جاسوسی فناوری چین از آمریکا به‌وسیله زنان جذاب

ساموئل لاوت، خبرنگار آمریکا
لوییزا کلارنس-اسمیت، سردبیر بخش کسب‌وکار آمریکا
تایمز لندن / ۲۲ اکتبر ۲۰۲۵

عملیات‌های چینی و روسی با بهره‌گیری از «جنگ جنسی» برای اغوا و جاسوسی از متخصصان سیلیکون‌ولی در جریان است؛ منابع آگاه صنعتی این موضوع را به روزنامه «تایمز» گفته‌اند.

جیمز مولوِنن، رئیس اطلاعات شرکت مشاوره‌ای «Pamir Consulting» که برای شرکت‌های آمریکایی سرمایه‌گذار در چین ارزیابی ریسک انجام می‌دهد، گفت او نیز از جمله مردانی بوده که اخیراً هدف فریب جاسوسان زن خارجی قرار گرفته‌اند تا به اسرار فناوری ایالات متحده دسترسی پیدا کنند. او افزود: «تعداد بسیار زیادی درخواست ارتباط در لینکدین از زنان جوان چینیِ جذاب دریافت می‌کنم که سطح بالایی از ظرافت و مهارت دارند. به‌نظر می‌رسد این فعالیت‌ها اخیراً شدت گرفته است.»

مولوِنن همچنین توضیح داد که در یک کنفرانس تجاری درباره ریسک‌های سرمایه‌گذاری در چین که هفته گذشته در ویرجینیا برگزار شد، دو زن چینیِ زیبا ظاهر شدند و تلاش کردند وارد جلسه شوند. او گفت: «اجازه ورود به آن‌ها ندادیم، اما تمام اطلاعات مربوط به رویداد را داشتند، از جزئیات گرفته تا سایر موارد.»

او افزود: «این پدیده واقعاً وجود دارد، و برایتان بگویم: عجیب است.»

مولوِنن که در طول ۳۰ سال گذشته در زمینه جاسوسی در ایالات متحده تحقیق کرده، گفت تاکتیک «دام عشقی» برای آمریکا «آسیب‌پذیری واقعی» ایجاد کرده است، زیرا «ما طبق قانون و فرهنگ، چنین کارهایی نمی‌کنیم. بنابراین در حوزه جنگ جنسی، آن‌ها از یک مزیت نامتقارن برخوردارند.»

به گفته پنج کارشناس ضدجاسوسی که با تایمز گفت‌وگو کرده‌اند، جنگ جنسی تنها یکی از روش‌هایی است که از طریق آن، کارکنان آمریکاییِ حوزه فناوری فریب می‌خورند. منابع گفته‌اند چین همچنین با برگزاری رقابت‌هایی برای شرکت‌های نوپا در خاک آمریکا، قصد سرقت برنامه‌های تجاری محرمانه را دارد و حتی تلاش‌هایی برای خرابکاری در شرکت‌های فناوری آمریکایی انجام داده است.

در ماه فوریه، کمیته امنیت داخلی مجلس نمایندگان آمریکا هشدار داد که حزب کمونیست چین طی چهار سال گذشته بیش از ۶۰ مورد جاسوسی در ایالات متحده انجام داده است — هرچند یکی از منابع پیشین ضدجاسوسی معتقد است این آمار «تنها نوک کوه یخ» را نشان می‌دهد.

هم روسیه و هم حزب کمونیست چین اکنون به جای استفاده از مأموران حرفه‌ای، از شهروندان عادی — از جمله سرمایه‌گذاران، تحلیلگران رمزارز، بازرگانان و دانشگاهیان — برای هدف قرار دادن همتایان آمریکایی‌شان بهره می‌برند، و همین امر تشخیص عملیات‌های جاسوسی را دشوارتر می‌کند. یکی از مقامات ارشد ضدجاسوسی ایالات متحده گفت: «ما دیگر دنبال مأمور کا.گ.ب در یک مهمانخانه پر از دود در آلمان نیستیم. دشمنان ما — به‌ویژه چینی‌ها — با رویکردی همه‌جانبه در حال بهره‌برداری از تمام جنبه‌های فناوری و نیروی انسانی غرب هستند.»

یکی از مقامات پیشین ضدجاسوسی که اکنون به بنیان‌گذاران شرکت‌های سیلیکون‌ولی در زمینه خروج از سرمایه‌گذاری‌های خارجی مشاوره می‌دهد، گفت اخیراً پرونده زنی روسیِ «بسیار زیبا» را بررسی کرده است که در یک شرکت هوافضا کار می‌کرد و با یکی از همکاران آمریکایی خود ازدواج کرده بود. او دریافت که این زن در دهه بیست‌سالگی در یک آکادمی مدلینگ آموزش دیده و سپس در «مدرسه قدرت نرم روسیه» تحصیل کرده بود، اما بعد از آن برای یک دهه ناپدید شد و سرانجام در آمریکا به عنوان کارشناس رمزارز ظاهر گردید.

