استفانی لیختنشتاین / خبرگزاری آسوشیتدپرس / ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۵
ایران روز پنجشنبه در آخرین لحظه تصمیم گرفت قطعنامه‌ای را که به همراه چین، روسیه و سایر کشورها برای رأی‌گیری قبل از گردهمایی سالانه کشورهای عضو دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل ارائه کرده بود، پس بگیرد.
دیپلمات‌های غربی که به شرط ناشناس ماندن برای بحث در مورد رایزنی‌های داخلی صحبت کردند، گفتند که ایالات متحده در پشت صحنه به شدت لابی می‌کرد تا از تصویب این قطعنامه جلوگیری کند. دیپلمات‌ها گفتند که ایالات متحده حتی احتمال کاهش بودجه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در صورت تصویب قطعنامه و در صورت اقدام این نهاد برای محدود کردن حقوق اسرائیل در آژانس مطرح کرده است.
در سال ۱۹۸۱، در نتیجه حمله اسرائیل به یک راکتور هسته‌ای در عراق، ارائه کمک به اسرائیل تحت برنامه کمک‌های فنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به حالت تعلیق درآمد. در آن زمان، این حمله به شدت در قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل، کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی محکوم شد.
پس گرفتن قطعنامه از سوی ایران، در حالی صورت می‌گیرد که متحدان ایالات متحده، زمان اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران به دلیل برنامه هسته‌ای‌اش را آغاز کرده‌اند.
رضا نجفی، سفیر ایران در مقر سازمان ملل در وین، اواخر روز پنجشنبه در سخنرانی خود در کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که «با نظرداشت روحیه حسن نیت و تعامل سازنده و به درخواست چندین کشور عضو»، اقدام در مورد پیش‌نویس را تا کنفرانس سال آینده به تعویق انداخته است.
تنش‌ها پس از حمله ژوئن
اسرائیل در ماه ژوئن سایت‌های هسته‌ای و نظامی ایران را هدف قرار داد و گفت که نمی‌تواند به تهران اجازه دهد سلاح‌های اتمی تولید کند و از اینکه جمهوری اسلامی نزدیک است، بیم دارد. ایالات متحده در ۲۲ ژوئن خود را وارد جنگ کرد و به سه تأسیسات هسته‌ای ایران حمله کرد. ایران مدت‌هاست که ادعا می‌کند برنامه هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز است.
متن پیش‌نویس قطعنامه ایران شامل بندی بود که «حملات عمدی و غیرقانونی انجام شده در ژوئن ۲۰۲۵ علیه سایت‌ها و تأسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران» را «به شدت محکوم» می‌کرد و می‌افزود که این اقدام «نقض آشکار قوانین بین‌المللی» است.
قطعنامه ایران همچنین «تأکید مجدد» می‌کرد که «همه کشورها باید از حمله یا تهدید به حمله به تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز در کشورهای دیگر خودداری کنند.»
نجفی گفت که هدف ایران و دیگر حامیان این قطعنامه - از جمله کوبا، نیکاراگوئه، ونزوئلا، بلاروس و زیمبابوه - «هرگز ایجاد تفرقه بین کشورهای عضو نبوده است» و افزود که «در مورد مسائلی با این اهمیت و حساسیت، ضروری است که کنفرانس عمومی پیامی واحد و بدون ابهام منتقل کند.»
وی افزود: «ما قویاً معتقدیم که صدای این نهاد نباید تحت فشار ارعاب و فشار سیاسی اعمال شده توسط یکی از متجاوزان، تحریف شود.»
محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی غیرنظامی ایران، در سخنرانی خود در کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در اوایل این هفته، گفت که انتظار دارد کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی «اقدامات مناسبی را در پاسخ به این حملات غیرقانونی به تأسیسات هسته‌ای اتخاذ کنند.»
او گفت «تهدیدهای اخیر ایالات متحده در این زمینه، و همچنین اعمال فشار سیاسی بر کشورها و استفاده ابزاری از آژانس به اشکال مختلف، از جمله از طریق نفوذ در بودجه آن، از مسائل بسیار نگران‌کننده است.»
هاوارد سولومون، کاردار ایالات متحده و نماینده دائم موقت در نمایندگی ایالات متحده در سازمان‌های بین‌المللی در وین، گفت که پیش‌نویس قطعنامه «تصویری عمیقاً نادرست از وقایع اخیر ترسیم کرده، قوانین بین‌المللی را تحریف کرده و به صورت گزینشی از اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سایر اسناد مصوب کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سازمان ملل نقل قول کرده، آنها را از متن خارج کرده و نتیجه‌گیری‌های نادرستی ارائه داده است.»
او گفت اگر این قطعنامه به رأی گذاشته می‌شد، «به شدت شکست می‌خورد».
سولومون گفت که «تهدید جدی و فزاینده علیه اسرائیل و منطقه که توسط برنامه غنی‌سازی ایران ایجاد شده است، اقدام قوی و قاطع به رهبری رئیس جمهور ترامپ را ضروری می‌سازد» و افزود که ایالات متحده «این اقدام را سهل‌انگارانه نگرفته است.»
مهلت نزدیک
کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متشکل از نمایندگان عالی‌رتبه ۱۸۰ کشور عضو این نهاد ناظر هسته‌ای سازمان ملل است که در مورد مسائل مربوط به سیاست هسته‌ای بین‌المللی بحث می‌کنند. این کنفرانس سالانه در وین تشکیل جلسه می‌دهد، بودجه را تصویب می‌کند و قطعنامه‌هایی را در مورد مسائل ایمنی و امنیت هسته‌ای بررسی می‌کند.
این جلسه در زمان حساسی برگزار شد. فرانسه، آلمان و بریتانیا روند اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران (اسنپ‌بک) را به دلیل آنچه عدم رعایت توافق ۲۰۱۵ با هدف جلوگیری از توسعه سلاح‌های هسته‌ای توسط ایران می‌دانستند، آغاز کرده‌اند.
اسنپ‌بک یا «بازگشت سریع» تحریم‌ها، که در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران با قدرت‌های جهانی گنجانده شده، به گونه‌ای طراحی شده است که در سازمان ملل متحد غیرقابل وتو باشد و می‌تواند ظرف یک ماه اجرایی شود.
این اقدام یک بازه زمانی ۳۰ روزه برای از سرگیری تحریم‌ها تعیین کرده، مگر اینکه غرب و ایران به یک توافق دیپلماتیک برسند.
کشورهای اروپایی اعلام کرده‌اند که در صورت از سرگیری مذاکرات مستقیم ایران با ایالات متحده بر سر برنامه هسته‌ای خود، اجازه دسترسی بازرسان هسته‌ای سازمان ملل به سایت‌های هسته‌ای خود و همچنین در صورت مشخص شدن سرنوشت بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده با درجه خلوص بالا، حاضر به تمدید مهلت هستند.
امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، روز پنجشنبه در مصاحبه‌ای با کانال ۱۲ اسرائیل در پاسخ به این سوال که آیا بازگشت سریع تحریم‌ها یک توافق قطعی است یا خیر، گفت: «بله. فکر می‌کنم همینطور است، زیرا آخرین اخباری که از ایرانی‌ها داشتیم جدی نیست.»