ماچادو: دموکراسی‌ها باید برای آزادی بجنگند

گولادیس فوچه، ترژ سولسویک و مت اسپتالنیک / خبرگزاری رویترز / ۱۰ دسامبر ۲۰۲۵

ماریا کورینا ماچادو، برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۲۵ و رهبر مخالفان ونزوئلا، روز چهارشنبه در سخنرانی‌ای که توسط دخترش در مراسم اهدای جایزه در اسلو قرائت شد، تأکید کرد: «دموکراسی‌ها برای بقا باید آماده جنگیدن برای آزادی باشند».

این مهندس ۵۸ ساله قرار بود شخصاً در حضور پادشاه هارالد نروژ جایزه را دریافت کند؛ آن هم در حالی که بیش از یک دهه ممنوع‌الخروج بوده و بیش از یک سال در مخفیگاه به سر می‌برده است. اما او نتوانست به موقع به پایتخت نروژ برسد، هرچند به‌طور مخفیانه ونزوئلا را ترک کرده بود تا خود را به مراسم برساند.

موسسه نوبل نروژ دقایقی پیش از آغاز مراسم، فایل صوتی کوتاهی از خانم ماچادو منتشر کرد که در آن می‌گفت: «من در راه اسلو هستم؛ همین حالا در مسیر اسلو هستم». مشخص نبود او از کجا تماس گرفته است.

خروج مخفیانه با قایق

به گفته منبعی آگاه که از سوی نزدیکان خانم ماچادو در جریان جزئیات قرار گرفته، او روز سه‌شنبه با قایق از ونزوئلا خارج شد، ابتدا به جزیره کوراسائو در کارائیب رفت و از آنجا با یک هواپیمای خصوصی عازم اسلو شد. تیم حفاظتی شخصی او عملیات خروج از ساحل ونزوئلا را مدیریت کرده بود. کاخ سفید تا لحظه انتشار این گزارش به درخواست اظهارنظر درباره سفر او به کوراسائو (که ابتدا وال‌استریت ژورنال آن را گزارش کرد) پاسخی نداده بود.

در تالار شهرداری اسلو، پرتره بزرگی از ماریا کورینا ماچادو با لبخند بر لب آویخته شده بود تا نماد حضور او باشد. هنگامی که یورگن واتنه فریدنس، رئیس کمیته نوبل نروژ، در سخنرانی خود اعلام کرد «خانم ماچادو در راه اسلو است»، حضار با تشویق و کف زدن طولانی مواجهه کردند.

رئیس کمیته نوبل نروژ با یادآوری برندگان پیشین نوبل مانند نلسون ماندلا و لخ والسا گفت: «از مبارزان دموکراسی انتظار می‌رود که اهداف خود را با پاکی اخلاقی‌ای دنبال کنند که هیچ‌گاه از سوی مخالفانشان دیده نمی‌شود. این انتظار غیرواقعی و ناعادلانه است».

«هیچ دموکراسی‌ای در شرایط ایده‌آل عمل نمی‌کند. رهبران فعال باید با معضلاتی روبه‌رو شوند که ما تماشاگران می‌توانیم نادیده بگیریم. مردمی که زیر دیکتاتوری زندگی می‌کنند، اغلب باید بین «دشوار» و «ناممکن» یکی را انتخاب کنند».

«آزادی انتخابی است که هر روز باید تجدید شود»

در بخش‌هایی از سخنرانی آماده‌شده خانم ماچادو که توسط دخترش، آنا کورینا سوسا ماچادو (که هنگام صحبت از مادرش صدایش لرزید) قرائت شد، آمده بود:

«این جایزه نه تنها برای کشور من، بلکه برای جهان اهمیت عمیقی دارد. این جایزه به جهان یادآوری می‌کند که دموکراسی برای صلح ضروری است. و بیش از هر چیز، آنچه ما ونزوئلایی‌ها می‌توانیم به جهان عرضه کنیم، درسی است که در این مسیر طولانی و دشوار آموخته‌ایم: برای داشتن دموکراسی، باید حاضر باشیم برای آزادی بجنگیم».

پرتره ماریا کورینا ماچادو، برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۲۵، در تالار شهرداری اسلو، ۱۰ دسامبر ۲۰۲۵

«آزادی انتخابی است که هر روز باید تجدید شود؛ با میزان شجاعت و آمادگی ما برای دفاع از آن سنجیده می‌شود. به همین دلیل، آرمان ونزوئلا فراتر از مرزهای ما می‌رود. مردمی که آزادی را برمی‌گزینند، نه تنها به خود، بلکه به کل بشریت خدمت می‌کنند».

نهادهای شکننده دموکراتیک

خانم ماچادو در سخنرانی خود گفت ونزوئلایی‌ها دیر متوجه شدند که کشورشان به سمت دیکتاتوری لغزیده است. او با اشاره به هوگو چاوز (که سال ۱۹۹۹ انتخاب شد و تا زمان مرگش در ۲۰۱۳ در قدرت بود) اظهار داشت:

«وقتی فهمیدیم نهادهایمان چقدر شکننده شده‌اند، مردی که زمانی برای سرنگونی دموکراسی کودتای نظامی کرده بود، رئیس‌جمهور شده بود. بسیاری فکر می‌کردند کاریزما می‌تواند جایگزین حاکمیت قانون شود. از سال ۱۹۹۹ به بعد، رژیم دموکراسی ما را قطعه‌قطعه کرد».

در سال ۲۰۲۴، ماریا کورینا ماچادو با وجود پیروزی قاطع در انتخابات مقدماتی اپوزیسیون، از نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری منع شد. او از اوت ۲۰۲۴، پس از موج گسترده بازداشت چهره‌های مخالف در پی انتخابات مورد مناقشه، به زندگی مخفی روی آورد.

شورای ملی انتخابات و دیوان عالی ونزوئلا نیکولاس مادورو را پیروز اعلام کردند، اما ناظران بین‌المللی و اپوزیسیون می‌گویند نامزد اپوزیسیون به وضوح برنده بوده و اپوزیسیون صورت‌جلسات حوزه‌های رأی‌گیری را به عنوان مدرک پیروزی منتشر کرده است.

نیکولاس مادورو که از سال ۲۰۱۳ در قدرت است، مدعی است دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، قصد دارد برای دسترسی به ذخایر عظیم نفت ونزوئلا او را سرنگون کند و تأکید می‌کند که مردم و نیروهای مسلح ونزوئلا در برابر هرگونه تلاش در این زمینه مقاومت خواهند کرد.

تقدیم جایزه به ترامپ

خانم ماچادو هنگام اعلام برنده شدن جایزه نوبل در ماه اکتبر، بخشی از آن را به دونالد ترامپ تقدیم کرد؛ کسی که خود ادعا کرده بود شایسته این جایزه است.

او با تندروهای نزدیک به ترامپ هم‌راستا شده که معتقدند مادورو با باندهای تبهکار ارتباط دارد و این موضوع تهدید مستقیمی برای امنیت ملی آمریکاست؛ این در حالی است که جامعه اطلاعاتی آمریکا در این مورد تردیدهایی مطرح کرده است.

دولت ترامپ در ماه‌های اخیر بیش از ۲۰ حمله نظامی علیه شناورهای مظنون به قاچاق مواد مخدر در کارائیب و سواحل اقیانوس آرام آمریکای لاتین انجام داده است. گروه‌های حقوق بشری، برخی دموکرات‌ها و چند کشور آمریکای لاتین این حملات را «اعدام‌های فراقانونی غیرقانونی غیرنظامیان» محکوم کرده‌اند.