او ادامه داد: «اما او در حوزه رمزارز باقی نمی‌ماند؛ در تلاش است وارد حلقه‌های بالای نوآوری‌های نظامی-فضایی شود. شوهرش کاملاً بی‌خبر است.»

وی افزود: «ظاهر شدن، ازدواج با هدف، بچه‌دار شدن با هدف — و اجرای عملیات جمع‌آوری اطلاعات مادام‌العمر — فکر کردن به آن ناراحت‌کننده است، اما بسیار شایع است. اگر می‌خواستم از سایه بیرون بیایم، درباره‌اش کتاب می‌نوشتم.»

بر اساس گزارش «کمیسیون سرقت مالکیت فکری آمریکا»، سرقت اسرار تجاری هر ساله تا ۶۰۰ میلیارد دلار برای مالیات‌دهندگان آمریکایی هزینه دارد و چین منبع اصلی این خسارت شناخته می‌شود.

در سال ۲۰۲۳، مردی به نام کلاوس پفلگبایل، ساکن شهر نینگ‌بو در چین، تلاش کرد مالکیت فکری سرقت‌شده از شرکت تسلا را به مأموران مخفی در یک کنفرانس تجاری در لاس‌وگاس به مبلغ ۱۵ میلیون دلار بفروشد. او دسامبر گذشته به ۲۴ ماه زندان محکوم شد؛ همدست او، ییلونگ شائو، که او نیز در نینگ‌بو زندگی می‌کرد، همچنان متواری است. (شائو تاکنون درباره پرونده اظهارنظر عمومی نکرده است.)

دادستان‌ها گفتند این دو مرد، که هر دو پیش‌تر کارمند یک شرکت تولیدی کانادایی بودند که در سال ۲۰۱۹ توسط تسلا خریداری شد، از اسرار تجاری سرقت‌شده برای راه‌اندازی یک کسب‌وکار رقیب در چین استفاده کردند. پفلگبایل به شائو گفته بود «تعداد زیادی از اسناد اصلی» مربوط به فناوری باتری تسلا را دارد و به دنبال به‌دست آوردن «نقشه‌های اصلی» بیشتری از این اسرار تجاری است.

متئو اولسن، معاون دادستان کل ایالات متحده در امور امنیت ملی، در بیانیه‌ای در ماه دسامبر گفت: «پفلگبایل با سرقت اسرار تجاری از یک شرکت آمریکاییِ تولید خودروهای برقی و استفاده از آن‌ها در شرکت خود در چین، اقدامی انجام داد که می‌توانست به نفع جمهوری خلق چین در صنعتی حیاتی با پیامدهای امنیت ملی تمام شود.»

در همین حال، دولت ایالات متحده به شرکت‌های نوپا هشدار داده است از شرکت در «رقابت‌های معرفی طرح» بین‌المللی خودداری کنند؛ رقابت‌هایی که در آن بنیان‌گذاران، ایده‌های تجاری خود را به سرمایه‌گذاران چینی معرفی می‌کنند. برندگان این رقابت‌ها می‌توانند جوایز نقدی، یارانه و سرمایه‌گذاری دریافت کنند — به این شرط که مالکیت فکری (IP) خود را به چین منتقل کرده و در آن کشور کسب‌وکاری راه‌اندازی کنند.

به گفته مقام‌های آمریکایی، برخی از این رقابت‌ها از شرکت‌کنندگان می‌خواهند پیش از حضور، راهبردهای تجاری، اطلاعات مالکیت فکری و حتی داده‌های شخصی و عکس‌های خود را ارسال کنند. این هشدار ماه گذشته از سوی مقام‌های آمریکایی صادر شد.

یکی از مقامات ارشد ضدجاسوسی آمریکا گفت: «بخشی از این موضوع، خطر اطلاعاتی است. آن‌ها می‌خواهند ببینند چطور می‌توانند بعداً از شما سوءاستفاده کنند. و بخش دیگر این است که ممکن است ایده‌تان را بدزدند، از آن بهره‌برداری کنند و به نام خودشان ثبت اختراع کنند — یعنی آینده مالی‌تان را سرقت کنند.»

این مقام افزود، پژوهشگران دانشگاهی و نوآوران جوان که مشتاق توسعه ایده‌ها و ساخت کسب‌وکاری سودآور هستند، به‌ویژه در معرض سوء‌استفاده قرار دارند. یکی از رقابت‌هایی که نگرانی مقام‌ها را برانگیخته، «نهمین دوره مسابقه بین‌المللی نوآوری و کارآفرینی چین (شنژن)» است که در ماه جاری در چندین شهر جهان از جمله بوستون، لندن و توکیو برگزار شد. برندگان برای دریافت جوایز نقدی و سرمایه‌گذاری باید در چین کسب‌وکاری ثبت کنند.

