پیروزی ممدانی امید تازه‌ای در چپ اروپا ایجاد کرد

کاتارینا دیمونی و سارا مارش /خبرگزاری رویترز / ۶ نوامبر ۲۰۲۵

صعود خیره‌کننده «زهران ممدانی» به مقام شهرداری نیویورک، امید تازه‌ای در میان احزاب چپ‌گرای اروپا پدید آورده است؛ این امید که یک برنامه‌ی بی‌پروا و رادیکال می‌تواند به چپ کمک کند تا در برابر نیروهای راست‌گرا در داخل کشورهایشان، ورق را برگرداند.

احزاب سیاسی از لندن تا برلین، پیروزی ممدانی، سیاستمدار ۳۴ ساله و سوسیالیست دموکراتِ خودخوانده را جشن گرفتند؛ کسی که ویدئوهای پرطرفدارش در شبکه‌های اجتماعی و وعده‌هایش برای کنترل اجاره‌بها و گرفتن مالیات از ثروتمندان در شهری که نماد سرمایه‌داری جهانی به‌شمار می‌رود، با رأی‌دهندگان هم‌صدا شد.

احزابی مانند حزب چپ آلمان و حزب سبز بریتانیا امیدوارند با تکیه بر پیروزی ممدانی، نیروی تازه‌ای بگیرند و نشان دهند که قصد ندارند سیاست‌های خود را تلطیف کنند یا در میدان رقابت راست‌گرایان بر سر موضوع مهاجرت گرفتار شوند.

این پیروزی همچنین می‌تواند برای احزاب چپ سنتی‌تر مانند حزب کارگر بریتانیا – که پس از پیروزی قاطع در انتخابات سال گذشته، اکنون در نظرسنجی‌ها سقوط کرده – و نیز حزب سوسیال‌دموکرات آلمان (SPD) مایه‌ی تأمل باشد.

«زک پولانسکی»، نخستین رهبر یهودی و آشکارا همجنس‌گرای حزب سبز انگلستان و ولز که در سال جاری انتخاب شد، از نظر استفاده از رسانه‌های اجتماعی و درخواست برای وضع مالیات بر ثروت برای کاهش نابرابری با ممدانی مقایسه شده است.

پولانسکی در گفت‌وگو با رویترز با شور و شعف گفت: پیروزی ممدانی نشان می‌دهد که «امید بر نفرت پیروز شده است».

او افزود: «این رخداد فقط برای نیویورک اهمیت ندارد، بلکه در سراسر جهان طنین دارد. این درباره‌ی بهبود زندگی مردم است؛ درباره‌ی به رسمیت شناختن نابرابری‌هایی که نه فقط در قلب نیویورک، بلکه صادقانه بگویم، در بیشتر نقاط جهان وجود دارد.»

«و این پیام روشنی است: باید هزینه‌های مردم را کاهش دهیم و از میلیونرها و میلیاردرها مالیات بگیریم»، پولانسکی گفت. حزب او پس از کسب تنها چهار کرسی در سال ۲۰۲۴، اکنون در نظرسنجی‌ها رشد قابل توجهی داشته است.

«زک پولانسکی»، رهبر یهودی و  همجنس‌گرای حزب سبز انگلستان

در بریتانیا، مسئله‌ی هزینه‌ی زندگی به موضوعی کلیدی بدل شده است؛ به‌ویژه پس از آن‌که نرخ تورم مواد غذایی در مارس ۲۰۲۳ به ۱۹ درصد – بالاترین سطح در ۴۵ سال گذشته – رسید. «ریچل ریوز»، وزیر دارایی، نیز از «تصمیم‌های دشوار» و احتمال افزایش مالیات‌ها سخن گفته است.

چپ به دنبال ایجاد موج جدیدی از جنب‌وجوش سیاسی

در فضای سیاسی قطبی کنونی، حزب چپ آلمان در انتخابات فدرال فوریه گذشته با نتیجه‌ای غیرمنتظره ظاهر شد و امیدوار است در انتخابات محلی سال آینده، از جمله در پایتخت برلین، بر آن موفقیت بیفزاید. اعضای این حزب، همچون دیگر چپ‌گرایان اروپایی، در جریان کارزار انتخاباتی از نیویورک دیدن کرده بودند.

«یان فان آکن»، رهبر حزب چپ آلمان، به رویترز گفت: «مشکلاتی که مردم نیویورک با آن روبه‌رو هستند، بسیار شبیه به مسائلی است که ما در گفت‌وگو با مردم آلمان از آن‌ها می‌شنویم. اجاره‌خانه‌ها غیرقابل‌تحمل شده و قیمت مواد غذایی، برق، گرمایش و حمل‌ونقل عمومی سریع‌تر از دستمزدها بالا می‌رود.»

