باراک راوید / آکسیوس
دو مقام اسرائیلی اعلام کردند که اسرائیل با فروش جنگنده‌های اف-۳۵ از سوی ایالات متحده به عربستان سعودی مخالفتی ندارد، اما خواستار آن است که این معامله مشروط به عادی‌سازی روابط ریاض با دولت یهود باشد.
اهمیت موضوع: ولیعهد عربستان، محمد بن سلمان (MBS)، قرار است روز سه‌شنبه در کاخ سفید با رئیس‌جمهور ترامپ دیدار کند. معامله اف-۳۵، توافق امنیتی آمریکا و عربستان و احتمال عادی‌سازی روابط با اسرائیل از محورهای اصلی این نشست خواهد بود.
جزئیات خبر: طبق گزارش آکسیوس، ترامپ ماه گذشته در تماس تلفنی با ولیعهد سعودی گفته بود که با پایان جنگ غزه، انتظار دارد عربستان گام‌هایی به سوی عادی‌سازی روابط با اسرائیل بردارد.
ترامپ روز جمعه در جریان پرواز از واشنگتن به فلوریدا به خبرنگاران گفت که قصد دارد با محمد بن سلمان درباره امکان عادی‌سازی روابط عربستان با اسرائیل گفت‌وگو کند. او افزود: «امیدوارم عربستان به‌زودی به توافق‌های ابراهیم بپیوندد.»
ترامپ همچنین تأیید کرد که در حال بررسی یک معامله تسلیحاتی احتمالی با عربستان است که شامل جنگنده‌های اف-۳۵ خواهد بود.
پشت پرده: مقام‌های اسرائیلی تأکید کردند که با فروش اف-۳۵ به عربستان مخالفتی ندارند، اما این اقدام باید در چارچوب عادی‌سازی کامل روابط با اسرائیل انجام شود.
یکی از مقامات اسرائیلی گفت: «به دولت ترامپ گفته‌ایم که تحویل اف-۳۵ به عربستان باید مشروط به عادی‌سازی روابط ریاض با اسرائیل باشد.»
او افزود که دادن این جنگنده‌ها به عربستان بدون دریافت دستاورد دیپلماتیک در مقابل، «اشتباه و نتیجه معکوس» خواهد داشت.
مقام دیگری نیز گفت: «برخلاف فروش اف-۳۵ به ترکیه که به‌شدت مخالف آن هستیم، نگرانی کمتری نسبت به این سامانه در عربستان داریم، اگر بخشی از همکاری امنیتی منطقه‌ای در چارچوب توافق‌های ابراهیم باشد؛ مشابه آنچه با امارات متحده عربی داریم.»
تصویر کلی: اسرائیل تنها کشور منطقه است که در حال حاضر جنگنده‌های اف-۳۵ در اختیار دارد.
تحویل این جنگنده‌ها به عربستان موازنه نظامی منطقه را تغییر داده و بر «برتری کیفی نظامی اسرائیل»(QME) تأثیر خواهد گذاشت.
حفظ این برتری بخشی از تفاهم‌های دیرینه میان اسرائیل و دولت‌های جمهوری‌خواه و دموکرات طی چند دهه گذشته بوده است. کنگره آمریکا نیز در سال ۲۰۰۸ تعهد واشنگتن به حفظ «برتری کیفی نظامی اسرائیل» را به قانون تبدیل کرد.
در چارچوب توافق‌های ابراهیم در سال ۲۰۲۰، اسرائیل با فروش اف-۳۵ به امارات موافقت کرد، مشروط به تضمین‌های امنیتی متعدد. اما این معامله به دلیل محدودیت‌های اعمال‌شده از سوی دولت بایدن هرگز اجرایی نشد.
نکات بین خطوط: به گفته یک مقام اسرائیلی، در صورت توافق فروش اف-۳۵ به عربستان، اسرائیل احتمالاً خواستار تضمین‌های امنیتی مشابه خواهد شد. نگرانی اصلی این است که عربستان از نظر جغرافیایی بسیار نزدیک‌تر از امارات به اسرائیل است.
این مقام اسرائیلی گفت: «یک اف-۳۵ ظرف چند دقیقه می‌تواند از عربستان به اسرائیل برسد.»
اسرائیل احتمالاً درخواست خواهد کرد که جنگنده‌های اف-۳۵ تحویلی به عربستان در پایگاه‌های هوایی غرب این کشور مستقر نشوند.
وضعیت کنونی: مقام‌های آمریکایی به سعودی‌ها گفته‌اند که امیدوارند در نشست ترامپ و محمد بن سلمان در کاخ سفید پیشرفتی در این زمینه حاصل شود، هرچند اذعان دارند که فاصله مواضع ریاض و تل‌آویو همچنان زیاد است.
اختلاف اصلی مربوط به خواسته عربستان است که نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، باید به «مسیر معتبر، غیرقابل بازگشت و زمان‌بندی‌شده» برای تشکیل کشور فلسطین متعهد شود؛ درخواستی که نتانیاهو تاکنون رد کرده است.
دو مقام اسرائیلی به آکسیوس گفتند که امیدوارند ترامپ ولیعهد سعودی را برای نرم‌تر کردن خواسته‌هایش تحت فشار قرار دهد و این نشست آغازگر مذاکرات مستقیم میان آمریکا، عربستان و اسرائیل درباره توافق صلح احتمالی باشد که در ماه‌های آینده شکل بگیرد.
یکی از مقامات اسرائیلی تأکید کرد: «سعودی‌ها باید در این سفر رویکرد خود را تغییر دهند. مهم است که دیدار ترامپ و محمد بن سلمان به نقشه راهی روشن برای عادی‌سازی روابط منجر شود.»