گرام اسلتری و ارین بانکو / خبرگزاری رویترز /۲۶ نوامبر ۲۰۲۵
به گفته‌ی سه منبع آگاه، طرح ۲۸ ماده‌ای صلح برای پایان دادن به جنگ اوکراین که هفته‌ی گذشته منتشر شد و ایالات متحده از آن حمایت کرده است، از یک سند تهیه‌شده توسط روسیه که در اکتبر به دولت ترامپ ارائه شده بود، اقتباس شده است.
این منابع گفتند روس‌ها این سند را که شامل شرایط مسکو برای پایان دادن به جنگ می‌شد، در اواسط اکتبر و پس از دیدار میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در واشنگتن، به مقام‌های ارشد آمریکایی ارائه کردند.
این سند، که به‌صورت غیررسمی و در قالب آنچه در زبان دیپلماتیک «نان‌پیپر» (non-paper) خوانده می‌شود، به آمریکا داده شده بود، شامل عباراتی بود که پیش‌تر نیز روسیه در میز مذاکرات مطرح کرده بود؛ از جمله امتیازهایی که اوکراین نپذیرفته بود، مانند واگذاری بخش بزرگی از خاک خود در شرق این کشور.
این نخستین بار است که تأیید می‌شود این سند که وجود آن در ابتدا در ماه اکتبر توسط خبرگزاری رویترز فاش شده بود، نقش کلیدی در تنظیم طرح ۲۸ ماده‌ای ایفا کرده است.
وزارت خارجه آمریکا و سفارتخانه‌های روسیه و اوکراین در واشنگتن در پاسخ به درخواست اظهارنظر سکوت کردند. کاخ سفید نیز به‌طور مستقیم درباره‌ی «نان‌پیپر» توضیحی نداد اما به سخنان ترامپ اشاره کرد که گفته بود نسبت به روند پیشرفت این طرح صلح خوش‌بین است.
ترامپ در بیانیه‌ای نوشت: «به امید نهایی‌سازی این طرح صلح، من فرستاده‌ی ویژه‌ام، استیو ویتکاف، را مأمور دیدار با رئیس‌جمهور پوتین در مسکو کرده‌ام و هم‌زمان، وزیر ارتش، دن دریسکول، نیز با مقام‌های اوکراینی دیدار خواهد داشت.»
به گفته‌ی منابع، هنوز مشخص نیست چرا و چگونه دولت ترامپ به سند روسی برای تدوین طرح خود تکیه کرده است. برخی مقام‌های ارشد آمریکایی از جمله وزیر خارجه مارکو روبیو که این سند را بررسی کرده بودند، باور داشتند خواسته‌های مطرح‌شده از سوی مسکو به احتمال زیاد از سوی اوکراینی‌ها فوراً رد می‌شود.
تردیدها درباره‌ی نفوذ روسیه
منابع گفتند پس از ارسال این سند، روبیو تماسی تلفنی با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، داشت که در جریان آن درباره‌ی سند گفت‌وگو شد.
روبیو این هفته در ژنو در جمع خبرنگاران گفت که «چندین نان‌پیپر و نوشته از این دست» دریافت کرده است، بی‌آن‌که جزئیات بیشتری ارائه دهد.
از زمان انتشار طرح صلح آمریکا از سوی وب‌سایت آکسیوس در هفته‌ی گذشته، تردیدها و انتقادها میان مقام‌ها و قانون‌گذاران آمریکایی افزایش یافته است؛ بسیاری از آنان این طرح را بیشتر فهرستی از مواضع روسیه می‌دانند تا یک پیشنهاد جدی برای صلح.
با این حال، ایالات متحده فشارهایی بر اوکراین وارد کرده و هشدار داده است در صورت امتناع از امضای طرح ممکن است کمک‌های نظامی خود را کاهش دهد.
دو منبع آگاه به رویترز گفتند این طرح دست‌کم بخشی از آن در جریان دیداری در ماه گذشته در میامی میان جرد کوشنر (داماد ترامپ)، فرستاده‌ی ویژه استیو ویتکاف و کریل دیمیتری‌یف، رئیس یکی از صندوق‌های ثروت ملی روسیه، تدوین شده بود؛ دیداری که تنها شمار اندکی از مقام‌های وزارت خارجه و کاخ سفید از آن مطلع شده بودند.
به گزارش بلومبرگ در روز سه‌شنبه، ویتکاف به یوری اوشاکوف، مشاور بلندپایه کرملین، درباره‌ی نحوه‌ی گفت‌وگوی پوتین با ترامپ مشورت داده بود. طبق متن تماس‌هایی که این رسانه منتشر کرد، اوشاکوف و ویتکاف از طرحی ۲۰ ماده‌ای در همان اوایل ۱۴ اکتبر سخن گفته بودند. دامنه‌ی آن طرح، بنا بر گزارش بلومبرگ، در گفت‌وگوهای بعدی با دیمیتری‌یف گسترش یافت.
بازنگری طرح پس از واکنش جهانی
طرح پیشنهادی آمریکا که مقام‌های واشنگتن و اروپا را غافلگیر کرد، موجی از تحرکات دیپلماتیک را در سه قاره به راه انداخت. طبق گزارش شبکه ای‌بی‌سی نیوز، این طرح در ادامه دستخوش تغییرات اساسی شد؛ به‌گونه‌ای که ۹ مورد از ۲۸ بند اولیه پس از مذاکرات میان مقام‌های ارشد آمریکا و اوکراین حذف شد.
گروهی از سناتورهای دو حزب آمریکا روز شنبه گفتند روبیو به آنان اطلاع داده که طرح ۲۸ ماده‌ای در واقع طرحی آمریکایی نیست بلکه فهرستی از خواسته‌های روسیه است، هرچند کاخ سفید و وزارت خارجه به‌شدت این ادعا را که روبیو چنین توصیفی کرده، تکذیب کردند.
در مذاکرات بعدی، هیئتی بلندپایه از آمریکا به ریاست روبیو در نشست‌هایی در ژنو با مقام‌های اروپایی و اوکراینی توافق کرد بخش‌های آشکارا همسو با مواضع روسیه را از طرح حذف یا اصلاح کند.
به گفته‌ی یکی از مقام‌های آمریکایی، دریسکول در حال حاضر در ابوظبی با هیئتی روسی در حال گفت‌وگو است و هم‌زمان هیئتی از اوکراین نیز برای مذاکرات با تیم آمریکایی در امارات حضور دارد.
مقام‌های اوکراینی روز سه‌شنبه اعلام کردند از چارچوب اصلاح‌شده‌ی توافق صلح که از آخرین دور گفت‌وگوها به دست آمده حمایت می‌کنند، اما تأکید کردند حساس‌ترین مسائل – به‌ویژه موضوع امتیازات ارضی – باید در دیداری احتمالی میان زلنسکی و ترامپ نهایی شود.