عصر ایران؛ یوسف ناصری- لیست ۲۱ نفره «امید»، برنده انتخابات شورای شهر تهران شد. این لیست انتخاباتی، متشکل از نامزدهای اصلاح طلب و اعتدال گرا برای شورای شهر تهران بود و تمام اعضای آن، در دوره پنجم فعالیت شورا، نمایندگی مردم پایتخت را تا سال ۱۴۰۰ به عهده خواهند داشت. بعد از پیروزی مطلق لیست اصلاح طلبان و اعتدال گرایان در انتخابات مجلس دهم در اسفند ۱۳۹۴، این برای دومین بار است که لیست این جبهه سیاسی، به طور مطلق برنده انتخابات پایتخت در حوزه مدیریت شهری می شود.
نتایج انتخابات شورای شهر تهران، از جهاتی قابل تامل است. یک نکته قابل توجه این است که نفر نخست انتخابات شورای شهر تهران، افزون بر یک میلیون و ۷۵۶ هزار رای کسب کرد و رکوردی از کسب رای را در تاریخ تقریبا ۲۰ ساله شورای شهر تهران به ثبت رساند.
کسب جایگاه نخست در انتخابات شورای شهر پنجم تهران حکایت از آن دارد که مردم تهران هنوز متاثر از رویکرد سیاسی و نوع موضع گیری های سیاسی آیت الله هاشمی رفسنجانی هستند و رای قابل توجه و اکثریت مردم تهران به فرزند او، خواه ناخواه می تواند به گونه ای قدرشناسی از آن شخصیت فقید تلقی شود.
پس از محسن هاشمی، مرتضی الویری جایگاه دوم را در انتخابات شورای شهر تهران کسب کرده است. الویری در دوران اصلاحات، مدتی شهردار تهران بود و پس از این مسئولیت و از سال ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۵ سفیر ایران در اسپانیا بود. الویری که از فعالان و زندانیان سیاسی دوره حکومت پهلوی است، حدودا یک میلیون و ۴۱۱ هزار رای و تقریبا ۳۴۵ هزار رای کمتر از محسن هاشمی کسب کرده است.
احمد مسجد جامعی که سابقه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوران اصلاحات را دارد و در دو دوره اخیر شورای شهر-دوره های سوم و چهارم- عضویت داشته و دارد و مدتی نیز ریاست بر شورای شهر تهران را به عهده داشته یک میلیون و ۴۰۵ هزار رای و ۳۵۰ هزار رای کمتر از محسن هاشمی کسب کرده است.
نکته قابل تامل دیگر این است که نفر بیست و یکم لیست امید که در انتخابات شورای شهر تهران برنده شده و دقیقا یک میلیون و ۶۶ هزار و ۸۱۳ رای کسب کرده است، نسبت به نفر بعدی نامزدهای انتخاباتی که یک اصولگرا است و در حال حاضر-دوره چهارم شورا- ریاست بر شورای شهر تهران را به عهده دارد بیش از ۴۱۰ هزار رای دارد.
نفر بیست و دوم انتخابات دوره پنجم شورای شهر تهران، مهندس مهدی چمران است که هم اکنون ریاست بر شورای شهر را به عهده دارد و در انتخابات ۲۹ اردیبهشت ماه سال جاری فقط ۶۵۶ هزار و ۱۳۶ رای به دست آورده است و به عنوان عضو علی البدل انتخاب شده. میزان رای این چهره اصولگرا یعنی یک سوم آرای محسن هاشمی، نفر اول منتخبان شورای شهر تهران.
از آنجا که طبق قانون و مصوبه مجلس، تعداد اعضای شورای شهر تهران در دوره پیش رو از ۳۱ عضو به ۲۱ عضو کاهش پیدا کرده چمران در حد عضویت علی البدل شورا، در انتخابات موفقیت داشته است و در صورتی از اعضای اصلی شورای شهر تهران که همان ۲۱ نفر لیست اصلاح طلبان و اعتدال گرایان هستند، از عضویت شورا کنار بروند چمران در صورت پذیرفتن عضویت می تواند عضو شورای پنجم شود.
نتیجه انتخابات دوره پنجم شورای شهر تهران، پایانی است بر سه دوره حضور مهدی چمران در این شورا و پایان گرفتن ریاست این رئیس اصولگرای شورای شهر. مهدی چمران از زمان ورود به شورای شهر در دوره دوم یعنی در سال ۱۳۸۲ در سال های زیادی ریاست بر این شورا را بر عهده داشته و یکی از نیروهای شدیدا طرفدار محمد باقر قالیباف است و در دفاع از قالیباف در موارد مکرر سرسختی زیادی نشان داده است.
