در نشست روز چهارشنه ۱۰ سپتامبر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، پس از گزارش رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و بریتانیا، بیانیه مشترکی را ارائه دادند.
متن بیانیه:
رئیس،
فرانسه، آلمان و بریتانیا از تلاش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بازگرداندن اجرای کامل توافقنامه پادمان‌های جامع ایران، علیرغم کاهش جدی همکاری ایران با آژانس از ژوئن ۲۰۲۵، تقدیر می‌کنند. توانایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای انجام کار راستی‌آزمایی در ایران همچنان برای درک ماهیت برنامه هسته‌ای ایران حیاتی است و ما از مدیر کل به خاطر گزارش و تلاش‌هایش تشکر می‌کنیم.
این گزارش اشاره می‌کند که در ژوئن ۲۰۲۵، تعدادی از تأسیسات هسته‌ای ایران هدف حملات نظامی قرار گرفتند. ما به روشنی گفته‌ایم که فرانسه، آلمان و بریتانیا در این امر دخیل نبوده‌اند.
در کل دوره گزارش، ایران عملاً همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را پایان داد. در تاریخ ۲ ژوئیه ۲۰۲۵، قانونی در ایران مبنی بر تعلیق دسترسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به اجرا درآمد. گزارش مدیرکل حاکی از آن است که از ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵، آژانس به هیچ یک از تأسیسات هسته‌ای تحت حفاظت در ایران، به جز نیروگاه هسته‌ای بوشهر، دسترسی نداشته و هیچ یک از گزارش‌های قانونی مورد نیاز از ایران در مورد برنامه هسته‌ای خود را دریافت نکرده است. ما صمیمانه امیدواریم که این وضعیت در شرف تغییر باشد.
مدیرکل همچنین گزارش داده است که آژانس اکنون تداوم دانش خود را در رابطه با موجودی‌های فعلی مواد هسته‌ای در ایران، از جمله اورانیوم غنی‌شده با غلظت بالا، از دست داده است. آژانس در نامه ۳۰ ژوئیه خود به ایران یادآوری کرد که تأیید ذخایر اورانیوم غنی‌شده با غلظت بالای ایران به تعویق افتاده است. این موضوع باید برای همه کشورها بسیار نگران‌کننده باشد: سرنوشت ذخایر اورانیوم غنی‌شده با غلظت بالای ایران بیش از دو ماه و نیم است که نامشخص مانده است. همانطور که در گزارش آمده است، ایران تنها کشوری است که بدون سلاح هسته‌ای چنین موادی را تولید کرده است، که هیچ توجیه غیرنظامی معتبری برای آن وجود ندارد.
این گزارش همچنین برای اولین بار بیان می‌کند که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در موقعیتی نیست که بتواند هیچ نتیجه‌گیری یا تضمینی در مورد برنامه هسته‌ای ایران ارائه دهد.
رئیس،
ما می‌دانیم که حملات نظامی دسترسی به تأسیسات آسیب‌دیده را پیچیده می‌کند. با این حال، همانطور که مدیر کل در نامه ۱۵ آگوست خود به ایران یادآوری کرد، این رویدادها زمینه قانونی برای تعلیق اجرای توافقنامه جامع پادمان را فراهم نمی‌کند. هرگز دلیلی وجود نداشت که ایران اجازه ندهد بازرسی‌ها از تأسیسات آسیب‌دیده از سر گرفته شود یا از ارائه گزارش‌های قانونی مورد نیاز خودداری کند.
ایران به جای پایبندی به تعهدات خود، برای چندین ماه خواستار ترتیبات “جداگانه” و “جدید” با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با شرایطی خارج از دستور راستی‌آزمایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شد. ایران به ترتیبات جداگانه‌ای نیاز ندارد - توافقنامه جامع پادمان ایران، مقرراتی برای اجرای پادمان‌ها در شرایط ویژه دارد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به خوبی برای انجام کار خود در شرایط دشوار مجهز است. این گزارش روشن می‌کند که: “هر ترتیب جدیدی باید در چارچوب توافقنامه جامع پادمان NPT اجرا شود”.
رئیس،
همانطور که در گزارش اشاره شده و مدیرکل امروز صبح نیز تأکید کرد، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها با ایران تماس گرفته و آمادگی خود را برای در نظر گرفتن نگرانی‌های امنیتی ایران ابراز کرده است. ما از مدیرکل به خاطر به‌روزرسانی امروز صبح به هیئت مدیره در مورد توافق مربوط به مدالیته‌های اجرای کامل توافقنامه پادمان ایران، شامل تمام دسترسی‌های لازم، بازرسی‌ها و گزارش‌دهی در تمام تأسیسات و تاسیسات هسته‌ای ایران، سپاسگزاریم. ما به بیانیه مدیرکل مبنی بر اینکه این توافق نه توافقنامه پادمان NPT ایران را اصلاح و نه تغییر می‌دهد، توجه داریم. ما منتظر گزارش‌های بیشتر در مورد این ترتیبات عملی جدید و همچنین اجرای کامل آنها خواهیم بود.
