سهشنبه ۲۴ آذر ۱۳۹۴
پیشنویس قطعنامه ۱+۵ برای بستهشدن موضوع پیامدی روز سهشنبه ۲۴ آذر در جلسه فوقالعاده شورای حکام با اجماع و به اتفاق آرا به تصویب رسید.
به گزارش ایسنا نشست ویژه شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی به منظور تصمیمگیری درباره پیشنویس قطعنامهای که از سوی کشورهای ۱+۵ برای خاتمه دادن رسیدگی به موضوع مسایل گذشته و حال برنامه هستهای ایران به این شورا ارایه شده است، صبح روز سهشنبه(به وقت وین) برگزار شد.
در این نشست علاوه بر نمایندگان ۳۵ عضو شورای حکام، رضا نجفی، نماینده دائم ایران در آژانس به عنوان ناظر و نیز از سوی جنبش غیرمتعهدها حضور داشت.
جنبش عدم تعهد در بیانیهای در این نشست از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که بین جمهوری اسلامی ایران و EU3+3 در تاریخ ۱۴ جولای ۲۰۱۵ در وین مورد توافق قرار گرفت استقبال کرد و افزود که اعتقاد دارد این برنامه به حل مسالمتآمیز موضوع هستهای ایران مساعدت خواهد کرد.
عدم تعهد همچنین از نقش آژانس در نظارت و راستیآزمایی موضوعات هستهای برنامه جامع اقدام مشترک حمایت کرده و در زمینه لغو تحریمها، ضمن حمایت از قطعنامه شماره ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت، مصوب ژوئیه ۲۰۱۵، مشتمل بر خاتمه بخشیدن به مفاد قطعنامههای ذیربط شورای امنیت سازمان ملل خواستار آن شد که شورای حکام آژانس نیز بر همین اساس اقدام مشابهی در مورد قطعنامههای ذیربط خود انجام دهد.
به گزارش ایسنا، به دنبال انتشار گزارش مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در موضوع پی. ام. دی، کشورهای ۱+۵ پیشنویس پیشنهادی خود برای قطعنامه جدید شورای حکام در موضوع برنامه هستهای ایران را پس از مشورت با ایران به رئیس برزیلی شورای حکام رسما ارائه و ثبت کردند.
این قطعنامه نه فقط برای بستن پی ام دی، بلکه از آن مهمتر به منظور تدوین فصل نوینی برای پرونده هستهای ایران در شورای حکام، در پرتو برجام و قطعنامه جدید شورای امنیت، طراحی شده و به همین دلیل است که تمامی قطعنامههای گذشته خود را لغو میکند.
مهمترین محورهای این قطعنامه عبارتند از:
- استقبال از انعقاد برجام و نیز «نقشه راه» بین ایران و آژانس برای حل و فصل موضوعات باقیمانده گذشته و حال (پی ام دی)،
- همراهی با شورای امنیت سازمان ملل متحد مبنی بر اینکه «انعقاد برجام نشانگر یک تغییر بنیادین در رسیدگی به این موضوع است»،
- توجه به گزارش اخیر مدیرکل به شورای حکام در خصوص موضوعات باقیمانده گذشته و حال (پی ام دی) به عنوان مبنایی برای بستن پرونده و اعلام خاتمه رسیدگی به این موضوعات،
- ابراز رضایت از اینکه نقشه راه طبق برنامه زمانی توافق شده انجام گردیده است،
- ملحوظ داشتن صریح بسته شدن پرونده پی ام دی با عنایت به تکمیل نقشه راه،
- لغو ۱۲ قطعنامه شورای حکام که طی سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۲ در رابطه با موضوع اجرای پادمان با ایران و از جمله مطالعات ادعایی علیه ایران تصویب شده اند،
- لغو تصمیم های قبلی شورای حکام در مورد منع ارائه مساعدت های فنی به ایران،
- ختم رسیدگی به دستورکار جاری شورا: «اجرای موافقتنامه پادمان ان پی تی و مفاد ذیربط قطعنامه های شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران» که نگاه به گذشته داشت،
- ایجاد یک دستور کار جدید تحت عنوان: «اجرای برجام و راستی آزمایی و نظارت در ایران در پرتو قطعنامه شماره ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت» که نگاه به آینده دارد،
- مشخص کردن دوره زمانی ۱۰ ساله برای عادی سازی پرونده ایران در شورای حکام.