*آرای چمران در انتخابات سال ۱۳۸۱
مهندس مهدی چمران که برادر کوچکتر دکتر مصطفی چمران است و از چهره های نسبتا شاخص طیف اصولگرا محسوب می شود و در دوره پس از شهادت دکتر چمران، در سایه سار شهرت برادرش، برکشیده شده است در انتخابات ۹ اسفند ۱۳۸۱ نفر نخست منتخبان شورای شهر تهران در دوره دوم شد.
دوره دوم شورای شهر تهران، با کمترین مشارکت سیاسی در بین ۵ دوره انتخابات شورای شهر پایتخت برگزار شد و صرفا ۵۶۲ هزار و ۵۲۲ نفر در انتخابات شرکت کردند و در این میان تعداد رای صحیح ۵۲۶ هزار و ۹۷۲ رای بود.
عدم مشارکت مردم تهران در انتخابات دوره دوم شوراها، دلایل متعددی داشت و یکی از مهمترین دلایل تاثیر منفی انحلال شورای شهر دوره اول تهران بود و این که در دوره اول دائما بین نمایندگان اصلاح طلب شورای شهر و شهردار، کشمکش وجود داشت. انحلال آن دوره شورا توسط دولت اصلاحات، به هر رو موجب کاهش مشارکت مردم در انتخابات دوره دوم شورای شهر تهران شد و لیست اصولگراها در قالب ائتلاف آبادگران، پیروز انتخابات شدند.
مهدی چمران در دوره دوم شورا فقط ۱۹۲ هزار و ۷۱۶ رای کسب کرد و نفر اول انتخابات دوره دوم شورای شهر تهران شد.
البته مهنوش معتمدی آذر که نفر پانزدهم انتخابات آن دوره شورای شهر تهران شد فقط با ۸۵ هزار و ۸۳۹ رای عضویت شورای شهر تهران را به دست آورد.
سید مصطفی تاجزاده، فعال اصلاح طلب با کسب ۶۶ هزار و ۱۹۶ رای به عنوان عضو علی البدل شورا انتخاب شد و محمد ابراهیم اصغر زاده نیز با حدود ۴۵ هزار در جایگاه ۱۹ قرار گرفت.
*رای چمران در سال های ۱۳۸۵ و ۱۳۹۲
مهدی چمران در انتخابات آذر ۱۳۸۵ که تقریبا با مشارکت گسترده مردم تهران برگزار شد و یک میلیون و ۶۵۶ هزار نفر در انتخابات شورای شهر تهران مشارکت داشتند توانست ۶۰۳ هزار رای کسب کند.
به این ترتیب تعداد آرای چمران از ۱۹۲ هزار در سال ۱۳۸۱ به ۶۰۳ هزار در سال ۱۳۸۵ افزایش پیدا کرد.
معصومه ابتکار در این دوره یا ۲۳۲ هزار رای نفر نهم در انتخابات شورای شهر تهران شد و دکتر محمد علی نجفی با ۲۰۷ هزار جایگاه یازدهم را به دست آورد.
مهندس چمران در انتخابات سال ۱۳۹۲ و برای دوره چهارم شورا تعداد ۵۶۶ هزار و ۶۱۴ رای را کسب کرد و آرای او نسبت به سال ۱۳۸۵ به تعداد ۳۷ هزار ریزش کرد.
در این دوره علیرضا دبیر-کشتی گیر سابق- با کسب ۴۰۰ هزار رای رتبه دوم را به دست آورد و دکتر حسن غفوری فرد که سابقه وزارت نیرو و سازمان تربیت بدنی را داشت با ۱۰۱ هزار رای جایگاهی بهتر از ۴۳ را به دست نیاورد. دکتر غفوری فرد در سال های ۱۳۶۰ و ۱۳۸۰ به ترتیب رقیب انتخاباتی آیت الله خامنه ای و سید محمد خاتمی بوده است.
غفوری فرد که عضو حزب موتلفه اسلامی است، در انتخابات سال ۱۳۶۰ که کاندیدای ریاست جمهوری بود فقط ۶۱ هزار رای از مردم کسب کرد.
نکته جالب دیگر که از نتایج انتخابات دوره پنجم شورای شهر تهران می توان استنباط کرد این است که نفر بیست و یکم انتخابات - عضو لیست امید- است و تعداد یک میلیون ۶۶ هزار رای کسب کرده نسبت به آرای نفر نخست تمام دوره های اول، دوم ، سوم و چهارم، تعداد بیشتری رای کسب کرده است.
در دوره اول عبدالله نوری ۵۸۸ هزار، در دوه دوم مهدی چمران ۱۹۲ هزار، در دوره سوم مهدی چمران ۶۰۳ هزار و در دوره چهارم مهدی چمران ۵۶۶ هزار رای کسب کردند و به این شکل حجت الاسلام عبدالله نوری و مهندس مهدی چمران به ترتیب یک دوره و سه دوره، نفر نخست انتخابات شورای شهر تهران در چهار دوره از زمان برگزاری انتخابات شوراهای شهر و روستا شدند.
