شبکه اول تلویزیون آلمان / ۱۵ دسامبر ۲۰۲۵
در جریان گفتوگوهای مربوط به اوکراین در برلین، چندین تن از سران کشورها و دولتهای اروپایی بیانیهای مشترک صادر کردند که در آن بر لزوم تضمین امنیت در صورت برقراری آتشبس احتمالی تأکید شده است.
طی دو روز گذشته در برلین، نمایندگان کشورهای مختلف در چندین دور مذاکره درباره دستیابی به راهحلی صلحآمیز برای جنگ اوکراین گفتوگو کردند. شامگاه دوشنبه نیز نشستی در دفتر صدراعظم آلمان با حضور شماری از سران و رهبران اروپایی برگزار شد. جمع دوازدهنفره شرکتکنندگان در این نشست در پایان، بیانیهای مشترک منتشر کرد.
در این بیانیه آمده است که ایالات متحده و سران کشورهای اروپایی خواستار همکاری نزدیک برای فراهم آوردن «تضمینهای امنیتی قوی» و «اقدامات حمایتی برای بازسازی اقتصادی اوکراین» هستند.
مهمترین محورهای بیانیه به شرح زیر است:
• تشکیل نیروی چندملیتی برای تضمین آتشبس در اوکراین: این نیرو به رهبری اروپا و با پشتیبانی آمریکا فعالیت خواهد کرد و مأموریت آن، پشتیبانی از نیروهای مسلح اوکراین و تأمین امنیت فضای هوایی و دریایی این کشور است. در بیانیه تصریح شده است که این مأموریت میتواند «از طریق عملیات در خاک اوکراین» نیز انجام شود.
• ادامه حمایت گسترده و قابل توجه از ارتش اوکراین: در این بیانیه، هدفگذاری برای دوران صلح، داشتن نیرویی متشکل از ۸۰۰ هزار نظامی عنوان شده است تا از یک سو بازدارندگی تقویت شود و از سوی دیگر توان دفاعی کشور حفظ گردد.
• نظارت بینالمللی بر آتشبس به رهبری آمریکا: طبق این طرح، یک سازوکار با مشارکت بینالمللی زیر نظر واشنگتن ایجاد خواهد شد تا از طریق هشدارهای زودهنگام، احتمال حملات آینده را شناسایی کند. همچنین امکان رهگیری موارد نقض آتشبس و واکنش متناسب به آنها فراهم خواهد شد. «سازوکار کاهش تنش» نیز وظیفه تدوین اقدامات متقابل برای جلوگیری از تشدید درگیریها را بر عهده خواهد داشت.
• ایجاد تعهد حقوقی الزامآور: بر اساس متن بیانیه، در صورت بروز هرگونه حمله مسلحانه در آینده، اقداماتی برای «بازگرداندن صلح و امنیت» انجام خواهد شد. این اقدامات شامل استفاده از نیروهای مسلح، پشتیبانی اطلاعاتی و لجستیکی، و نیز تدابیر اقتصادی و دیپلماتیک خواهد بود.
• سرمایهگذاری گسترده برای بازسازی اوکراین: کشورهای امضاکننده همچنین وعده دادهاند که سرمایهگذاریهای قابل توجهی در بازسازی اقتصادی و زیرساختی اوکراین انجام دهند. در بیانیه به توافقهای تجاری دوطرفه و سودمند نیز اشاره شده است، «با تأکید بر اینکه روسیه باید خسارات وارده به اوکراین را جبران کند». در این بخش از داراییهای روسیه که در اتحادیه اروپا مسدود شدهاند نیز یاد شده است.
واکنش روسیه هنوز مشخص نیست
این بیانیه به امضای چهرههایی از جمله فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان و همتایان او از فرانسه، بریتانیا، لهستان، ایتالیا، دانمارک، فنلاند، هلند، نروژ و سوئد، همچنین آنتونیو کاستا، رئیس شورای اروپا، و اورسولا فندر لاین، رئیس کمیسیون اروپا رسیده است.
ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، و نمایندگان هیئت آمریکایی نیز در این نشست شامگاهی در دفتر صدراعظمی آلمان حضور داشتند. با این حال، این بیانیه بیش از یک «گام میانی» تلقی نمیشود، زیرا روسیه در این گفتوگوها حضور نداشت. انتظار میرود ایالات متحده اکنون نتایج این نشست را برای هماهنگی با کرملین مطرح کند.
متن کامل بیانیه رهبران اروپایی پس از پایان نشست جلسه آنان در برلین:
رهبران از پیشرفت قابلتوجه در تلاشهای رئیسجمهور ترامپ برای دستیابی به صلحی عادلانه و پایدار در اوکراین استقبال کردند. آنها همچنین از همکاری نزدیک تیمهای رئیسجمهور زلنسکی و رئیسجمهور ترامپ و نیز تیمهای اروپایی در روزها و هفتههای اخیر استقبال کردند. آنها توافق کردند که با رئیسجمهور ترامپ و رئیسجمهور زلنسکی همکاری کنند تا به صلحی پایدار دست یابند که حاکمیت اوکراین و امنیت اروپا را حفظ کند. رهبران از همگرایی قوی میان ایالات متحده، اوکراین و اروپا قدردانی کردند.
