محمد خاتمی رهبر جریان “اصلاحات” در جمع گروهی از دانشگاهیان، روزنامه نگاران و هنرمندان در طی یک سخنرانی طولانی با پرهیز از طرح مستقیم بحرانهای کشور از جمله اعدامهای فلهای ، گرانی و فساد، تحریمها، خطر جنگی تازه و سرکوب سیستماتک زنان و جامعه مدنی، از انواع و اقسام موضوعات سیاسی، فلسفی و اجتماعی سخن گفته و با وجود ناکامیهای پیاپی گفتمان اصلاحات در ایران همواره برتوهم اصلاح پذیری نظام ولایت فقیه پافشاری کرده است![۱]
“جنبش” اصلاحات بهرغم پشتیبانی خامنهای از ناطق نوری، با انتخاب محمد خاتمی در دوم خرداد سال ۱۳۷۶ کلید خورد. پیروزی وی شاهد دگرگونیهایی بود که پس از دو دهه زخمهای گسترده از جمله جنگ ۸ ساله، بحران گروگان گیری، انقلاب فرهنگی، سرکوب گروههای دگر اندیش، کشتار زندانیان سیاسی در سال ۶۷ و فاجعه نصب خامنهای به عنوان “ولی مطلقه فقیه” بر پیکر جامعه مدنی کشور وارد آمده بود.
پیروزی دوم خرداد واکنش شدید بیت رهبری و نیروهای سرکوبگر نظام را در پی داشت. از جمله توقیف فلهای روزنامههای اصلاح طلب، قتل فجیع داریوش فروهر و همسرش و درپی آن قتلهای زنجیرهای، حادثه کوی دانشگاه در سال ۷۸، ترور سعید حجاریان، کشته شدن زهرا کاظمی عکاس کانادایی ایرانیتبار در زندن، اردوکشی خیابانی مخالفان اصلاحات همگی حاکی از انتقامگیری رژیم ولایی از مردم و هواداران اصلاحات بود که در توهم آیندهای بهتر بهسر میبردند.
مجلس ششم نیز با اکثریت مطلق نمایندگان جبهه اصلاحات در ۷ خرداد ۱۳۷۹ تشکیل شد. در این انتخابات حداد عادل با مهندسی انتخابات از سوی شورای نگهبان که در تهران سی و سوم شده بود، توانست به مجلس راه یابد.هاشمی رفسنجانی که نفر ۲۹ شده بود از حضور در مجلس خودداری کرد. احمدی نژاد نیز نتوانست به مجلس ششم راه یابد.
در پی لغو مصونیت قضایی نمایندگان مجلس که در قانون اساسی آمده است، شصت تن از نمایندگان به دادگاه فراخوانده شدند احکام چهار تن از آنان صادر و قطعی شد. نماینده همدان دستگیر و به زندان فرستاده شد. این اقدام با واکنش شدید دولت، احزاب سیاسی، نمایندگان و کرروبی در سمت رئیس مجلس روبرو شد. کروبی تهدید کرد اگر نماینده همدان ازاد نشود از ریاست مجلس استعفا خواهد داد. در پی این مقاومتها خامنهای ناچار به عقب نشینی شد و نماینده مزبور آزاد گردید.
در اردیهشت ۱۳۸۱، ۱۲۷ نماینده در نامهای به خامنهای نسبت به رویارویی نهادهای انتصابی با خواست و اراده مردم هشدار دادند و با اشاره به کارشکنیهای رایج علیه اصلاحات تلاش نهادهایی را برای بازگشت شرایط پیش از دوم خرداد برملا ساختند. در پایان از خامنهای خواستند اگر قرار است جام زهر تازهای نوشیده شود بشود. این تلاش نمایندگان نیز بی نتیجه ماند.
تلاش دیگر نمایندگان مجلس سوم در ادغام سپاه در ارتش نیز با ناکامی روبروشد.
در انتخابات مجلس هفتم شورای نگهبان نیمی از نامزدان را به دلیل نداشتن پایبندی به اسلام رد صلاحیت کرد. ۱۳۹ نماینده در اعتراض به این تصمیم ولایی در ساختمان مجلس بست نشستند که بینتیجه ماند و انتخابات مجلس هفتم به موقع برگزار گردید.
در بحرانی دیگر دولت خاتمی با دخالت سپاه ناچار شد دو قرار داد ساخت فرودگاه خمینی در ازاء بهرهبرداری ۱۵ ساله از آن را با شرکت ترکیهای- اتریشی لغو کند. سپاه در روز افتتاح این پروژه با اشغال فرودگاه از فرود اولین پرواز جلوگیری کرد. رویکرد محافظهکارانه خاتمی در برابر “کودتای” سپاه مورد انتقاد قرارفت.[۲]
نامه تهدیدآمیز ۲۳ تن از سرداران سپاه شامل قاسم سلیمانی و محمد باقر قلیباف نیز به خاتمی آموزنده است. این نامه در پی رویداد دانشگاه در سال ۱۳۷۸، تهیه و به دولت ارسال گردید:
“به دنبال حوادث اخیر به عنوان مجموعهای از خدمتگزاران دوران دفاع مقدس ملت شریف ایران، وظیفهی خود دانستیم مطالبی را خدمت حضرتعالی دانشمند ... به این موضوع که شاید درد هزاران زجرکشیدهی انقلاب باشد که امروزه به دور از هرگونه خط و خطوط با چشمی نگران، مسائل و حوادث انقلاب را مینگرند و سکوت، مسامحه و ساده انگاری مسئولین که از برکت خون هزاران شهید بر مسند نشستهاند، متحیر و متعجباند....”