اکنون زمان آن است که شاهد عمل از سوی ایران باشیم، نه حرف. فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس مدت‌هاست که به تعویق افتاده است. به این ترتیب، ما امیدواریم که ایران از این فرصت برای اجرای فوری اقدامات درخواستی مدیر کل، از جمله موارد زیر، استفاده کند: تهیه گزارش‌های ویژه برای اورانیوم غنی‌شده با غلظت بالا و پایین توسط ایران برای تأسیسات آسیب‌دیده، به‌روزرسانی پرسشنامه‌های اطلاعات طراحی و از سرگیری کامل بازرسی‌های آژانس در تمام سایت‌ها و تأسیسات هسته‌ای تحت پادمان در ایران، چه آسیب‌دیده و چه آسیب‌ندیده.
رئیس،
همچنین باید یادآوری شود که ایران بیش از شش سال از حل و فصل سوالات مربوط به مواد هسته‌ای کشف شده در چندین مکان اعلام نشده در ایران خودداری کرده است. مدیر کل و هیئت مدیره بارها روشن کرده‌اند که ایران از نظر قانونی موظف به شفاف‌سازی این مسائل است. ایران علیرغم تلاش‌های هماهنگ مدیر کل و این هیئت برای ارائه هرگونه فرصت به ایران، از انجام این کار خودداری کرد. بنابراین، پس از انتشار «ارزیابی جامع» مدیر کل در مورد مسائل پادمانی معوقه، این هیئت قطعنامه‌ای را تصویب کرد که نشان می‌داد بسیاری از قصورهای ایران در انجام تعهداتش، عدم رعایت توافقنامه پادمانی آن محسوب می‌شود.
این هیئت صبور بوده است. ایران تقریباً سه ماه فرصت داشته است تا اجرای کامل توافقنامه پادمانی خود را از سر بگیرد و نگرانی‌های ایمنی و امنیتی در مورد تأسیسات هسته‌ای تحت تأثیر حملات نظامی را برطرف کند.
اما این هیئت نمی‌تواند نتیجه‌گیری‌های جدی این گزارش را نادیده بگیرد. توقف تقریباً کامل اجرای پادمان‌ها در ایران به مدت دو ماه و نیم غیرقابل قبول و ناپایدار است و زمینه‌های روشنی را برای اقدام این هیئت فراهم کرده است. اکنون فرصتی وجود دارد تا ببینیم آیا ایران تعهدات قانونی پادمانی خود را به طور کامل، فوری و بدون هیچ قید و شرطی اجرا خواهد کرد یا خیر. ما صمیمانه امیدواریم که این کار را انجام دهد.
ما از اینکه ایران تاکنون تصمیم گرفته است که بر اساس ملاحظات سیاسی و نامربوط، تهدیدهای عمومی برای تعلیق این گام‌های عملی را مطرح کند، متاسفیم و بار دیگر تأکید می‌کنیم که تعهدات پادمانی الزام‌آور قانونی ایران از NPT و CSA آن سرچشمه می‌گیرد و نه منبع دیگری. بار دیگر، صمیمانه امیدواریم که تغییر رویکردی در پیش باشد.
با این حال، باید تجربه قبلی خود را نیز در نظر بگیریم. اگر این هیئت مدیره تا جلسه بعدی خود شاهد از سرگیری کامل و جامع اجرای توافقنامه پادمانی ایران نباشد، باید آماده باشیم تا ایران را پاسخگو نگه داریم و گزارش را طبق الزامات اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و قطعنامه ژوئن مبنی بر عدم پایبندی ایران به توافقنامه جامع پادمانی ارائه دهیم.
رئیس،
ما کاملاً از تلاش‌های مداوم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مدیر کل برای تعامل با ایران حمایت می‌کنیم. ما پیام مدیر کل به ایران را تکرار می‌کنیم که “از سرگیری فعالیت‌های پادمانی در ایران ضروری و فوری است”. همکاری کامل ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و اجرای کامل تعهدات قانونی پادمانی آن، پایه و اساس ضروری است اگر قرار است به توافقی پایدار برای رفع نگرانی‌ها پیرامون فعالیت‌های هسته‌ای ایران دست یابیم - توافقی که سه کشور اروپایی مدت‌هاست برای آن تلاش کرده‌اند.
متشکرم، رئیس.
منتشر شده در ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۵