او افزود: «ما با زهران ممدانی و تیمش در تماس نزدیک هستیم و از یکدیگر می‌آموزیم. کارزار او مانند الگویی برای انتخابات سال آینده‌ی برلین است. پیروزی زهران ممدانی به ما نیروی تازه‌ای داده است.»

ممدانی که قرار است نخستین شهردار مسلمان و جوان‌ترین شهردار نیویورک از سال ۱۸۹۲ به این‌سو شود، با پست‌های پرطرفدارش در شبکه‌های اجتماعی توانست در دو سوی اقیانوس اطلس، با رأی‌دهندگانی که پس از همه‌گیری کرونا با تورم فزاینده و خدمات عمومی فرسوده مواجه بودند، ارتباط برقرار کند.

در یکی از آن ویدئوها در ژانویه، ممدانی در حالی‌که با کت و شلوار در آب‌های یخ‌زده‌ی «کونی آیلند» شیرجه می‌زد، به شهروندان گفت: «من دارم اجاره‌هایتان را منجمد می‌کنم!»

حزب چپ آلمان نیز به‌دنبال اجرای سیاست کنترل اجاره و حمل‌ونقل عمومی رایگان یا یارانه‌ای است و از پیام‌هایی صریح بهره می‌گیرد. یکی از پوسترهای تبلیغاتی حزب می‌گفت: «ما سراغ ثروتمندان می‌رویم. هیچ‌کس دیگر این کار را نمی‌کند.»

چپ‌گرایان در فرانسه نیز که خود را برای انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۷ آماده می‌کنند، از پیروزی ممدانی الهام گرفتند.

«مانون اوبری» از حزب چپ تندرو «فرانسه تسلیم‌ناپذیر» (LFI) در شبکهٔ X نوشت: «سرانجام درسی برای چپ در همه‌جا: با رقیق کردن لیبرالیسم اقتصادی پیروز نمی‌شویم، بلکه با مقابله‌ی قاطع و بی‌امان با آن پیروز می‌شویم.»

تمرکز بر بحران هزینه‌های زندگی

در پاسخ به این پرسش که احزاب چپ باید چه درسی از پیروزی ممدانی بگیرند، پولانسکی گفت: «هزینه‌ی زندگی مهم‌ترین مسئله است و احزاب پیشرو باید راه‌حل‌های واقعی برای آن ارائه کنند.»

احزاب جریان اصلی‌تر نیز از پیروزی ممدانی دلگرم شده‌اند.

«راشا نصر»، نماینده‌ی حزب سوسیال‌دموکرات آلمان (SPD) در گفت‌وگو با رویترز گفت: «برای ما در حزب SPD، این بدان معناست که باید دوباره تمرکز خود را بر اصل مأموریت‌مان بگذاریم — یعنی سیاست‌های اجتماعی به سود اکثریت جامعه.»

او یادآور شد که حزب سوسیال‌دموکرات با وجود حفظ قدرت، در آخرین انتخابات بدترین نتیجه‌ی خود از زمان جنگ جهانی دوم را تجربه کرد. «در کارزار انتخاباتی فدرال گذشته، ما بیش از اندازه وارد بحث‌هایی شدیم که در آن مقطع دیگر به‌سختی می‌شد بر پایه‌ی استدلال در آن‌ها پیروز شد؛ از جمله در حوزه‌ی سیاست مهاجرت.»

«فیلیپ کِکِر»، استاد علوم سیاسی دانشگاه هانوفر، گفت: این تجربه نشان می‌دهد احزابی که می‌خواهند در انتخابات پیروز شوند – یا نمی‌خواهند رأی‌دهندگانشان را به راست پوپولیست ببازند – باید به مسائل محوری خود وفادار بمانند و راه‌حل‌های ویژه‌ی خود را برای مشکلات موجود ارائه دهند، نه این‌که با تقلید از راست‌گرایان و اتخاذ سیاست‌های ضد مهاجرتی خود را از آنان متمایز کنند.

ممدانی که با برنامه‌ای رادیکال پیروز شد، اکنون در اجرای وعده‌هایش با چالش‌هایی روبه‌رو است. «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا تهدید کرده است بودجه‌ی شهر نیویورک را قطع خواهد کرد. برخی، از جمله در وال‌استریت، امیدوارند – و انتظار دارند – که ممدانی نتواند تغییرات بنیادینی را پیش ببرد.

«حالا بخش سخت کار شروع می‌شود»، جیمز اشنایدر، مدیر پیشین ارتباطات استراتژیک حزب کارگر در دوران «جرمی کوربین»، گفت.

او افزود: «تبدیل آن اکثریت انتخاباتی به قدرت واقعی – بهبود زندگی مردم از درون شهرداری و در عین حال تبدیل ارتش داوطلب ۱۰۰هزارنفری‌اش به سازمان‌دهندگان محلی در همه‌ی محله‌های شهر – حالا چالش اصلی اوست.»