علاوه بر موارد فوق:
- در این قطعنامه برای اولین بار با لحنی مثبت در مورد همکاری ایران به منظور حل و فصل موضوعات هستهای صحبت شده است، و هیچ نکته یا عبارتپردازی منفی همچون ابراز نگرانی و ... در آن وجود ندارد.
- قطعنامه هیچ درخواستی از مدیرکل برای ادامه کار روی موضوعات گذشته ندارد. حتی قطعنامههای گذشته شورای حکام که در آنها از مدیرکل خواسته شده بود در مورد پی ام دی گزارش بدهد هم لغو شدهاند. بدین ترتیب از نظر شورای حکام به عنوان رکن تصمیمگیری آژانس، مدیرکل دیگر در مورد پی ام دی وظیفهای ندارد.
- از این به بعد طبق بند ۴ قطعنامه، مدیرکل تنها در خصوص اجرای برجام و یا بروز مشکلی خاص در اجرای برجام گزارش خواهد داد. در حقیقت مدیرکل از این پس فقط نگاه به آینده دارد.
به طور خلاصه این قطعنامه شامل کلیه مؤلفههای لازم برای مختومه شدن موضوع پی. ام. دی است.
این مولفهها عبارتند از:
- اذعان به تکمیل نقشه راه بین ایران و آژانس،
- لغو ۱۲ قطعنامه پیشین شورای حکام در خصوص ایران،
- خاتمه دادن به موضوع “اجرای پادمان در ایران” در دستور کار آژانس و ایجاد موضوع جدیدی تحت عنوان “اجرای برجام”،
- اذعان صریح به بسته شدن پرونده و استفاده از کلمه close در بند ۹.
به گزارش ایسنا، ایران بخشی از اقدامات هستهای خود در چارچوب برجام از جمله خارج کردن محفظه اصلی راکتور اراک و نیز انتقال اورانیوم غنیشدهاش به روسیه را به اعلام خاتمه رسیدگی موضوع PMD موکول کرده است. بنابراین بعد از تصویب این پیشنویس در شورای حکام ایران اقدامات هستهای خود را تکمیل خواهد کرد.
در همین حال سایر اقدامات هستهای، هماهنگیها و امضای توافقها و اسناد در رابطه بازطراحی راکتور اراک و نیز جمعآوری سانتریفیوژهای غیرفعال و فعال در سایتهای نطنز و فردو در حال انجام است.
***
آمانو: هنوز حوزههای خاکستری وجود دارد
مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفت: امیدواریم بتوانیم در آینده بر میراث بی اعتمادی درباره برنامه هستهای ایران غلبه کنیم.
به گزارش ایسنا، یوکیا آمانو در کنفرانس مطبوعاتی در پایان نشست ویژه شورای حکام که از صبح روز سه شنبه ۲۴ آذر برای بررسی و تصمیم گیری در رابطه با بسته شدن مسائل گذشته و حال ایران برگزار شد، گفت: آژانس تلاش کرد تا به مسائل ایران در گذشته و حال که در گزارش ۲۰۱۱ درباره آن صحبت کردیم بپردازد. اگر چه تک تک جزئیات را نتوانستیم بازسازی کنیم. اما به اندازه کافی توانستهایم درباره آنها به ارزیابی نهایی و دقیق برسیم.
وی گفت: ما در روند بررسی سعی کردیم به دو سوال پاسخ دهیم اول آنکه ایران به فعالیتهای مرتبط با سلاح هستهای مشغول بوده است در گذشته و دوم اینکه اگر مشغول بوده است هنوز به آن ادامه میدهد یا خیر؟
آژانس ارزیابی میکند که فعالیت هایی که مربوط به ساخت سلاح هستهای است و ابزار انفجاری مربوط بوده است تا پایان ۲۰۰۳ در ایران به صورت هماهنگ شده انجام شده است در عین حال آژانس ارزیابی میکند که این فعالیت ها فراتر از مطالعات علمی و امکان پذیری نرفته و فقط به تشخیص توانایی ها منحصر بوده است.
