اعتماد / علیرضا کیانپور
انتهای هفته قبل و ساعاتی پس ازخروج امریکا از برجام، تصاویری از مجلس ایران به عکس روی جلد بسیاری از نشریات بینالمللی ازجمله روزنامه چپگرای «گاردین» چاپ لندن راه یافت؛ تصویری از چند نماینده اصولگرای مجلس که با عصبانیت پرچم امریکا و چند برگه کاغذ را به عنوان «برجام» آتش زده و با مشتهای گره کرده شعار «مردهباد» سردادهاند. جلسه دیروز مجلس اما فضایی یکسر متفاوت داشت. آنجا که علیرضا رحیمی، عضو اصلاحطلب کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درنخستین نطق میاندستورش از ابتدای مجلس دهم تاکنون، در اقدام نمادینی دیگر متن نفیسی با عنوان «برجام» را تقدیم هیات رییسه مجلس کرد و از آنها خواست که از این توافق بینالمللی محافظت کنند و درمیان فریادهای چند منتقد این اقدام، اکثر نمایندگان حاضر در صحن نیز فریاد «احسنت» سردادند؛ اتفاقی که میتواند باردیگر مجلس ایران را به صدر اخبار بینالمللی برساند. برای بررسی پیام این حرکت نمادین با علیرضا رحیمی گفتوگو کردیم که در ادامه میخوانیم.
کمی درباره حواشی دیروز مجلس توضیح بدهید؟
البته تعداد زیادی از نمایندگان ازجمله بسیاری از نمایندگان اصولگرا درگوشی هم بهخاطر محتوای نطق دیروز و هم بهخاطر اقدام نمادینی که انجام شد، تشکر کردند اما به هرحال چندنفری که عمدتا کسانی بودند که چهارشنبه قبل پرچم امریکا را در صحن آتش زدند، دیروز هم به ما انتقاد کردند. درکل شاید مهمترین حاشیهای که شاهد بودیم اعتراض آقای کوهکن و چند نفر دیگر از اصولگرایان به محتوای این نطق و به بعضی تعابیری بهکار رفته در آن بود که تذکر ماده ٧٩ دادند.
آقای کوهکن در تذکر خود به استفاده از تعبیر «عقدهگشایی» ازسوی شما انتقاد داشت.
بنده بحثی در این رابطه نداشتم؛ بلکه با نگاهی مبتنی بر همبستگی ملی، صراحتا اعلام کردم شکست رکن دولت، شکست کلیت نظام است و مشخص نیست منتقدان دنبال چه چیزی هستند. البته این عبارت را عنوان کردم اما مخاطبم بههیچ عنوان شخصی خاص بهویژه نمایندگان مجلس نبود، بلکه بهطور عمومی جریانی را مخاطب قرار دادم که سعی در تخریب دولت دارد. ضمن آنکه آقای پزشکیان نیز این گفته را تایید کرد. نکته جالب دیگر اینکه دوستان به آقای عارف گفته بودند بنده از عبارت «حماقت» در توصیف مخالفان برجام استفاده کردهام که وقتی توضیح دادم، متوجه شدند اینطور نبوده است.
آقای پزشکیان که ریاست جلسه را برعهده داشت، حمایت صریحی از نطق شما داشت و انتقادها را وارد ندانست.
آقای پزشکیان باتوجه به اینکه پیرو درخواست مکرر این چند نماینده باید به آنها اجازه و نوبت تذکر میداد، از بنده خواست که متن نطقم را در اختیارش قرار دهم و بعد از مطالعه آن تایید کرد هیچجا اهانتی به شخصی خاص صورت نگرفته است. درمجموع فکر میکنم هدفشان از اصرار به بیان تذکرهای مکرر مستند به ماده ٧٩ صرفا استفاده از تریبون برای بیان مطالبشان بود.