در پایان این نامه میخوانیم:
“جناب آقای رئیسجمهور، اگر امروز تصمیم انقلابی نگیرید و رسالت اسلامی و ملی خودتان را عمل نکنید، فردا آن قدر دیر و غیرقابل جبران است که قابل تصور نیست.
در پایان با کمال احترام و علاقه به حضرتعالی اعلام میداریم کاسهی صبرمان به پایان رسیده و تحمل بیش از آن را در صورت عدم رسیدگی، بر خود جایز نمیدانیم.”[۳]
انتقامگیری بیت و سپاه از شخص خاتمی و جریان اصلاحات در انتخابات سال ۱۳۸۴ و کودتای انتخاباتی سال ۱۳۸۸، با برکشیدن احمدینژاد به ریاست جمهوری کشور کاملا نمایان شد. در این دو انتخاب و یا بهتر بگوییم انتصابات مجتبی خامنهای نقش ویژهای در شکستهاشمی و محروم شدن کروبی در شرکت در دور دوم انتخابات نقش آفرید و خامنهای از ابتکار “آقا” و نه “آقازاده”اش دفاع کرد.
رویدادهای پساجنبش سبز و حصر خانگی مهندس موسوی، خانم رهنورد و مهدی کروبی حاکی از این واقعیت بود که نظام ولایت فقیه هیچ گونه اصلاحاتی را بر نمیتابد. بدین ترتیب ریاست جمهوری احمدی نژاد که در آمدهای سالانه نفتی ۷۵۰ مییلیارد کشور را بههدر داد، تحریمهای کمرشکن را بر مردمان کشورمان تحمیل و کوشید با گفتمان یهودستیزی از جمله با نفی هلوکاست به کارزار اسرائیلستیزی و غربستیزی بیت رهبری همراهی نشان دهد، ادامه یافت.
محمد خاتمی که پس از پایان ریاست جمهوری اش و درپی پشتیبانی از جنبش سبز، ممنوع الخروج و حتی ممنوع التصویر شد، برغم ناکامی پروژه اصلاحات در “روزه خوانی” اخیرش دوباره از این جنبش دفاع و گفته است ” معتقدم راهی جز اصلاحات وجود ندارد.”
وی همچنین مدعی شده است که “در عمق جامعه هم اگر پرسیده شود میان براندازی و حرکتهای رادیکال و اصلاحات، چه چیز مطلوب است. اگر در ورای احساسات زودگذر و عصبانیتهایی که از وضع موجود هست بنگریم اکثریت اصلاحات را انتخاب خواهد کرد” این در حالی است در همین سخنرانی اعتراف میکند ” اگر این مردم میدانستند خلاف آن صورت خواهد گرفت به جهموری اسلامی رآی نمیدادند”!
توهمات خاتمی در باره اصلاحات در حالی نمایان میشود که برخی از اصلاحطلبان پیشین همچون تاجزاده و مهندس موسوی راه رهایی را در برگذاری رفراندوم و بهرسمیت شناختن حق تعیین سرنوشت ملت جستجو کردهاند. در واقع خاتمی با محافظهکاری تمام میکوشد از رنجش خامنهای بپرهیزد و ترجیح میدهد با تکرار واژه ” اصلاحات” بدون توضیح در مورد مفهوم آن، از انتقاد مستقیم به راهبردهای خارجی خامنهای از جمله اسرائیل و آمریکاستیزی، اصرار بر توسعه پروژه بیحاصل هستهای، یاری رساندن به گروههای تروریست در منطقه و برنامه موشکی کشور بپرهیزد.
خاتمی به غلط سرنوشت کشور را به سرنوشت جمهوری اسلامی گره میزند. افزون برین در مورد خطر “تجزیهطلبی” در صورت گذر از جمهوری جهل و جنایت هشدار میدهد که توهینی مستقیم به هموطنان اتنیکی ماست.
رئیس جمهوری پیشین، حامی دولت دینی و تلفیق دین در سیاست است در حالی که اکثریت جامعه در نظرسنجیهای گوناگون خواستار جدایی دین از دولت و بازگشت روحانیت به مساجد و حوزههای علمیه شده است.
دی ۱۳۰۴
mrowghani.com
————————————-
[۱] - خاتمی: راهی جز اصلاحات اساسی وجود ندارد
[۲] - احسان مهرابی، عامل لغو قرارداد فرودگاه امام؛ وزیر یا سردار؟، رادیو فردا، ۲۰ آذر ۱۳۹۷
[۳] - متن کامل نامهای فرماندهان سپاه به خاتمی، آفتاب نیوز، ۲۱ خرداد ۱۳۸۴