آمار نهایی انتخابات سال ۹۶ نشان می دهد که آخرین منتخب انتخابات دوره پنجم شورای شهر تهران با کسب یک میلیون و ۶۶ هزار رای، بیش از نفر اول چهار دوره قبل کسب کرده است.
بر این اساس بشیر نظری که آخرین منتخب انتخابات شورای شهر تهران و از لیست اصلاح طلبان است حدود ۴۶۳ هزار رای بیش از حداکثر رای نفر نخست هر چهار دوره قبل انتخابات شورای تهران که توسط مهدی چمران در سال ۱۳۸۵ کسب شده، توانسته است رای به دست بیارود
در صورتی که فرصتی فراهم نیاید یا مهندس چمران که اکنون به عنوان عضو علی البدل رای کسب کرده است، نخواهد در صورت کنار رفتن برخی از اعضای اصلی شورای پنجم، جایگزین آن عضو اصلی شود دوره حضور او در شورای شهر تهران که از سال ۱۳۸۲ شروع شده در شهریور ۱۳۹۶ و با تشکیل دوره جدید شورا، پایان می گیرد.
به این ترتیب مهندس چمران که در غیاب مشارکت گسترده مردم تهران و با مشارکت ۵۶۲ هزار نفری در انتخابات سال ۱۳۸۱ با تعداد ۱۹۲ هزار عضو شورای شهر و رئیس آن شد، با مشارکت گسترده و ۳ میلیون نفری تهران در سال ۱۳۹۶، در دوره بعدی شورای شهر تهران از کرسی ریاست بر این شورا کنار گذاشته می شود و حداکثر در صورت تغییر شرایط اصلی اعضای شورا، چمران می تواند از عضو علی البدل به عضو اصلی تبدیل شود و تا سال ۱۴۰۰ عضو شورا بماند.
*اعتماد به لیست امید به مثابه سرمایه اجتماعی
اگر چه برخی نقدها و اعتراضات به لیست امید یعنی لیست انتخاباتی اصلاح طلبان و اعتدال گرایان که توسط شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان تهیه شد و برخی از این نقدها به حق بود و به هر رو انتظار نمی رفت برخی از این اعضای شورای عالی، به خودشان رای بدهند و خودشان در لیست انتخاباتی اصلاح طلبان و اعتدال گرایان قرار بگیرند، به هر طریق شهروندان تهرانی امیدوارند که یک تحول اساسی در حوزه مدیریت شهری تهران روی بدهد و اعتماد یکپارچه مردم تهران به لیست امید به معنای اعتماد دائمی و تحت هر شرایط و بدون چون و چرا نخواهد بود.
رای آوری بالا و بی سابقه بیش از یک میلیونی همه ۲۱ عضو منتخب شورای شهر پنجم، اصولگرایان معروف عضو شورا از جمله مهندس چمران را با اتکا به رای مردم، از قدرت برکنار کرد. اما به یاد داشته باشیم که تجربه دوباره کاهش شدید مشارکت مردم در انتخابات دوره دوم یعنی در سال ۱۳۸۱ دور از ذهن نیست و با کاهش چشمگیر مشارکت مردم، جریان سیاسی رقیب که در فضای کاهش مشارکت مردم، پایگاه رای ثابت و قطعی دارد، می تواند مجددا قدرت در حوزه مدیریت شهری را به دست گیرد.
با مشارکت کم و ناچیز احتمالی مردم تهران در آینده و در صورت ناموفق عمل کردن اعضای منتخب دوره پنجم شورای شهر تهران، چهره هایی همچون مهندس چمران با اتکا به پایگاه رای ثابت می توانند مجوز اداره شورای شهر را کسب کنند و سپس مقدرات کلان شهری همچون تهران را رقم بزنند و رکورد زنی لیست امید در انتخابات دوره پنجم شورای شهر تهران، خاطره ای شود در ذهن مردم و فعالان سیاسی و اجتماعی.
بنابراین مشارکت نسبتا قابل توجه و اعتماد اکثریت مردم تهران به لیست اصلاح طلبان و اعتدال گرایان برای دوره پنچم شورای شهر تهران، سرمایه اجتماعی عظیمی است که باید به آن احترام گذاشت و قدر آن را دانست.
واقعیت این است که مردم تهران، هوای تازه می خواهند و از جمله با توسعه حمل و نقل عمومی و ترجیح ندادن توسعه حمل و نقل با وسیله نقلیه شخصی بر حمل و نقل عمومی و بدون زد و بندهای سیاسی و اقتصادی و منفعت طلبانه و رانت جویانه، می توان هوای بهتری را برای مردم پایتخت و سایر هموطنانی که به تهران رفت و آمد می کنند، فراهم کرد.
از این رو شرافتمندانه و عقلایی نیست امید مردم به «لیست امید» و شورای شهر دوره پنجم تهران، به ناامیدی و یأس تبدیل شود.