رهبران توافق کردند که تضمین امنیت، حاکمیت و رفاه اوکراین بخش جداییناپذیری از امنیت گستردهتر اروپای آتلانتیک است. آنها تصریح کردند که اوکراین و مردم آن شایسته آیندهای مرفه، مستقل و حاکمیتی هستند که از تهدیدهای احتمالی تجاوز روسیه در امان باشد.
رهبران ایالات متحده و اروپا متعهد شدند که با هم همکاری کنند تا تضمینهای امنیتی قوی و اقدامات حمایتی برای بازسازی اقتصادی اوکراین را در چارچوب توافقی برای پایان جنگ فراهم کنند. این شامل تعهدات زیر است:
• ارائه حمایت مستمر و قابلتوجه به اوکراین برای تقویت نیروهای مسلحش، که باید در سطح ۸۰۰,۰۰۰ نفر در زمان صلح حفظ شود تا توان بازدارندگی و دفاع از خاک اوکراین فراهم گردد.
• ایجاد «نیروی چندملیتی اوکراین» به رهبری اروپا، متشکل از مشارکت کشورهای داوطلب در چارچوب ائتلاف داوطلبان و با حمایت ایالات متحده، برای کمک به بازسازی نیروهای اوکراین، تأمین امنیت آسمان اوکراین و حمایت از دریاهای امن، از جمله عملیات داخل خاک اوکراین.
• ایجاد مکانیزم نظارت و راستیآزمایی آتشبس به رهبری آمریکا با مشارکت بینالمللی برای ارائه هشدار زودهنگام نسبت به هر حملهٔ آینده و شناسایی و پاسخ به هرگونه نقض، همراه با مکانیزم کاهش تنش متقابل برای اقداماتی که به نفع همه طرفها باشد.
• تعهد قانونی و الزامآور، منوط به رویههای ملی، برای اقدام به بازگرداندن صلح و امنیت در صورت حمله مسلحانه آینده. این اقدامات میتواند شامل نیروی مسلح، پشتیبانی اطلاعاتی و لجستیکی، اقدامات اقتصادی و دیپلماتیک باشد.
• سرمایهگذاری در آیندهٔ رفاه اوکراین، از جمله تخصیص منابع عمده برای بازسازی، توافقات تجاری دوجانبه سودمند و در نظر گرفتن نیاز روسیه به جبران خسارتهای واردشده به اوکراین. در این راستا، داراییهای دولتی روسیه در اتحادیه اروپا مسدود شدهاند.
• حمایت قوی از پیوستن اوکراین به اتحادیه اروپا.
رهبران حمایت خود از رئیسجمهور زلنسکی را اعلام کردند و توافق کردند که از هر تصمیمی که وی دربارهٔ مسائل خاص اوکراین اتخاذ میکند، حمایت کنند. آنها تأکید کردند که مرزهای بینالمللی نباید با زور تغییر یابند و تصمیمات دربارهٔ سرزمین بر عهده مردم اوکراین خواهد بود، زمانی که تضمینهای امنیتی مؤثر برقرار شود. برخی مسائل باید در مراحل نهایی مذاکرات حل شوند و رهبران تأکید کردند که در صورت نیاز از زلنسکی حمایت خواهند کرد تا با مردمش مشورت کند.
رهبران تصریح کردند که همانند هر توافق دیگری، هیچ چیزی قطعی نیست تا همه چیز قطعی شود و همه طرفها باید بهطور فشرده برای دستیابی به راهحلی که پایان پایدار درگیریها را تضمین کند، کار کنند.
آنها همچنین تأکید کردند که هر توافق باید امنیت بلندمدت و وحدت اروپا-آتلانتیک و نقش ناتو در ارائه بازدارندگی قوی را حفظ کند. هر موضوعی که بر اتحادیه اروپا و ناتو تأثیر داشته باشد، به ترتیب میان اعضای EU و ناتو مورد بحث قرار خواهد گرفت.
اکنون نوبت روسیه است که ارادهٔ خود برای دستیابی به صلح پایدار را با پذیرش طرح صلح ترامپ نشان دهد و با توافق برای آتشبس، تعهد خود برای پایان دادن به جنگ را اثبات کند. رهبران توافق کردند که فشار بر روسیه برای ورود جدی به مذاکرات ادامه یابد.
همه متعهد شدند که در روزها و هفتههای آینده برای پیشرفت سریع و مشترک و تأیید توافقی برای صلح پایدار کار کنند. آنها حمایت قوی خود را از رئیسجمهور زلنسکی و مردم اوکراین در مبارزه با تهاجم غیرقانونی روسیه و برای تحقق صلح عادلانه و پایدار مجدداً تأیید کردند.
این بیانیه برای پیوند سایر کشورها به آن همچنان باز است.