یکی از مدیران عامل یک شرکت زیست‌فناوری در سیلیکون‌ولی که در مسابقه سال گذشته در نوامبر شرکت کرده بود، گفت در طول رویداد مجبور شده بود میکروفون همراه داشته باشد و مقام‌های چینی او را دائماً دنبال می‌کردند.

او گفت: «آن‌ها هر آنچه می‌گفتم و انجام می‌دادم را ضبط می‌کردند و سپس مانند خبرنگار از من سؤال می‌پرسیدند: “چه کار می‌کنید؟ چطور انجامش می‌دهید؟”» او افزود که «نمایندگان دولتی در عقب سالن حضور داشتند و رقابت را زیر نظر می‌گرفتند.»

شرکت او یکی از جوایز را برنده شد و مبلغ ۵۰ هزار دلار دریافت کرد. او گفت هیچ شرطی برای این جایزه تعیین نشده بود، اما از این تعجب کرد که برگزارکنندگان پول را به حساب شخصی‌اش واریز کردند نه حساب شرکت. او اضافه کرد «این عجیب بود».

او اکنون معتقد است شرکت در آن رقابت باعث شد هدف نظارت مقام‌های آمریکایی قرار گیرد. او گفت اوایل امسال دولت آمریکا بودجه فدرال شرکتش را متوقف کرد و همین امر او را مجبور به تعطیلی شرکت کرد. او گمان می‌برد این اتفاق افتاده «چون به دولت اطلاع دادیم که چند سرمایه‌گذار آسیایی داریم».

مولوِنن هشدار داد که این یک تاکتیک عمدی است. او گفت این امر بسیار رایج است که سرمایه‌گذاران خطرپذیر مورد حمایت چین، شرکت‌های نوپای آمریکایی را هدف قرار دهند که ابتدا از وزارت دفاع آمریکا (DoD) بودجه دریافت کرده‌اند و سپس در آن شرکت‌ها سرمایه‌گذاری کنند. مولوِنن که این پدیده را بررسی می‌کند، گفت: «در نتیجه، میزان مالکیت خارجی از یک آستانه مشخص عبور می‌کند و وزارت دفاع دیگر نمی‌تواند در آن شرکت‌ها سرمایه‌گذاری کند. به این ترتیب، دولت از دسترسی به شرکت‌های نوپای نوآور و مالکیت فکری آن‌ها محروم می‌شود. این تازه‌ترین نسخه از بازی چینی‌هاست. من اسمش را گذاشته‌ام “حرکت در بادپشت” (drafting).»

در ماه مه، کمیته سنای آمریکا در امور کسب‌وکارهای کوچک و کارآفرینی اعلام کرد که شش شرکت از میان ۲۵ دریافت‌کننده بزرگ بودجه فدرال از برنامه «تحقیقات نوآوری کسب‌وکارهای کوچک» (SBIR)، «ارتباطات آشکار» با چین داشته‌اند — اما با وجود این، در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ نزدیک به ۱۸۰ میلیون دلار از پنتاگون دریافت کرده‌اند.

جف استاف، پژوهشگر امنیتی و تحلیلگر پیشین چین و امنیت ملی در دولت آمریکا، گفت بسیاری از اقداماتی که چین انجام می‌دهد غیرقانونی نیست، بلکه آن‌ها از خلأهای نظارتی و آسیب‌پذیری‌های ساختاری شرکت‌های آمریکایی سوءاستفاده می‌کنند.

او افزود: «چینی‌ها سیستم ما را به‌خوبی درک کرده‌اند و می‌دانند چطور در چارچوب آن و تقریباً بدون مجازات عمل کنند — دست‌کم بیشترِ اوقات.»

در حال حاضر، تنها کاری که جامعه ضدجاسوسی آمریکا می‌تواند انجام دهد، تلاش برای جبران عقب‌ماندگی است. این به معنای افزایش هزینه‌ها برای مقابله با جاسوسی صنعتی، نظارت دقیق‌تر بر جریان‌های مالی فرامرزی، و بالا بردن آگاهی درباره تهدید روسیه و چین در سیلیکون‌ولی است.

استاف گفت: «اکنون واقعاً اوضاع شبیه غرب وحشی است. چین در حال هدف گرفتن شرکت‌های نوپای ما، مؤسسات علمی ما، نوآوران ما و پروژه‌های تحقیقاتی مورد حمایت وزارت دفاع است. اما نظارت و اقدام کافی وجود ندارد. همه این‌ها به‌صورت درهم‌تنیده بخشی از راهبرد جنگ اقتصادی چین است — و ما هنوز حتی وارد میدان نبرد نشده‌ایم.»