خبرگزاری آسوشیتدپرس
ایران در حال ارزیابی خسارات و محکوم کردن حملات هوایی آمریکا و اسرائیل به تاسیسات هستهای خود است. هم زمان تهران روز سهشنبه امکان ازسرگیری مذاکرات با واشنگتن درباره برنامه هستهای خود را همچنان مطرح کرد.
اظهارات فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، شامل تأیید دیگری مبنی بر این بود که حملات آمریکا به فردو، اصفهان و نطنز — سایتهای کلیدی برنامه هستهای ایران — این تأسیسات را «به شدت آسیبزده» است. خبرگزاری دولتی ایرنا گزارش داد که مهاجرانی این سخنان را در یک نشست خبری مطرح کرده است.
این اعتراف در حالی صورت میگیرد که نظام جمهوری اسلامی به تدریج شروع به پذیرش میزان خسارات ناشی از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل کرده است. در این جنگ، جنگندههای اسرائیلی دفاع هوایی ایران را در هم کوبیدند و حملات خود را به دلخواه بر خاک جمهوری اسلامی انجام دادند. باز نگه داشتن در مذاکرات با آمریکا نیز احتمالاً نشاندهنده تمایل تهران برای جلوگیری از فشارهای اقتصادی بیشتر است، چرا که مهلت جدیدی برای تحریمهای سازمان ملل در حال نزدیک شدن است.
مهاجرانی گفت: «تاریخی (برای مذاکرات با آمریکا) اعلام نشده و احتمالاً به این زودیها نخواهد بود، اما در این زمینه تصمیمی گرفته نشده است.»
افزایش شمار کشتهشدگان اعلام شده توسط ایران
حملات هوایی اسرائیل که از ۱۳ ژوئن آغاز شد، صفوف بالای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در هم کوبید و به زرادخانه موشکهای بالستیک ایران حمله کرد. این حملات همچنین تأسیسات هستهای ایران را هدف قرار داد که به ادعای اسرائیل، تهران را در آستانه دستیابی به سلاح هستهای قرار داده بود. سازمانهای اطلاعاتی آمریکا و آژانس بینالمللی انرژی اتمی پیشتر ارزیابی کرده بودند که ایران آخرین برنامه منسجم تسلیحات هستهای خود را در سال ۲۰۰۳ داشته است، اگرچه تهران اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد غنیسازی کرده بود — که تنها یک گام فنی کوتاه تا سطح ۹۰ درصد مورد نیاز برای سلاح هستهای فاصله دارد.
روز دوشنبه، اصغر جهانگیر، سخنگوی قوه قضاییه ایران، آمار رسمی کشتهشدگان جنگ را به میزان قابل توجهی افزایش داد. به گزارش ایرنا، او گفت که حملات اسرائیل منجر به کشته شدن ۹۳۵ «شهروند ایرانی» از جمله ۳۸ کودک و ۱۰۲ زن شده است.
جهانگیر افزود: «دشمن با ترور فرماندهان نظامی و دانشمندان قصد داشت شرایط کشور را تغییر دهد، با هدف گسترش ترس و اعمال فشار.» با این حال، او — مانند دیگر مقامات از جمله رهبر معظم انقلاب آیتالله علی خامنهای ۸۶ ساله — تأکید کرد که ایران در این جنگ «پیروز» شده است.
ایران سابقه طولانی در ارائه آمار کمتر از واقعیت کشتهشدگان در ناآرامیها به دلایل سیاسی دارد. گروه فعالان حقوق بشر مستقر در واشنگتن که آمار دقیق تلفات در چندین دوره ناآرامی در ایران را ارائه داده است، شمار کشتهشدگان را ۱۱۹۰ نفر اعلام کرده که شامل ۴۳۶ غیرنظامی و ۴۳۵ عضو نیروهای امنیتی میشود. این گروه گفت که حملات همچنین ۴۴۷۵ نفر را زخمی کرده است.
فعالیتها در تأسیسات فردو مشاهده شده است
در همین حال، به نظر میرسد مقامات ایرانی در حال ارزیابی خسارات ناشی از حملات آمریکا به سه سایت هستهای در ۲۲ ژوئن — از جمله فردو، تأسیساتی که در زیر کوه در حدود ۱۰۰ کیلومتری جنوب غربی تهران ساخته شده است — هستند.
تصاویر ماهوارهای از شرکت Planet Labs PBC که توسط آسوشیتدپرس تحلیل شدهاند، نشان میدهند که مقامات ایرانی روز دوشنبه در فردو احتمالاً در حال بررسی خسارات ناشی از بمبهای انفجاری آمریکا بودهاند. در این تصاویر کامیونها، حداقل یک جرثقیل و یک بیل مکانیکی در ورودی تونلهای این سایت دیده میشوند. این تصاویر با عکسهای گرفته شده روز یکشنبه توسط شرکت Maxar Technologies که فعالیتهای مشابهی را نشان میداد، مطابقت دارد.
به احتمال زیاد تونلها پیش از حملات توسط ایران برای محافظت از تأسیسات مسدود شده بودند. حضور کامیونها پیش از حمله این سؤال را مطرح کرده که آیا اورانیوم غنیشده یا سانتریفیوژها پیش از حمله منتقل شدهاند یا خیر — ادعایی که مقامات ایرانی بارها مطرح کردهاند. حتی پیش از حملات، آژانس بینالمللی انرژی اتمی هشدار داده بود که بازرسانش «تداوم آگاهی» خود را درباره برنامه هستهای ایران از دست دادهاند، به این معنی که مواد هستهای ممکن است در سایتهای اعلام نشدهای در کشور وجود داشته باشند.
ایران نگفته است که چه فعالیتهایی در این سایتها در جریان است، اما گفته است که سازمان انرژی اتمی ایران قصد دارد گزارشی درباره خسارات ناشی از حملات منتشر کند.
تندروها به انتقاد پرداختند
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران که جایگاهش در طول جنگ به شدت تقویت شد، نیز امکان مذاکره با آمریکا را باز گذاشته است.
با این حال، تندروهای داخلی ایران به طور فزایندهای هرگونه تلاش برای مذاکره یا همکاری با غرب را مورد انتقاد قرار میدهند. روزنامه تندرو کیهان، در مقالهای به قلم حسین شریعتمداری، مدیرمسئول منصوب خامنهای، روز سهشنبه هرگونه امکان مذاکره را مسخره کرد و نوشت که «خیانت یا حماقت دو روی یک سکه هستند.»
روزنامه شریعتمداری روز شنبه همچنین پیشنهاد کرد که رافائل ماریانو گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در صورت سفر به ایران باید «محاکمه و اعدام» شود — اظهاراتی که بلافاصله با انتقاد کشورهای اروپایی و دیگران مواجه شد.