شهروندان ایران در فهرست ممنوعیت سفر به آمریکا

دولت ترامپ در حال بررسی اعمال ممنوعیت سفر به ایالات متحده برای شهروندان حداکثر ۴۳ کشور به عنوان بخشی از یک محدودیت جدید است که دامنه‌ای گسترده‌تر از ممنوعیت‌های اعمال‌شده در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ خواهد داشت. این خبر را مقاماتی که با این موضوع آشنا هستند اعلام کرده‌اند.

یک فهرست پیشنهادی که توسط مقامات دیپلماتیک و امنیتی تهیه شده، شامل یک فهرست «قرمز» از ۱۱ کشور است که شهروندان آن‌ها به‌طور کامل از ورود به ایالات متحده منع خواهند شد. به گفته این مقامات، این کشورها عبارتند از:

افغانستان، بوتان، کوبا، ایران، لیبی، کره شمالی، سومالی، سودان، سوریه، ونزوئلا و یمن.

این مقامات، که به شرط ناشناس ماندن درباره مباحثات داخلی حساس سخن گفته‌اند، هشدار داده‌اند که این فهرست چند هفته پیش توسط وزارت خارجه تهیه شده است و احتمال تغییر آن قبل از رسیدن به کاخ سفید وجود دارد.

مقامات سفارتخانه‌ها، دفاتر منطقه‌ای وزارت خارجه، و کارشناسان امنیتی سایر نهادها و سازمان‌های اطلاعاتی در حال بررسی این پیش‌نویس هستند. آن‌ها نظرات خود را درباره میزان دقت توصیف کاستی‌های هر کشور ارائه می‌دهند یا پیشنهاد می‌کنند که به دلایل سیاسی — مثلاً جلوگیری از اختلال در همکاری‌های مرتبط با اولویت‌های دیگر — در تصمیم‌گیری درباره برخی کشورها تجدید نظر شود.

پیش‌نویس این پیشنهاد همچنین شامل یک فهرست «نارنجی» از ۱۰ کشور است که سفر از آن‌ها محدود می‌شود اما کاملاً قطع نخواهد شد. در این موارد، ممکن است به مسافران تجاری ثروتمند اجازه ورود داده شود، اما مسافران دارای ویزای مهاجرتی یا توریستی قادر به سفر نخواهند بود.

همچنین، شهروندان این کشورها برای دریافت ویزا باید به‌صورت حضوری مصاحبه شوند. کشورهای موجود در این فهرست عبارتند از:

بلاروس، اریتره، هائیتی، لائوس، میانمار، پاکستان، روسیه، سیرالئون، سودان جنوبی و ترکمنستان.

آقای ترامپ در تاریخ ۲۰ ژانویه، در نخستین روز بازگشت به ریاست‌جمهوری، یک فرمان اجرایی صادر کرد که وزارت خارجه را موظف می‌کرد کشورهایی را شناسایی کند که اطلاعات مربوط به غربالگری و بررسی پیشینه شهروندان آن‌ها آن‌قدر ناکافی است که نیاز به اعمال ممنوعیت کامل یا جزئی در پذیرش اتباع آن‌ها وجود دارد.

وی به وزارت خارجه ۶۰ روز مهلت داد تا گزارشی شامل این فهرست را برای کاخ سفید آماده کند، به این معنا که این گزارش هفته آینده باید تکمیل شود. اداره امور کنسولی وزارت خارجه مسئولیت اصلی این کار را بر عهده دارد و وزارت دادگستری، وزارت امنیت داخلی و دفتر مدیر اطلاعات ملی نیز موظف به همکاری در این روند شده‌اند.

سخنگویان چندین نهاد دولتی از اظهار نظر خودداری کردند یا به درخواست اظهارنظر پاسخی ندادند. اما وزارت خارجه پیش‌تر اعلام کرده بود که در حال اجرای دستور آقای ترامپ است و «متعهد به حفاظت از ملت و شهروندان خود از طریق رعایت بالاترین استانداردهای امنیت ملی و ایمنی عمومی در فرآیند صدور ویزا» است، اما از ارائه جزئیات درباره مباحثات داخلی خودداری کرد.

نیویورک تایمز و دیگر رسانه‌ها اوایل این ماه گزارش دادند که افغانستان — که در دوره اول ترامپ مشمول ممنوعیت سفر نبود اما پس از خروج نیروهای آمریکایی در سال ۲۰۲۱ به دست طالبان افتاد — احتمالاً در ممنوعیت دوره دوم گنجانده خواهد شد. اما سایر کشورهایی که تحت بررسی قرار دارند، تاکنون نامشخص بودند.

همچنین مشخص نیست که آیا افرادی که از قبل ویزا دارند از این ممنوعیت مستثنی خواهند شد یا ویزای آن‌ها لغو می‌شود. همچنین معلوم نیست که آیا دولت قصد دارد دارندگان کارت سبز (گرین کارت) را، که قبلاً برای اقامت دائم قانونی تأیید شده‌اند، از این ممنوعیت معاف کند یا خیر.

