ایلنا: اگر سال آینده تولید به دلیل اجرای هدفمندکردن‌یارانه‌ها با مشکل رکود مواجه شود، اشتغال جدید کمتری اتفاق می‌افتد.

دکتر حسن سبحانی استاد اقتصاد دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایلنا، با بیان این مطلب اظهار داشت: حداقل تبعات این تصمیم این است که پرداخت‌ها به کارگران با تاخیر مواجه می‌شود؛ یا اگر به توقف تولید یا تعطیلی موقت بیانجامد، مشکلات بیشتری ایجاد می‌شود.

وی افزود: حتی اشتغال‌های جدید، کمتر رخ می‌دهد. از سوی دیگر شورای عالی کار که افزایش حقوق را به صورت سنواتی بررسی می‌کند، با قانون یارانه‌های سال آینده با مشکل در نظر گرفتن تورم و محاسبه مزد مواجه خواهد شد.

سبحانی با بیان اینکه پیش‌بینی‌ها از محاسبات دولت برای اجرای سال اول یارانه‌ها نشان می‌دهد که پرداخت‌های نقدی چندان بالا نیست، تصریح کرد: اگر مبنای محاسبه را ۲۰ هزار میلیارد تومانی که در قانون یارانه‌ها پیش‌بینی شده در نظر بگیریم-زیرا هنوز معلوم نیست که مجلس این عدد را تصویب کند- ۱۰هزارمیلیاردتومان قرار است توزیع نقدی صورت گیرد و مابقی سهم تولید و دولت خواهد شد.

وی افزود: با یک حساب سرانگشتی به علاوه میزان تورمی که حداقل ۴۰ درصد پیش بینی شده می‌توان گفت که سال آینده ۴۰ درصد از قدرت خرید مردم کم می‌شود و این دقیقا نشان می‌دهد که زوایای این تصمیم کاملا دیده نشده است.

نماینده دور پنجم، ششم و هفتم مجلس شورای اسلامی درباره تورم‌زا بودن منابع هدفمند کردن یارانه‌ها در لایحه بودجه سال ۸۹ خاطرنشان کرد: باید دید که مجلس با مقادیری که دولت پیشنهاد کرده چگونه برخورد می‌کند. اما یکی از راز و رمزهای بودجه نویسی در کشور ما این است که هنگام بررسی لوایح بودجه دولت، نمایندگان برای اصلاح پیشنهاد درآمدی دولت، چون نگاهی به هزینه‌ها دارند یا فکر می‌کنند که ممکن است از بودجه عمرانی حوزه‌های انتخابیه آنها کاسته شود، معمولا از این‌گونه پیشنهاد تمکین می‌کنند.

وی اظهار داشت: اما این بدان معنا نیست که نباید امیدوار بود که این رقم تصویب شود.

تصمیم غلط یارانه‌ها

این اقتصاددان تورم حاصل از اجرای قانون هدفمندکردن‌یارانه‌ها را بسته به مدل‌های اجرایی آن دانست و گفت: علاوه بر میزان تورمی که تا ۴۰ درصد نیز پیش بینی می‌شود، باید تورم آینده اقتصاد را هم به این عدد اضافه کرد.

او تاکید کرد: به هرحال این کار خطرناکی است و اعتقاد دارم که یارانه‌ها اقتصاد را افسون کرده‌اند و برای نجات از این افسون نیز داریم تصمیم غلط می‌گیریم.

سبحانی به ارسال نامه‌ای به رییس قوه قضاییه که چندی پیش از سوی وی انجام شده بود، اشاره کرد و گفت: در این نامه نگرانی‌های خود را اعلام کردم و نوشتم که تصمیمی که برای خروج از افسون یارانه‌ها گرفته شده، درواقع آیین بیراهه‌هاست که این آیین به کشور ما در قالب قانون هدفمند کردن یارانه ها تحمیل می‌شود.

او تاکیدکرد: نرخ‌هایی که برای آزاد سازی یارانه ها پیش بینی شده، برای اقتصاد ما بسیار شکننده است، بنابراین ترجیح می‌دهم الان تصوری هم درباره آنها نکنم، شاید مجلس در بررسی قانون ملاحظاتی را لحاظ کند.

سهم ۳۰ درصدی تولید

سبحانی درباره نحوه توزیع سهم ۳۰ درصدی تولید از آزادسازی یارانه‌ها گفت: این موضوع یکی از ضعف‌های مجلس است که در قوانین مختلف هم وجود دارد؛ معمولا پولی که قرار است توزیع شود انعطاف‌پذیر می‌نویسد که هرگز امکان بررسی آن وجود نداشته باشد.

وی ادامه داد: با این شیوه‌ای که قانون شده، توزیع یارانه نقدی به هرشکل و میزانی که پرداخت شود خلاف قانون نیست چون بین روش‌های پیش‌بینی شده عبارت ”یا“ قرار گرفته و این نشان می‌دهد که امکان نظارت بر شیوه هزینه کردن آن عملی نیست.

به گفته این استاد دانشگاه سیستم اداری کشور چنان ناکارآمد است که تشخیص اینکه کی به چه میزان دریافت کند، کار آسانی نیست.

نماینده دورپنجم، ششم و هفتم مجلس شورای اسلامی با ذکر این مثال که هنوز معلوم نیست درآمد برای توزیع نقدی چقدر است، تصریح کرد: این موضوع برای تولیدکننده هم صدق می‌کند. زیرا این کار به یک نظام اطلاعاتی گسترده نیاز دارد که برای اجرایی کردن آن بروکراسی عظیمی در دستگاه‌های دولتی راه می‌افتد.

وی تاکید کرد: به همین دلیل این شیوه توزیع یارانه به بخش تولید به هیچ وجه رافع مشکلات تولید نیست، شم اینکه در گیرودار نظام پر پیچ و خم اداری نباید این‌گونه مسایل به وجود آید چون در آن دخالت‌های وسیع صورت خواهد گرفت که خیلی‌ها وقت خود را صرف این چانه زنی نمی‌کنند و در مقابل تصمیم‌گیری‌ها نیز منوط به ذهنیت مسئولان ادارات کل استان‌ها از تولید متکی می‌شود که زیان‌های خاص خود را دارد.

ریسک نفت ۶۵ دلاری

استاد اقتصاد دانشگاه تهران درپاسخ به این سئوال که آیا نفت ۶۵ دلاری به دلیل احتمال کاهش قیمت نفت، ریسک‌پذیر خواهد بود، گفت: میانگین فروش نفت درسال ۸۸ همین حدود بود و دولت هم برهمین مبنا بودجه ۸۹ را تنظیم کرده است، اگرچه این عدد ریسک‌پذیر است اما ممکن است ریسک بالایی نداشته باشد.

وی با اشاره به نفت ۴۰ دلاری که برخی از کشورهای منطقه در بودجه سال آینده در نظر گرفته‌اند، تصریح کرد: آنهایی که قیمت ۴۰ دلار را برای قیمت نفت در بودجه در نظر گرفته‌اند، میزان ظرفیت خرج در اقتصاد ملی خود را لحاظ کرده‌اند.

او ادامه داد: اما نفت ۶۵ دلاری، یعنی خرج ما سال آینده بیشتر می‌شود. درحالی که ظرف اقتصاد در یک حدی است و این‌گونه نیست که هرچه داریم خرج کنیم.

سبحانی اظهار داشت: باید ظرف اقتصاد ما ظرفیت پذیرش این پول را داشته باشد که به اعتقاد من این ظرفیت وجود ندارد.