صبح روز چهارشنبه، ۱۳ مردادماه، شهرام امیری، پژوهشگر اتمی ایرانی، اعدام شد.
به گزارش اتاق خبر شبکه تلویزیونی «من وتو» شهرام امیری، پژوهشگر اتمی ایرانی که از عربستان به آمریکا رفته بود، پس از بازگشت به ایران به حبس و تبعید محکوم شد اما خانواده وی طی روز های اخیر خبر اعدام وی را در صبح روز چهارشنبه، ۱۳ مردادماه تأیید کردهاند. گفته می شود که جسد شهرام امیری پس از اعدام از تهران به کرمانشاه منتقل و دفن شده است.
شهرام امیری، پژوهشگر و متخصص رادیو ایزوتوپهای پزشکی در دانشگاه صنعتی «مالک اشتر» وابسته به نیروهای نظامی ایران، در سفر حج در خرداد ۱۳۸۸ در عربستان ناپدید شد و نزدیک به یک سال بعد، در ۲۲ تیر ۱۳۸۹ به دفتر حفاظت منافع ایران در واشنگتن رفت و دو روز بعد به ایران بازگشت. در این مدت، چندین ویدئو با سخنان متناقض از او منتشر شده بود از جمله اینکه توسط مقامات سازمان سیا در عربستان ربوده و به آمریکا منتقل شده بود.
رامین مهمانپرست، سخنگوی وقت وزارت خارجه ایران در واکنش اعلام کرده بود امیری را عربستان به امریکا تحویل داده؛ مقامات آمریکا همان زمان گفتند این شهروند ایرانی در ایالات متحده پناهنده شده است.
مدتی پس از بازگشت شهرام امیری به ایران، یک مقام آگاه به خبرگزاری فارس گفته بود این یک جنگ اطلاعاتی بین سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا و ایران بود که طراحی و مدیریت آن توسط ایران انجام شد.
این مقام آگاه در ادامه افزوده بود: «ما در هدفگذاری خود به دنبال این بودیم که از درون سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا اطلاعات خوبی را بدست بیاوریم و در مقطعی که آقای شهرام امیری در آمریکا بود، توانستیم ارتباطی را با وی در اواخر سال ۸۸ برقرار کنیم و اطلاعات بسیار ارزشمندی از این طریق به دست آمد و در عین حال ایشان مدیریت و راهنمایی نیز شدند. به دلیل آنکه اطلاعات شهرام امیری به خاطر فشردگی زمانی و ملاحظات خاص از طریق ارتباط از راه دور قابل دریافت نبود، در بازگشت به میهن اسلامی این اطلاعات منتقل شد و دستگاههای اطلاعاتی جمهوری اسلامی ایران هم اکنون جزئیات ارزشمندی از سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا در اختیار دارند که پیروزی بسیار بزرگی است.»
پس از آن، اخباری منتشر شد که شهرام امیری در طول مدت اقامتاش در ایالات متحده برخی اطلاعات مربوط به پرونده اتمی ایران را به مقامات آمریکا ارائه داده است؛ اطلاعاتی که برای واشنگتن چندان ارزشمند هم نبودند.
امیری در بازگشت به ایران مورد استقبال مقامات از جمله حسن قشقاوی قرار گرفت اما مدتی پس از ورود به ایران دستگیر و بازداشت شد.
مقامات ایران در ابتدا این اخبار را تکذیب میکردند. چندی بعد، سعید جلیلی، دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی در گفتگو با مجلی آلمانی «اشپیگل»، آنرا تائید کرد و گفت: «او در جریان یک سفر خارجی ربوده شده و یک سال را خارج از مرزهای ایران گذرانده بعد او برگشت و حالا ما داریم از او تحقیق میکنیم که چه اتفاقی برایش افتاده است.»
شهرام امیری در نهایت به اتهام «تماس و برقراری ارتباط مجرمانه با کشورهای متخاصم و اقدام علیه امنیت ملی و در اختیار گذاردن اطلاعات طبقه بندی شده به دشمن»، به ده سال حبس و پنج سال تبعید به خاش محکوم شد؛ اتهامی که ادعای مقامات جمهوری اسلامی درباره اینکه امیری با هماهنگی آنها در سیا نفوذ کرده بود را رد میکرد.
هنوز مشخص نیست به چه علت این پژوهشگر ایرانی که بر اساس رای دادگاه به حبس و تبعید محکوم شده بود، اعدام شده است.