آمانو خاطرنشان کرد: آژانس اطلاعات معتبری ندارد که بتواند بگوید بعد از ۲۰۰۹ ایران فعالیت های مرتبط با سلاح هستهای و یا ابزار انفجاری داشته است و همچنین نشانه ای مبنی بر انحراف مواد هستهای از مسیر صلح آمیز به سمت یک فعالیت نظامی هستهای پیدا نکرده است.
مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی با بیان این که این قظعنامه برنامه ما را در آینده مشخص میکند، گفت: الان ما دارای یک برنامه برای نظارت بر برنامه هستهای ایران در آینده هستیم و در پایان این کار امیدواریم بتوانیم به یک ارزیابی و گام مهم در این رابطه برسیم . ایران و آژانس فعالیت ها و همکاریهای خود را در آینده ادامه میدهند و ایران پروتکل الحاقی را قرار است به اجرا در آورد و آژانس در این صورت میتواند ابزار بهتری برای بررسی فعالیت های هستهای در ایران داشته باشد تا شاید بر میراث بی اعتمادی غلبه کنیم.
مدیرکل آژانس در مورد نکاتی که به عنوان حوزههای خاکستری گزارش نهایی آژانس مطرح شده است اظهار کرد: برای مثال ما اطلاعاتی در مورد مساله آزمایش نداریم. همچنین در مورد موضوع موشکهای ایران اطلاعات کافی در دست نداریم. در رابطه با پارچین نیز تصاویر ماهوارهای در اختیار داریم که نشان می دهد قبلا ساختارهایی در آن وجود داشته است. اینها بخشی از حوزههایی است که اطلاعات مناسبی راجع به آنها نداریم.
او ادامه داد: اما باید توجه داشت که ما باید یک تصویر جامع داشته باشیم. هم اکنون دو طرف در برخی از حوزهها به فهم و درک متقابل رسیدهاند. اما در برخی جزییات اختلاف داریم. ما نقشه راه را به طور کامل اجرا کردهایم و از همین طریق فهم بهتری از تصویر کلی داشتهایم که در نهایت منجر به شکل گیری ارزیابی نهایی شد.
آمانو در پاسخ به این سوال که آیا این ارزیابی نهایی آژانس کافی است و اینکه چه زمانی برجام انجام خواهد شد گفت: در سال ۲۰۱۱ من ۱۲ حوزه نگرانی آژانس در مورد برنامه هستهای ایران را مطرح کردم که پس از طی کردن یک روند طولانی و دستیابی به توافق برجام ارزیابی نهایی خود را در مورد پی ام دی منتشر کردم و این در واقع نتیجه همه تلاش های دو طرف بود. امروز نیز تحت قطعنامه جدید شورای حکام این مساله حل شده است.
مدیرکل آژانس تاکید کرد: ما فهمیدیم که ایران به صورت جدی در حال برداشتن تعهدات و گامهای خود است. بنابراین مرحله اول آماده سازی توسط ایران ، مرحله بعد ارزیابی گامهای برداشته شده از سوی ایران و پس از آن تکمیل اجرای برجام خواهد بود.
آمانو در پاسخ به اینکه فکر میکنید راستی آزمایی از برنامه هستهای ایران چقدر به طول انجامد گفت: نمیتوانم الان بگویم که تائید و اثبات صلح آمیز بودن برنامه هستهای ایران تا چه زمان طول خواهد کشید. در عین حال ایران و آژانس با جدیت کار میکنند تا این اتفاق هر چه زودتر بیفتد.
مدیر کل آژانس در پاسخ به اینکه اگر موضوعات جدیدی در فعالیت های هستهای ایران مطرح شود آژانس چه برخوردی خواهد داشت گفت: پروتکل الحاقی بدون هیچ گونه تبعیضی در رابطه با ایران انجام میشود و ما برنامه هستهای ایران را زیر نظر خواهیم داشت و اقدامات پادمانی و شفاف ساز بر اساس برجام نیز در این چارچوب اجرا میشود بنابراین اگر موضوع جدیدی رخ دهد به طور کلی بر آن اشراف خواهیم داشت.
