ها و بلوچ‌ها نیز از سوی حاکمیت ایران نقض شده است.

مقامات جمهوری اسلامی همچون گذشته گزارش احمد شهید را “مغرضانه” و تنظیم آن را “نادقیق” می‌خوانند، اما همزمان با حضور گزارشگر ویژه سازمان ملل در ایران مخالف‌اند. احمد شهید خواستار بررسی قوانینی در ایران شده است که آشکارا در تناقض با تعهدات بین‌المللی این کشور قرار دارند. در این زمینه به نمونه‌هایی همچون  تبعیض در مورد حقوق زنان و اقلیت‌های قومی و مذهبی اشاره شده است.

احمد شهید در این گزارش مجبور شده از مقامات جمهوری اسلامی ایران بخواهد که به وضعیت افرادی نیز رسیدگی کنند که با نهاد‌های حقوق‌بشری و سازمان‌های بین‌المللی همکاری داشته‌اند. ایرانیانی که با این نهادها و حتی با سازمان ملل متحد همکاری داشته‌اند تحت فشار و ارعاب قرار گرفته‌اند.

کارنامه حقوق‌بشر جمهوری اسلامی در آخرین گزارش احمد شهید مملو از اعمال تبعیض‌ها، آزار و اذیت جسمی و روانی، محدودیت آزادی‌های پایه‌ای و نقض آشکار حقوق اقلیت‌های جنسی، قومی، مذهبی و نیز منتقدان سیاسی است.

لزوم تمدید ماموریت احمد شهید

روز چهارشنبه ۹ اسفند وزیر خارجه ایرلند که در حال حاضر رئیس دوره‌ای اتحادیه اروپاست، خواستار افزایش فشارها بر ایران درباره نقض حقوق بشر و همچنین تمدید ماموریت احمد شهید گزارشگر ویژه حقوق بشر در امور ایران شد.

آقای گیلمور درباره وضعیت حقوق بشر در ایران گفت اتحادیه اروپا همچنان از نقض حقوق بشر در ایران نگران است.

وزیر خارجه ایرلند تاکید کرد: «ما نمی‌توانیم در مقابل سرکوب خشونت‌آمیز مخالفان، بازداشت و اعدام بدون دادگاه عادلانه، تبعیض شدید علیه زنان و اعضای اقلیت‌های قومیتی و مذهبی، محدودیت برای آزادی بیان، آزادی تجمع، آزادی باورها و مذاهب، ساکت بمانیم.»

او همچنین به سابقه ایران در آزار و بازداشت فعالان حقوق بشر، از جمله وکلایی که از زندانیان سیاسی و خانواده‌های آنان دفاع می‌کند، اشاره کرده است.

منابع: دویچه وله، رادیو فردا