مادر شهرام امیری درگفتگو با اتاق خبر گفت چند روز پیش برای ملاقات با شهرام با آنها تماس گرفتند، زمانی که خانواده برای ملاقات از کرمانشاه به تهران رفتند، مطابق معمول با چشم بسته و وَن به منزل محل نگهداری فرزندش منتقل نشدند و به «یک پادگان» رفتند. منظور مادر شهرام امیری احتمالا زندان اوین یا رجاییشهر کرج است.
خانم امیری میگوید در زمان ملاقات، این شهرام بود که به او گفت دیدارشان، «ملاقات آخر» است و او قرار است اعدام شود؛ موضوعی که خانواده را شوک زده کرد.
جسد شهرام امیری پس از اعدام به کرمانشاه منتقل و دفن شد.
***
گزارش «بی بی سی» از اعدام شهرام امیری
خانواده شهرام امیری، کارشناس فیزیک هستهای ایران که خروجش از کشور و سپس بازگشتش از آمریکا با جنجالهای فراوانی همراه بود، از «اعدام» او خبر دادهاند.
مرضیه امیری، مادر شهرام امیری به بیبیسی فارسی گفت که یک روز قبل از اعدام با پسرش دیدار داشته و پسرش به او خبر داده که بهزودی قرار است اعدام شود.
بر اساس این گزارش، آقای امیری چهارشنبه، ۱۳ مرداد «در مکانی نامعلوم» اعدام شده است. هنوز مقامهای قضایی ایران خبری در این باره اعلام نکردهاند.
خانم امیری میگوید که پسرش ۱۰ سال حکم زندان داشته اما ناگهان ماه پیش اعلام کردند که او قرار است اعدام شود.
ایران ادعا میکرد شهرام امیری، کارشناس هستهای این کشور سال ۱۳۸۸ در سفر به حج ناپدید شده است. از آقای امیری ویدئوهایی با سخنان متناقض منتشر شد و در آنها گفته شد که او در آمریکاست. او در نهایت به ایران بازگشت.
گفته میشد او پژوهشگر دانشگاه صنعتی مالک اشتر، وابسته به وزارت دفاع بوده است.
خانم امیری میگوید جسد فرزندش را ماموران امنیتی به کرمانشاه برده بودند. او توضیح داد که جسد فرزندش را دیده و بر گردن او اثر طناب دار بوده است.
او درباره آخرین دیدارش میگوید که فرزندش به او گفته از «این وضعیت راحت میشود». اشاره خانم امیری به نگهداری او در مکانی نامعلوم، «تحت فشار» و «انفرادی طولانی» و دسترسی نداشتن به وکیل است.
به گفته خانم امیری، شهرام امیری به او گفته که وکیل را مقامهای امنیتی به او معرفی کردهاند و در این مدت وکیل «به زیان او» عمل کرده است.
شهرام امیری بعد از بازگشت به ایران
در فرودگاه تهران حسن قشقاوی، معاون وقت وزارت خارجه ایران به استقبال او رفت اما بعدها خانوادهاش اعلام کردند که آقای امیری از زمان بازگشت به ایران به مکانی نامعلوم برده شده است.
خانواده آقای امیری بعد از چند سال سکوت در تیرماه ۱۳۹۳ اعلام کردند که پسرشان در شرایط مناسبی نیست و به این دلیل اعتصاب غذا کرده است.
یکی از اعضای خانواده به سحامنیوز گفته بود: «ما خیلی حرفها داریم که تا حالا نزدهایم، ما نگفتهایم که چه شد شهرام به ایران بازگشت؟ همه ما را اسیری برده بودند ... اما اگر وضع همینجور بماند، میگوییم که در آن یک ماه چه بر سر ما آوردند تا شهرام به ایران برگشت.»
بیش از یک سال بعد از این مصاحبه، پدر شهرام امیری آبان ماه ۱۳۹۴ به بیبیسی فارسی گفت که یک سال است از فرزندش خبری ندارد.
آقای امیری توضیح داده بود که پیش از آن هم نمیدانست فرزندش کجا نگهداری میشود چون هر زمان برای دیدار با او از کرمانشاه به تهران میرفت، این دیدارها به طور مخفیانه برگزار میشد. به طوری که “با یک خودرو میآمدند” و آنها را برای ملاقات با پسرشان به یک “ساختمان” میبردند که محل نگهداری اصلی شهرام امیری نبوده است. این گفتوگو را اینجا بشنوید.
آمریکا ادعای ربودن آقای امیری را رد کرده بود. هیلاری کلینتون، وزیر وقت امور خارجه آمریکا، گفته بود که شهرام امیری به میل خود به این کشور سفر کرده بود و پس از زندگی آزادانه در آن، به اختیار خود میتوانسته ایالات متحده را ترک کند.