آمریکا پیشنهاد توافق هسته‌ای را به ایران ارائه داد

باراک راوید/ آکسیوس

یک مقام آمریکایی و دو منبع دیگر که مستقیماً از این موضوع مطلع بودند، به اکسیوس گفتند که دولت ترامپ در دور چهارم مذاکرات در روز یکشنبه، پیشنهادی برای توافق هسته‌ای به ایران ارائه داد.

چرا این موضوع مهم است: این اولین بار از زمان آغاز مذاکرات هسته‌ای در اوایل آوریل بود که استیو ویتکوف، فرستاده کاخ سفید، پیشنهادی کتبی به ایرانی‌ها ارائه داد.

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، این پیشنهاد را برای مشورت با علی خامنه‌ای، رهبر ایران، مسعود پزشکیان، رئیس جمهور و دیگر مقامات ارشد به تهران برد.

رئیس جمهور ترامپ روز سه‌شنبه در عربستان سعودی گفت که “شاخه زیتون” به ایرانی‌ها ارائه داده است، اما تأکید کرد که “این پیشنهادی نیست که برای همیشه دوام بیاورد. اکنون زمان انتخاب آنهاست.”

پشت صحنه: در دور اول مذاکرات، عراقچی یک سند کتبی حاوی چندین پیشنهاد ایران به ویتکوف داد. منبعی که از آن جلسه مطلع بود، گفت که ویتکوف به عراقچی گفت که برای این کار خیلی زود است و او ابتدا می‌خواهد رابطه برقرار کند.

در طول دور سوم مذاکرات در اواخر آوریل، عراقچی سند به‌روز شده‌ای را با ایده‌های ایران برای یک توافق هسته‌ای به ویتکوف داد. این بار، ویتکوف سند را گرفت.

یک تیم از کارشناسان آمریکایی آن را مطالعه کردند و فهرستی از سوالات و درخواست‌ها برای توضیح بیشتر را برای ایرانی‌ها ارسال کردند. دو منبع گفتند که ایرانی‌ها پاسخ دادند و سوالات خود را اضافه کردند.

در همین حال، ویتکوف و تیمش پیشنهادی از سوی آمریکا تهیه کردند که پارامترهای دولت ترامپ برای یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی ایران و الزامات نظارت و تأیید را مشخص می‌کرد.

در میان سطور: ویتکوف و سایر مقامات پاسخ‌های متناقضی در مورد اینکه آیا و تا چه حد ایران می‌تواند تحت یک توافق اورانیوم را غنی‌سازی کند، ارائه داده‌اند، بنابراین مهم است که تیم او موضع ایالات متحده را به صورت کتبی بیان کرده باشد.

یک مشاور ارشد خامنه‌ای روز چهارشنبه به ان‌بی‌سی نیوز گفت که ایران آماده امضای توافقی است که به آن اجازه می‌دهد فقط تا سطوح پایین‌تر مورد نیاز برای مصارف غیرنظامی غنی‌سازی کند و از آن بخواهد که ذخایر اورانیوم با غنای بالا خود را ـــ با تأیید پایبندی بازرسان ـــ در ازای لغو همه تحریم‌ها، تحویل دهد.

پشت صحنه: ویتکوف چهارشنبه گذشته شورای امنیت سازمان ملل را در جریان گذاشت و پیشنهاد ایالات متحده را «زیبا» و «بسیار بزرگ» توصیف کرد، اما بر اساس صورتجلسه جلسه که در اختیار اکسیوس قرار گرفته و توسط منبع دیگری که از آن مطلع است تأیید شده، تأکید کرد که پیشرفت بیشتری در مذاکرات مورد نیاز است.

منابع گفتند ویتکوف این پیشنهاد را روز یکشنبه در عمان به عراقچی ارائه داد. یک مقام وزارت امور خارجه از اظهار نظر خودداری کرد.

وضعیت فعلی: ویتکوف از نتایج دور چهارم مذاکرات که یک روز قبل از سفر ترامپ به خاورمیانه برگزار شد، دلگرم شده است. دور پنجم هنوز برنامه‌ریزی نشده است.

ترامپ در دیدار روز چهارشنبه با امیر قطر، شیخ تمیم آل ثانی، گفت: «امیدوارم بتوانید در مورد وضعیت ایران به من کمک کنید. این یک وضعیت خطرناک است و ما می‌خواهیم کار درست را انجام دهیم.»

ترامپ تأکید کرد که می‌خواهد از جنگ جلوگیری کند، «زیرا چنین چیزهایی شروع می‌شوند و از کنترل خارج می‌شوند. من بارها و بارها آن را دیده‌ام... ما اجازه نخواهیم داد که این اتفاق بیفتد.»

آخرین خبر: ترامپ روز پنجشنبه در یک جلسه توجیهی با خبرنگاران گفت که ایالات متحده به توافق با ایران نزدیک است و تأکید کرد که مذاکرات در حال انجام «بسیار جدی» است.

او گفت: «آنها با شرایط موافقت کردند... قرار نیست گرد و غبار هسته‌ای ایجاد کنند.»

گام بعدی: انتظار می‌رود دیپلمات‌های ارشد ایران و E3 (فرانسه، بریتانیا، آلمان) روز جمعه برای اولین بار در دو ماه گذشته در استانبول دیدار کنند.

دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند که سه قدرت اروپایی تصمیم گرفته‌اند در صورت عدم دستیابی به توافق جدید تا ماه اوت، تحریم‌های «اسنپ بک» تحت توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ را فعال کنند.