این اقدام نمادین واکنش به اقدام اصولگرایان در آتش زدن برجام بود که بازتاب جهانی یافت. پیام حرکت نمادین امروز شما چه بود؟
پیام حرکت ما این بود که باید چارچوب پروتکلهای بینالمللی را رعایت کنیم. ما به عنوان عضوی از جامعه جهانی در عرصه بینالملل حضور داشته و مسوولیتهایی داریم. بنابراین ما چه به عنوان دولت، چه به عنوان مجلس و ملت، اگر نگاهمان تعامل سازنده با جهان است، باید این نگاه را در رعایت تشریفات و مقدمات پروتکلهای تشریفاتی بینالمللی به نمایش برسانیم. به این اعتبار اگر به یک توافقنامه بینالمللی وارد شدیم، باید بدانیم که فعالیت در چارچوب این توافقنامه فراز و نشیبهایی وجود دارد و حتی اگر نقدهایی به آن داریم، دلیل نمیشود که به امضای خود و دیگران بیاحترامی کنیم، آن هم در مجلس قانونگذاری که قاعدتا باید چارچوبهای دیپلماتیک بر آن حاکم باشد، نه چارچوبهای رفتار غیرمعمول. بنابراین پیامی که در ذهن داشتم در وهله نخست حرکت تقابلی، جبرانی و ترمیمی با آتش زدن برجام و پرچم امریکا در مجلس بود و علاوه بر آن، باید توجه کنیم که ممکن است چند دانشجو یا شهروند عادی خارج از مجلس اقدام به آتش زدن برجام کنند که به هرحال حق اظهارنظر دارند اما اینکه در صحن علنی مجلس شاهد این اتفاق باشیم، درست نیست. آنچنان که انتظار نداریم در صحن هیات وزیران شاهد چنین اقداماتی باشیم، طبیعتا انتظار نداریم داخل مجلس چنین اتفاقی بیفتد.
بخشی از بازتاب بینالمللی ماجرای آتشبازی در صحن، توام با کنایه رسانههای غربی به این اقدام بود؛ نظرتان در این رابطه چیست؟
به هر حال نگاه جامعه جهانی به واکنش ایران بود و فضایی که ترامپ ایجاد کرد، نوعی همبستگی و وحدت ملی در میان ایرانیان ایجاد کرد اما پس از این آتشبازی در صحن، ناگهان این مسائل مهم تحتالشعاع قرار گرفت.
شما برجامی نفیس را به هیات رییسه تقدیم کردید تا از آن محافظت کنند؛ منظورتان چه بود؟
نگاه ما این است که اسناد بینالمللی همانطور که در وزارت امور خارجه و دولت مورد محافظت قرار میگیرند، باید در مجلس نیز محافظت شوند. این وظیفه هیات رییسه است که شان مجلس و نمایندگان را حفظ کنند؛ اینکه سند برجام در مجلس آتش زده شود، قاعدتا واکنش هیات رییسه و رییس مجلس را میطلبد.
فکر میکنید هیات رییسه و بهخصوص شخص رییس از این اقدام با خبر بود؟
بعید میدانم. البته بعضی اعضای هیات رییسه که به لحاظ جریانی به آتشزنندگان نزدیک هستند، احتمالا باخبر بودند اما کلیت این هیات کاملا درعمل انجام شده قرارگرفت. ضمن آنکه مطمئنم آقای لاریجانی در جریان نبود و کاملا هم با این تصمیم مخالف بود. علاوه بر آقای لاریجانی روسای هر ٣ فراکسیون سیاسی و قاطبه نمایندگان مجلس نیز مخالف بودند و اتفاقا نسبت به حرکت دیروز نظر مثبتی داشتند و همانطور که گفتم حتی برخی اصولگرایان درگوشی از بنده تشکر کردند.
گویا فراکسیون امید هم کمیتهای برای بررسی مسائل روزچهارشنبه تشکیل داد. آیا اقدام شما هم فراکسیونی بود؟
این تصمیم کاملا شخصی بود اما درادامه موردحمایت کامل فراکسیون قرار گرفت. البته این کمیته با عضویت بنده، آقای پارسایی و خانم سعیدی تشکیل شده و قرار بود به یک بیانیه برسیم اما آقای عارف گفت باتوجه به جامعیت اقدام صورتگرفته، شاید دیگر نیازی به ادامه پیگیری موضوع روز چهارشنبه در کمیته فراکسیون امید نباشد.
ویدیوی سخنرانی علیرضا رحیمی