نیدال المغربی / خبرگزاری رویترز / ۱۵ نوامبر ۲۰۲۵
ساکنان غزه می‌گویند حماس در حال گسترش کنترل خود بر نوار غزه است؛ از تنظیم قیمت مرغ گرفته تا وضع عوارض بر سیگار، در حالی که طرح‌های آمریکا برای آینده این منطقه به آرامی در حال شکل‌گیری است. این اقدامات باعث افزایش تردید رقبای حماس شده که آیا این گروه واقعاً طبق وعده‌اش قدرت را واگذار خواهد کرد یا نه.
پس از آغاز آتش‌بس در ماه گذشته، حماس به سرعت کنترل مناطقی را که اسرائیل از آن‌ها عقب‌نشینی کرده بود دوباره به دست گرفت و ده‌ها فلسطینی را که متهم به همکاری با اسرائیل، سرقت یا جرایم دیگر کرده بود، کشت. قدرت‌های خارجی خواستار خلع سلاح حماس و خروج آن از حکومت هستند، اما هنوز بر سر اینکه چه کسی جایگزین آن‌ها شود به توافق نرسیده‌اند.
اکنون ساکنان غزه می‌گویند که به شکل‌های دیگری نیز حضور و کنترل حماس را حس می‌کنند. به گفته ۱۰ نفر از این افراد (که سه نفرشان تاجر و دارای اطلاعات مستقیم هستند)، مقامات حماس همه چیزهایی که وارد مناطق تحت کنترل‌شان در غزه می‌شود را زیر نظر دارند، بر برخی کالاهای وارداتی خصوصی از جمله سوخت و سیگار عوارض وضع می‌کنند و تجار را به دلیل گران‌فروشی جریمه می‌کنند.
اسماعیل الثوابته، رئیس دفتر رسانه‌ای دولت حماس، ادعای وضع مالیات بر سیگار و سوخت را نادرست خواند و تأکید کرد که دولت هیچ مالیات جدیدی وضع نکرده است.
تحلیلگر: حماس در حال تثبیت جایگاه خود است
الثوابته گفت که مقامات تنها در حال انجام وظایف فوری بشردوستانه و اداری هستند و «تلاش‌های فراوانی» برای کنترل قیمت‌ها به عمل می‌آورند. او بار دیگر آمادگی حماس برای تحویل قدرت به یک دولت تکنوکرات جدید را تکرار کرد و گفت هدف جلوگیری از هرج‌ومرج در غزه است: «هدف ما این است که انتقال قدرت به شکل آرام و روان انجام شود.»
حاتم ابودلال، مالک یک مرکز خرید در غزه، گفت قیمت‌ها به دلیل ورود ناکافی کالا به غزه بالاست. نمایندگان دولت در حال تلاش برای ایجاد نظم در اقتصاد هستند؛ گشت می‌زنند، کالاها را بررسی می‌کنند و قیمت تعیین می‌کنند.
محمد خلیفه که در منطقه نصیرات در مرکز غزه خرید می‌کرد، گفت با وجود تلاش برای تنظیم قیمت‌ها، نرخ‌ها دائماً در حال تغییر است. «مثل بورس اوراق بهادار است.»
او افزود: «قیمت‌ها بالاست. درآمدی وجود ندارد، شرایط سخت است، زندگی دشوار شده و زمستان هم در راه است.»
طرح غزهٔ رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، در دهم اکتبر آتش‌بس را به همراه داشت و منجر به آزادی آخرین گروگان‌های زنده‌ای شد که در جریان حملات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به رهبری حماس به اسرائیل ربوده شده بودند.
این طرح خواستار ایجاد یک نهاد انتقالی، استقرار نیروی امنیتی چندملیتی، خلع سلاح حماس و آغاز بازسازی است.
اما رویترز این هفته به نقل از منابع متعدد گزارش داد که تقسیم واقعی غزه روزبه‌روز محتمل‌تر به نظر می‌رسد؛ نیروهای اسرائیلی هنوز در بیش از نیمی از این باریکه مستقر هستند و تلاش‌ها برای پیشبرد طرح ترامپ به بن‌بست خورده است.
