iran-emrooz.net | Fri, 31.03.2006, 12:01
استرا: ايران تمرين میکند، نه تحقيق
بیبیسی / شهريار رادپور:
پنج شنبه ٣٠ مارس ٢٠٠٦
در پايان جلسه پنج عضو دايم شورای امنيت در آلمان در روز پنج شنبه ٣٠ مارس، جک استرا، وزير امور خارجه بريتانيا در گفت و گويی اختصاصی با بخش فارسی بیبیسی به پرسشهای ما پاسخ داد.
مشروح اين گفت وگو را در ادامه میخوانيد:
منظور فرانک والتر اشتاين ماير، وزير امور خارجه آلمان و ميزبان جلسه از تشريح نتيجه گفت و گوها به اين صورت چه بودکه گفت ايران بايد بين همکاری با جامعه بينالمللی يا انزوا يکی را انتخاب کند؟
مفهومش این است که ایران وظایف روشنی دارد؛ باید به تعهداتش در قبال آژانس بینالمللی انرژی اتمی عمل کند و به خواستهای شورای حکام آژانس مبنی بر متوقف کردن تمام روند غنی سازی اورانیوم و فعالیتهای مربوط تن دهد.
اگر ایران این وظایف را بپذیرد، آن گاه باب همکاری در زمینه انرژی غیرنظامی اتمی و به صورت گستردهتر، روابط با اتحادیه اروپا و سایر کشورهای جهان و فکر میکنم با گذشت زمان، با آمریکا برای ایران گشوده خواهد شد که برای ایران مساله مهمی است.
در مقابل اگر ایران همچنان حاضر نشود وظایفی را بپذیرد که از این کشور انتظار میرود و به دلیل عضویت در پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی به گردن گرفته، آن گاه انزوای سیاسی ایران، به شیوههای مختلف بدتر خواهد شد. و این خبر ناخوشایندی برای ملت ایران خواهد بود.
اما ایران معاهداتی را امضا کرده و متعهد شده که از انرژی غیر نظامی اتمی برای نیات نظامی استفاده نخواهد کرد. مشکل اینجاست که ایران برای ١٨ سال آژانس بینالمللی انرژی اتمی را در مورد فعالیتهای خود فریب داده و تقریبا سه سال نتوانسته به تعهداتش عمل کند.
همه اینها در مورد چرخه سوخت است و تاسیسات چرخه سوخت اتمی ایران در نطنز و اصفهان بزرگتر از آن است که برای یکی دو نیروگاه باشد. سطح غنیسازی هم زیاد است و به همین دلیل، این ترديدها درباره نیات واقعی ایران وجود دارد.
آيا منظور اعضای دايمی شورای امنيت و آلمان اين است که تحت هيچ شرايطی ادامه تحقيق و فعاليت آزمايشگاهی غنی سازی اورانيوم در ايران را نمیپذيرند؟
ما نمیگوییم تحت هیچ شرایطی، غنی سازی برای مقاصد پژوهشی را نمیپذیریم. حرف ما این است: آنچه ایران تحقیق و توسعه مینامد، در حقیقت تحقیق نیست، بلکه تمرین است. نخست کار را با چند سانترفیوژ آغاز میکنید و وقتی که شیوه کار موفقیت آمیزشان را یاد گرفتید، تعداد بیشتری میسازید.
اجازه دهید این را بگویم که ما خواستار تعلیق چرخه سوخت ایران هستیم. اگر ایران با گذشت زمان به تعهداتش عمل کرد و اعتماد کامل جامعه بین الملل را جلب کرد، آن وقت میتواند چرخه سوخت را همان گونه که سایر کشورهای غیر هستهای دارند، اداره کند. اما این ایران است که با نیرنگ و شانه خالی کردن از وظایفش، خود را در چنین وضعیتی قرار داده است.
منوچهر متکی، وزير امور خارجه ايران بيانيه شورای امنيت را غير قابل توجيه توصيف کرده است. آيا در نشست برلين اين نکته از پيش پذيرفته شده بود که پاسخ ايران به خواستههای مطرح شده در بيانيه منفی است؟
فکر میکنم ایران اشتباه میکند که این بیانیهها را این گونه توصیف میکند. ما از سوی دولت ایران، پیامهای مختلفی میگیریم.
از یک طرف، چنین اظهاراتی بیان میشود و از سوی دیگر، این نشانهها را دریافت میکنیم که دولت ایران مایل به مذاکره است.
بیانیه شورای امنیت، یکپارچه بود، و تنها دربرگیرنده مواضع آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان نبود، بلکه مواضع چین و روسیه و اعضای غیرمتعهد شورای امنیت را نیز بازتاب میداد.
برای همین، مقامات معقول دولت ایران باید به این مساله فکر کنند. آنها باید فکر کنند که تاکتیکهای دولت ایران، سبب بیگانه شدن بسیاری از دوستان دولت ایران، از جمله بریتانیا، شده است.
همچنین آنها باید فکر کنند که خارج شدن از این وضعیت و اجرای وظایفشان چقدر آسان است. راهی برای این کار وجود دارد ولی آنها باید درباره مذاکره جدی باشند.
همه میدانند که نظر روسيه و چين با نظرات آمريکا و اروپا متفاوت بوده است، چه در زمينه اعمال تحريمهای اقتصادی و چه در زمينه گزينه بعيدی مانند دخالت نظامی. آيا پس از مذاکرات در برلين، شما میتوانيد بگوييد که اين اختلافات برطرف شده است؟
اولا درباره اقدام نظامی باید بگویم که هیچ کسی در نشست برلين درباره حمله نظامی حرفی نزد، جز این که آن را منتفی دانست. و من موضع دولت بریتانیا را در این باره صراحتا بیان کردم که تفاوتی با موضع چین و روسیه و سایر کشورهای جهان ندارد.
ثانیا، حقیقت این است که وزیر امور خارجه روسیه درباره کارآمدی و کارایی تحریمهای سازمان ملل، به صورت عام قضیه، تردیدهای جدی ابراز کرده است. اما من به دقت به حرفهایش گوش دادم و فکر نمیکنم وزیر امور خارجه روسیه گفته باشد که فدراسیون روسیه، راه وضع تحریمهای مناسب را سد میکند.
ما باید درباره این مساله به دقت فکر کنیم. دلم نمیخواهد قطعنامهای تصویب کنیم که تحریم وضع میکند. بلکه میخواهم ایران سرش را با افتخار در جامعه بینالمللی بالا نگه دارد، بتواند با انرژی صلح آمیز هستهای برق تولید کند، ولی به تعهداتش هم عمل کند.
باید با دقت فکر کنیم که آیا هر اقدامی که تحریم خوانده میشود، کارآیی دارد یا خیر. اما به عقیده من، منتفی دانستن تحریمها اشتباه است، چون مواردی بینالمللی بوده که تحریمها موثر بوده اند.
وقتی صحبت از غنی سازی از سوی ايران به ميان میآيد، آيا منظور يک جدول زمانی است که دولت ايران میتواند روی آن حساب کند که پس از سپری شد آن، اعضای دايمی شورای امنيت بگويند نسبت به صلح آميز بودن فعاليتهای هستهای ايران اطمينان دارند؟
اگر ایران مذاکرات معقول را با ما آغاز کند و به تعهداتی که شورای حکام آژانس بين المللی تعیین کرده عمل کند، ما میتوانیم در مذاکرات چنین جدول زمانی را بگنجانیم، ولی در حال حاضر ایران مایل به انجام این نوع مذاکره نیست.