نگاه متفاوت ایرانیان درباره مداخله آمریکا در ایران

خبرگزاری رویترز / ۲۳ ژوئن ۲۰۲۵

مداخله ایالات متحده در جنگ هوایی ایران با اسرائیل، احساسات متفاوتی را در میان ایرانیان خارج از کشور برانگیخته است، به طوری که برخی نگران امنیت بستگان خود در داخل کشور هستند و این سوال را مطرح می‌کنند که آیا بمباران بهترین راه برای سرنگونی رهبری در تهران است یا خیر.

پس از حمله بمب‌افکن‌های ایالات متحده به سه تأسیسات هسته‌ای ایران در روز شنبه، مقامات آمریکایی گفتند که هدف آمریکا «تغییر رژیم» نیست، اما دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، بعداً احتمال سرنگونی حاکمان تندروی مذهبی ایران را مطرح کرد.

برخی از اعضای جامعه ایرانیان خارج از کشور مدت‌هاست که رویای سرنگونی رهبری ایران را در سر می‌پرورانند و رضا پهلوی، پسر شاه مورد حمایت آمریکا که در انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ سرنگون شد، روز دوشنبه از رهبران غربی خواست که «تغییر رژیم» را دنبال کنند.

اما بر اساس مصاحبه‌های متعدد با اعضای جامعه ایرانیان خارج از کشور در شهرهای اروپایی از جمله پاریس، برلین و لندن، برخی دیگر در مورد مداخله ایالات متحده تردید دارند.

برخی گفتند که می‌ترسند اگر مقامات فعلی زنده بمانند، از مردم ایران انتقام بگیرند.

توران دانا، مهندس فناوری اطلاعات که ۳۷ سال پیش ایران را ترک کرد، ابراز نگرانی کرد که بمباران جمهوری اسلامی ـــ که باعث ویرانی و احتمالاً مرگ و میر بیشتر می‌شود ـــ رهبری کشور را تقویت خواهد کرد.

دانا در تجمعی در پاریس علیه جنگ، رهبری ایران و عملیات نظامی اسرائیل علیه گروه شبه‌نظامی فلسطینی حماس در نوار غزه گفت: «این جنگ، جدا از ویرانی، به معنای فقر برای مردم ایران است.»

دانا گفت: «مردم ایران به قدرت‌های بزرگ نیازی ندارند. ما خودمان کشورمان را آزاد خواهیم کرد.»

بهار آزادی، جامعه‌شناس ۳۹ ساله، همچنین در پاریس گفت که نگران است اگر دولت خامنه‌ای توسط قدرت‌های خارجی سرنگون شود، ایران نیز دچار هرج و مرجی مشابه لیبی شود.

لیبی از زمان قیام تحت حمایت ناتو در سال ۲۰۱۱ که منجر به سرنگونی معمر قذافی، دیکتاتور دیرینه، شد و این کشور بین جناح‌های رقیب شرقی و غربی تقسیم شد، ثبات کمی داشته است.

نگرانی از گسترش هرج و مرج

مقامات ایرانی بلافاصله در مورد اظهارات اعضای جامعه ایرانیان خارج از کشور اظهار نظر نکردند، اما تهران تهدید به تلافی بمباران آمریکا کرده است. ارتش ایران روز دوشنبه اعلام کرد که به پایگاه هوایی العدید آمریکا در قطر حمله موشکی انجام داده است.

ایالات متحده و اسرائیل می‌گویند اقدامات آنها با هدف جلوگیری از توسعه سلاح‌های هسته‌ای توسط ایران انجام می‌شود. تهران می‌گوید برنامه هسته‌ای آن صلح‌آمیز است و به دنبال سلاح‌های اتمی نیست.

مینا زمانی، حسابدار ۴۱ ساله، از گسترش هرج و مرج در ایران به سراسر خاورمیانه نگران است.

زمانی در پاریس گفت: «تاریخ به ما نشان داده است که هر بار آمریکایی‌ها... تصمیم به مداخله در جایی گرفته‌اند، فقط هرج و مرج، مشکلات و بی‌ثباتی به همراه آورده‌اند.»

حمید نوذری، ایرانی که از سال ۱۹۸۰ در برلین زندگی می‌کند و یک مرکز مشاوره برای پناهندگان ایرانی و افغان را مدیریت می‌کند، گفت که با رهبری ایران مخالف است اما با جنگ موافق نیست.

او گفت: «آرزوی من این است که روزی رژیم از طریق ابتکار مردم ایران و از طریق مطالبات سیاسی سرنگون شود. این آرزویی است که برای ما بسیار مهم است و نباید در سایه جنگ فراموش شود.»

در لندن، حامیان پهلوی از مداخله ایالات متحده استقبال کردند و خواستار تشکیل یک دولت انتقالی شدند.

سارا ثابت، پزشک بیوشیمی، گفت: «ما همه سازمان‌ها را داریم. ما برای زمان گذار آماده‌ایم. ما برای تغییر آماده‌ایم و فقط به حمایت بین‌المللی نیاز داریم.»

بهناز، یک ایرانی که بیش از یک دهه در اروپای غربی زندگی کرده است، گفت که به انگیزه‌های ایالات متحده و اسرائیل اعتماد ندارد، اما بسیاری از تبعیدیان اگر جنگ باعث تغییر رژیمی شود که دهه‌هاست به دنبال آن بوده‌اند، از آن استقبال می‌کنند.

او که از ذکر نام خانوادگی خود به دلیل نگرانی از اعضای خانواده‌اش در ایران خودداری کرد، گفت: «دشمنِ دشمن من، دوست من است.»

«من فکر نمی‌کنم ترامپ یا اسرائیل به دنبال آزادی و دموکراسی باشند. آنها به دنبال دستور کار خودشان هستند، به خصوص (بنیامین) نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل... اما اگر آن جنگ بتواند به تغییر رژیم در ایران کمک کند، ما از آن حمایت می‌کنیم.»