تقریباً تمام دو میلیون نفر ساکن غزه در مناطقی زندگی می‌کنند که تحت کنترل حماس است؛ گروهی که در سال ۲۰۰۷ کنترل این منطقه را از تشکیلات خودگردان فلسطین به رهبری محمود عباس و جنبش فتح گرفت.
غیث العمری، پژوهشگر ارشد مؤسسه واشنگتن، گفت اقدامات حماس با هدف نشان دادن به مردم غزه و قدرت‌های خارجی است که نمی‌توان این گروه را دور زد.
او افزود: «هرچه جامعه بین‌المللی بیشتر صبر کند، حماس ریشه‌دارتر خواهد شد.»
وزارت خارجه آمریکا: حماس «حاکم غزه نخواهد بود»
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به گزارش‌های ساکنان غزه درباره وضع عوارض بر برخی کالاها و دیگر فعالیت‌های حماس گفت: «دقیقاً به همین دلیل است که حماس نمی‌تواند و نباید در غزه حکومت کند.»
این سخنگو افزود که پس از تصویب طرح ترامپ توسط سازمان ملل متحد می‌توان دولت جدید غزه را تشکیل داد و پیشرفت‌هایی در جهت تشکیل نیروی چندملیتی حاصل شده است.
تشکیلات خودگردان فلسطین خواستار نقش داشتن در دولت جدید غزه است، اما اسرائیل با اداره دوباره غزه توسط تشکیلات مخالفت می‌کند. فتح و حماس بر سر نحوه تشکیل نهاد حاکم جدید با یکدیگر اختلاف دارند.
منذر الحایک، سخنگوی فتح در غزه، گفت اقدامات حماس «نشانه روشنی است که حماس می‌خواهد به حکومت خود ادامه دهد».
در مناطقی که اسرائیل کنترل می‌کند، گروه‌های کوچک فلسطینی مخالف حماس حضور دارند که همچنان چالشی برای این گروه به شمار می‌روند.
ساکنان غزه همچنان با شرایط بسیار دشوار زندگی می‌کنند، هرچند پس از آتش‌بس کمک‌های بیشتری وارد شده است.
«همه چیز را ثبت می‌کنند»
یک واردکننده بزرگ مواد غذایی در غزه که نخواست نامش فاش شود، گفت حماس هنوز به سیاست کامل مالیات‌گذاری بازنگشته، اما «همه چیز را می‌بینند و ثبت می‌کنند».
او گفت که تمام ورودی‌ها را با ایست‌های بازرسی در مسیرها کنترل می‌کنند، کامیون‌ها را متوقف و رانندگان را بازجویی می‌کنند. افرادی که قیمت‌ها را دستکاری می‌کنند جریمه می‌شوند که باعث کاهش برخی قیمت‌ها شده، اما قیمت‌ها همچنان بسیار بالاتر از قبل از جنگ است و مردم می‌گویند پولی ندارند.
دولت حماس در غزه پیش از جنگ تا ۵۰ هزار نفر از جمله نیروهای پلیس را استخدام کرده بود. الثوابته گفت هزاران نفر از آن‌ها کشته شده‌اند و باقی‌مانده آماده‌اند زیر نظر دولت جدید به کار ادامه دهند.
منابع حماس و اقتصاددانان آگاه می‌گویند حماس در طول جنگ همچنان به پرداخت حقوق ادامه داد، هرچند حقوق‌های بالا را کاهش داد و همه را به ۱۵۰۰ شکل (حدود ۴۷۰ دلار) در ماه یکسان کرد. یک دیپلمات گفت ظاهراً حماس برای پرداخت این حقوق از ذخایر نقدی خود استفاده کرده است.
منابع نزدیک به حماس اعلام کردند که این گروه چهار فرماندار منطقه‌ای کشته‌شده را جایگزین کرده است. یک مقام حماس همچنین گفت ۱۱ عضو دفتر سیاسی این گروه در غزه که کشته شده بودند، جایگزین شدند.
مصطفی ابراهیم، فعال و تحلیلگر شهر غزه، گفت حماس از تأخیر در اجرای طرح ترامپ «برای تقویت حاکمیت خود» استفاده می‌کند. او افزود: «آیا به آن اجازه ادامه این کار داده خواهد شد؟ فکر می‌کنم تا زمانی که دولت جایگزین روی کار نیاید، همین‌طور ادامه خواهد داد.»