مقالهای از هنری ماير، ايليا آرخيپوف، و دانا خرايچه در بلومبرگ
صدای آمریکا
حرکت شگفت آور مسکو برای آغاز خروج نيروهای نظامی اش از سوريه ممکن است خطر ايجاد شکاف در موضع مشترک روسيه با متحد اصلی اش در آن جنگ یعنی ايران را به همراه داشته باشد. ايران با وجود نشانههای حاکی از بی صبری فزاينده مسکو از سرسختیهای بشار اسد، همچنان بر موضع خود برای حفظ او در مقام رياست جمهوری ايستاده است.
محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه ايران، تصميم روسيه برای خروج نيروهای رزمی اش از سوريه را “نشانهای مثبت” از تعهد مسکو به توافق ترک مخاصمهای عنوان کرده است که هفته سوم اش را پشت سر میگذارد. اما روزنامههای طرفدار ايران در منطقه نوشتهاند حرکت مسکو دستاوردهای اخير ارتش سوريه را به خطر میاندازد و ممکن است ايران را هم مجبور به بيرون کشيدن نيروهايش از سوريه کند.
رجب صفروف، مدير مرکز مطالعات ايران معاصر در مسکو، میگويد: “اين يک شگفتی کامل برای ايران بود. روشن است که تصميم مسکو موضع اسد را در مذاکرات آتی با اپوزيسيون تضعيف میکند.”
نيروهای حزبالله لبنان مدتها است که در کنار نيروهای بشار اسد در حال جنگ بودهاند، اما ورود نيروی هوايی روسيه به جنگ باعث تغيير موازنه قوا و تقويت نيروهای طرفدار اسد شد که به نظر میرسيد پس از پنج سال جنگ در مسير شکست قرار داشتند. تحليلگران معتقدند که تمرکز بيشتر مسکو بر ديپلماسی ممکن است موجب اختلاف بين متحدان اسد شود زيرا ايران برای حفظ نفوذش در سوريه با هر گونه تلاش برای تضعيف اقتدار اسد مخالف است.
خروج اسد
الکساندر بابکوف، معاون رئيس کميته امور خارجی در دومای روسيه، معتقد است اقدام مسکو برای هل دادن اسد به سوی مذاکره برای رسيدن به يک راه حل، در حالی که مذاکرات صلح سازمان ملل متحد در ژنو از سر گرفته میشود، ضروری بود. او در مصاحبهای تلفنی با بلومبرگ میگويد: “پرسش اصلی ميزان انعطافپذيری و تمايل دولت کنونی برای رسيدن به يک توافق است.”
وليد معلم، وزير امور خارجه سوريه، پيش از آغاز مذاکرات ژنو گفت رژيم اسد تنها نقشی محدود برای اپوزيسيون در دولت بعدی قائل خواهد بود و جايگاه اسد همچنان يک “خط قرمز” است.
به گزارش روزنامه لبنانی الاخبار که به حزب الله و اسد نزديک است، دمشق اخيرا به کرملين گفته است که دولت گذار پيشنهادی جامعه بينالملل را نمیپذيرد. بر مبنای طرح صلح مورد حمايت قدرتهای بزرگ، يک نهاد جديد شامل دولت و نمايندگان اپوزيسيون به طور کامل عهده دار اختيارات قوه مجريه شده و يک سال پس از آن انتخابات مجلس و رياست جمهوری برگزار خواهد شد.
الکساندر شوميلين، مدير مرکز تحليل مناقشات خاورميانه در آکادمی علوم روسيه، میگويد تقسيم قدرت در دولت “در نهايت به معنای خروج اسد است. لحظات تعيين کنندهای است. حتی اگر اسد به سرعت کنار نرود بايد طی چند ماه آتی از قدرت کناره گيری کند.”
فشار واقعی
مقامهای سوری به روزنامه السفير در لبنان گفتهاند تصميم به خروج نيروهای روسيه در عين شگفتی آنها و در شرايطی اعلام شد که نيروهای طرفدار اسد در شرف باز پس گرفتن شهر باستانی پالميرا از داعش بودند.
اين مقامات از آتش بس محدود مورد توافق آمريکا و روسيه انتقاد کرده و میگويند اين امر موجب کاهش فشارها بر اپوزيسيون شده است.
به گزارش خبرگزاری مهر، علی شمخانی، دبير شورايعالی امنيت ملی ايران، گفته است خروج محدود نيروهای روسيه “به هيچ عنوان غيرمنتظره” نبوده است و پيشرفت نيروهای سوريه عليه “تروريستها” بايد ادامه پيدا کند.
سالم المسلط، سخنگوی گروه اصلی اپوزيسيون سوريه، نسبت به تصميم روسيه برای پايان دادن به حمايت بی حد و حصر از اسد ابراز خوش بينی کرده است: “اگر فشار واقعی وجود داشته باشد مذاکرات دستاوردی خواهد داشت. اگر فشاری بر اسد وارد نشود، آنها برای خريدن وقت بازی خواهند کرد.”
به گفته ديمتری پسکوف، سخنگوی کرملين، انتظار میرود جان کری، وزير امور خارجه آمريکا، برای هماهنگ کردن تلاشهای صلح در سوريه، سه شنبه آينده با ولادمير پوتين، رييس جمهوری روسيه، در مسکو ملاقات کند.
در غرب هنوز بدبينیهايی وجود دارد. پيتر وستماکات، سفير پيشين بريتانيا در آمريکا، معتقد است هنوز روشن نيست که تصميم پوتين برای خروج نيروها به خاطر تکميل ماموريت تقويت اسد و حفظ نقش او به عنوان بازيگری مسلط در آينده گرفته شده است يا پرهيز از گرفتار شدن روسيه در باتلاقی شبيه جنگ ويتنام.
نتيجهای راديکال
پيتر وستماکات در مصاحبهای تلويزيونی با بلومبرگ میگويد: “ما حقيقتا نمیدانيم که آيا تصميم پوتين اقدامی از سر باور و تعهدی واقعی به يک روند بين المللی است يا نه.”
به گفتهی يک مقام ارشد نظامی روسيه بعضی حملات هوايی در سوريه ادامه خواهد داشت.
به گزارش گروه اوراسيا، روسيه به زيرساختهای نظامی اش در سوريه از جمله پايگاه دريايی طرطوس و پايگاه هوايی لاذقيه دست نخواهد زد. از اين رو کاهش نيروهايش تنها توان تهاجمی ارتش روسيه در سوريه را محدود خواهد کرد.
رجب صفروف میگويد نگرانی تهران اين است که مسکو نتيجهای راديکال را در نظر داشته باشد: “برای ايران، سوريه بدون اسد سوريه نيست.”