دولت ترامپ هفته گذشته اعلام کرد که کارت سبز محمود خلیل، دانشجوی فارغ‌التحصیل سابق دانشگاه کلمبیا که متولد سوریه و دارای تبار فلسطینی است، را لغو کرده است. دلیل این اقدام، رهبری اعتراضات پرحاشیه دانشجویی علیه جنگ اسرائیل در غزه عنوان شده که دولت آن را ضدیهودی توصیف کرده است. این موضوع اکنون به یک نبرد حقوقی درباره قانونی بودن این اقدام تبدیل شده است.

برخی از کشورهایی که در پیش‌نویس فهرست‌های قرمز و نارنجی قرار گرفته‌اند، پیش‌تر در دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ نیز تحت تحریم‌های محدودیت سفر قرار داشتند، اما بسیاری از آن‌ها جدید هستند. برخی از این کشورها ویژگی‌های مشترکی با فهرست‌های قبلی دارند — آن‌ها عمدتاً کشورهای مسلمان‌نشین یا غیرسفیدپوست، فقیر و دارای دولت‌های ضعیف یا فاسد محسوب می‌شوند.

اما دلیل گنجاندن برخی دیگر از کشورها در این فهرست فوراً مشخص نبود. به عنوان مثال، بوتان مشمول ممنوعیت کامل ورود شده است. این کشور کوچک بودایی و هندو، میان چین و هند قرار دارد، در حالی که هیچ‌یک از این دو کشور در هیچ‌کدام از فهرست‌های پیشنهادی دیده نمی‌شوند.

پیشنهاد برای محدودیت شدید یا ممنوعیت کامل ورود شهروندان روسیه نیز مسئله‌ای متفاوت را مطرح می‌کند. اگرچه دولت روسیه به فساد شهرت دارد، اما ترامپ در تلاش است تا سیاست خارجی آمریکا را به سمت روابطی دوستانه‌تر با روسیه سوق دهد.

تصمیم برای گنجاندن ونزوئلا نیز می‌تواند روند تنش‌زدایی نوپای بین واشنگتن و کاراکاس را مختل کند. این روابط اخیراً برای تلاش‌های ترامپ در اخراج مهاجران غیرقانونی مفید بوده است.

این پیش‌نویس همچنین شامل یک فهرست “زرد” از ۲۲ کشور است که ۶۰ روز فرصت دارند تا کاستی‌های ادعایی را برطرف کنند. در غیر این صورت، ممکن است به یکی از فهرست‌های دیگر منتقل شوند.

این کاستی‌ها می‌تواند شامل مواردی مانند عدم همکاری در به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات درباره مسافران ورودی با ایالات متحده، استانداردهای امنیتی ناکافی در صدور گذرنامه یا فروش شهروندی به اتباع کشورهای تحت ممنوعیت باشد، که می‌تواند راهی برای دور زدن این محدودیت‌ها باشد.

به گفته مقامات، این فهرست شامل کشورهای زیر است: 

آنگولا، آنتیگوا و باربودا، بنین، بورکینافاسو، کامبوج، کامرون، کیپ‌ورد، چاد، جمهوری کنگو، جمهوری دموکراتیک کنگو، دومینیکا، گینه استوایی، گامبیا، لیبریا، مالاوی، مالی، موریتانی، سنت کیتس و نویس، سنت لوسیا، سائوتومه و پرنسیپ، وانواتو و زیمبابوه.

در دوره اول ترامپ، دادگاه‌ها اجرای دو نسخه اول ممنوعیت سفر او را مسدود کردند، اما در نهایت، دیوان عالی یک نسخه اصلاح‌شده را که ورود شهروندان ۸ کشور، شامل ۶ کشور عمدتاً مسلمان‌نشین را ممنوع می‌کرد، تأیید کرد. بعدها این فهرست دچار تغییراتی شد.

در ژانویه ۲۰۲۱، جو بایدن بلافاصله پس از ورود به کاخ سفید، با صدور بیانیه‌ای فرمان‌های ممنوعیت سفر ترامپ را لغو کرد و آن‌ها را “لکه‌ای بر وجدان ملی ما” و “ناسازگار با تاریخ طولانی کشور در استقبال از افراد با هر دینی یا بدون دین” توصیف کرد.

اما در ژانویه سال جاری، ترامپ در یک فرمان اجرایی اعلام کرد که ممنوعیت‌های سفر را احیا خواهد کرد تا شهروندان آمریکایی را در برابر “بیگانگانی که قصد انجام حملات تروریستی، تهدید امنیت ملی، ترویج ایدئولوژی‌های نفرت‌پراکنانه یا سوءاستفاده از قوانین مهاجرت برای مقاصد مخرب را دارند” محافظت کند.

نیویورک تایمز / ۱۴ مارس ۲۰۲۵