وی همچنین بر لزوم تامین بودجه مورد نیاز آژانس در رابطه با نظارت بر برنامه هستهای ایران در چارچوب برجام که سالانه ۹/ ۲ میلیون یورو خواهد بود تاکید کرد و گفت: بخشی از این مبلغ برای بودجه آژانس است و بخشی نیز قرار است در ماه آگوست آینده برای اجرای برجام تحویل آژانس شود.
آمانو در خصوص بی اعتمادی ایران و غرب که بیشتر از سوی ایران نسبت به غرب حاکم بوده است گفت: آژانس نهادی فنی است و در عین حال مسأله بی اعتمادی مهم است و این موضوع از طریق همکاری میان دو طرف حل خواهد شد.
وی در پاسخ به اینکه شما در گزارشتان اعلام کرده اید تخطی از سوی ایران در بحث فعالیت های هستهای نظامی صورت نگرفته است اما همچنان ابهاماتی در گزارشات شما وجود دارد اظهار کرد: مسأله این است اگر موضوعاتی در بحث ایران در آینده کشف شود که باعث نگرانی باشد باید مسأله از طرف ایران گزارش شود. من ارزیابی دقیقی در سال ۲۰۰۹ و ۲۰۱۱ درباره برنامه هستهای ایران اعلام کردم و از ایران خواستیم تا مذاکراتی شفاف در این موارد داشته باشیم و در پایان سال ۲۰۱۳ نیز به توافقاتی رسیدیم که تمامی موضوعات به طور شفاف مشخص شوند اما آنچه اتفاق افتاد این بود که مذاکرات به نتیجه نرسید و این نتیجه عدم همکاری بود. اجرای تمامی مفاد برجام میتواند به پایان مسائل موجود در برنامه هستهای ایران کمک کند.
آمانو افزود: شماری از سانتریفیوژهای ایران برچیده شدهاند و تعدادی دیگر نیز باید برچیده شوند. اما هم اکنون در حال پیشروی هستیم و موضوع مهم برداشتن مشکلات از سر راه است. سانتریفیوژهایی که ایران دارد ماهیت های متفاوتی دارند. اکنون باید بگویم که ما نیازمند زمان هستیم چرا که باید ببینیم ایران چه گامهایی را خواهد برداشت و اینکه آنها را راستی آزمایی کنیم بنابراین به زمان بیشتری نیازمندیم.
مدیرکل آژانس گفت: آنچه که مهم است میزان غنی سازی اورانیوم ایران است که ارزیابی آن حدود سه هفته طول خواهد کشید.
آمانو در مورد احتمال سیاسی کاری در گزارش نهایی آژانس نیز گفت: آژانس یک نهاد کاملا فنی است و به این فنی بودن نیز ادامه میدهد. ما تلاش خواهیم کرد که تنها در مورد نکات فنی اظهار نظر کنیم. ما همواره تلاش کردیم که رویکردی درست و حرفهای اتخاذ کنیم که امروز نیز به یک نتیجه خیلی مهم دست پیدا کردیم.
نظر جان کری
جان کری، وزیر خارجه آمریکا میگوید بسته شدن پرونده «پیامدی» بدین معنی نیست که اگر شکی در مورد فعالیتهای مخفی هستهای ایران در آینده پیش بیاید آژانس بینالمللی انرژی هستهای از تحقیقات در این مورد منع شده باشد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، جان کری روز سهشنبه ۲۴ آذر با ذکر این مطلب در عین حال گفت از اینکه پرونده «ابعاد احتمالی نظامی» (پیامدی) برنامه هستهای ایران در این روز در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی بسته شدهاست استقبال میکند.
آقای کری در بیانیهای که در این خصوص منتشر کرده گفت که این قطعنامه به آژانس بینالمللی انرژی اتمی «اجازه میدهد تا توجه خود را بر اجرای کامل و راستیآزمایی برجام متمرکز کند.»
وزیر خارجه آمریکا در عین حال افزود: «گزارش دوم دسامبر مدیرکل آژانس با آنچه ایالات متحده مدتها است در مورد گذشته برنامه هستهای ایران میگوید همخوانی دارد ... مبنی بر اینکه ایران تا سال ۲۰۰۳ برنامه هماهنگشدهای را در زمینه فعالیتهای مربوط به سلاح اتمی پیش میبرده و تا دستکم چند سال بعد از آن هم فعالیتهایی از این دست را ادامه داده است.»