قاسم عبد‌الزهرا / آسوشیتدپرس / ۱۲ نوامبر ۲۰۲۵
مقامات انتخاباتی عراق روز چهارشنبه نتایج اولیه انتخابات پارلمانی این کشور را اعلام کردند که نشان‌دهنده تداوم تسلط نیروهای سنتی در مناطق تحت نفوذشان و در عین حال بروز چند شگفتی بود.
ائتلاف «بازسازی و توسعه» به رهبری محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، در هشت استان از مجموع ۱۸ استان کشور بیشترین کرسی‌ها را به دست آورد؛ از جمله در بغداد، نجف، قادسیه، کربلا، مثنی، میسان، ذی‌قار و بابل.
با وجود عملکرد قدرتمند بلوک السودانی، هیچ ائتلافی نتوانست پیروزی قاطعی کسب کند که امکان تشکیل مستقل دولت را فراهم کند. این بدان معناست که تشکیل دولت بعدی مستلزم توافق و ائتلاف‌سازی میان قدرتمندترین بلوک‌ها برای دستیابی به اکثریت خواهد بود.
در چند انتخابات گذشته عراق نیز بلوکی که بیشترین کرسی‌ها را به دست آورده بود، نتوانسته بود نامزد مورد نظر خود را برای نخست‌وزیری تحمیل کند. از جمله در انتخابات پارلمانی سال ۲۰۲۱، زمانی که جنبش صدر به رهبری روحانی بانفوذ شیعه، مقتدی صدر، بیشترین کرسی‌ها را کسب کرد اما پس از شکست مذاکرات برای تشکیل دولت و بن‌بست با احزاب رقیب شیعه، از روند سیاسی کنار رفت. صدر از آن زمان تاکنون نظام سیاسی را تحریم کرده و از هواداران خود نیز خواسته بود انتخابات امسال را تحریم کنند.
به گفته مقامات انتخاباتی، میزان نهایی مشارکت در انتخابات ۵۶ درصد از واجدان شرایط بوده است. این رقم شامل رأی‌گیری عمومی روز سه‌شنبه و همچنین رأی‌گیری ویژه روز یکشنبه برای نیروهای نظامی و امنیتی و افراد آواره ساکن در اردوگاه‌ها می‌شود.
میزان مشارکت در مناطق دارای جمعیت زیاد از حامیان صدر، از جمله بغداد و نجف، کمتر از حد میانگین بود.
به طور کلی، نیروهای شیعه در استان‌های شیعه‌نشین، نیروهای سنی در استان‌های سنی‌نشین و احزاب کردی در استان‌های کردنشین پیروز شدند، همان‌طور که انتظار می‌رفت.
بنابر نتایج اولیه، گروه‌های شیعی ۱۷۹ کرسی، گروه‌های سنی ۶۹ کرسی و کردها ۵۸ کرسی به دست آورده‌اند.
بزرگ‌ترین شگفتی در استان نینوا رخ داد؛ استانی عمدتاً سنی‌نشین که حزب دموکرات کردستان (KDP) بیشترین تعداد کرسی‌ها را در آن به دست آورد — تغییری غیرمنتظره برای ناظران. در مقابل، در استان دیاله که جمعیت قابل توجهی از کردها را در خود جای داده است، هیچ نامزد کردی برای نخستین بار از سال ۲۰۰۵ تاکنون موفق به کسب کرسی نشد.
سه استان بغداد، نینوا و بصره بیشترین تعداد کرسی‌ها را دارند: ۷۱ کرسی در بغداد، ۳۴ در نینوا و ۲۵ در بصره. ائتلاف السودانی در بغداد، حزب دموکرات کردستان در نینوا و فهرست «تصمیم» به رهبری اسعد العیدانی، استاندار بصره، در بصره پیروز شدند.
در استان کرکوک – جایی که پیش از انتخابات میان هواداران احزاب رقیب درگیری‌هایی روی داد و دو افسر پلیس کشته شدند – حزب اتحادیه میهنی کردستان (PUK) در جایگاه نخست قرار گرفت. پس از آن حزب «تقدم» به رهبری محمد الحلبوسی، رئیس پیشین پارلمان عراق، دوم شد و حزب ترکمن‌ها در جایگاه سوم ایستاد.
هواداران السودانی بلافاصله پس از اعلام نتایج اولیه، در بغداد جشن گرفتند.
صدها نفر از حامیان وی با خودرو و موتورسیکلت در کاروان‌هایی به میدان تحریر در مرکز بغداد رفتند و با رقص و سر دادن شعار جشن گرفتند.
«او نفر اول عراق است، نه فقط بغداد»، حمید حمید، یکی از شرکت‌کنندگان در جشن، از بغداد گفت.
السودانی نیز در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) نوشت: «ائتلاف ما در رتبه نخست قرار گرفت، زیرا ما باور داریم که ‘عراق در اولویت است.’»
او در این پیام افزود: «از مردم عراق برای حمایتشان در مسیر کار، بازسازی و دستاورد، صمیمانه سپاسگزاریم.»
السودانی که در سال ۲۰۲۲ با حمایت گروهی از احزاب نزدیک به ایران به قدرت رسید، از آن زمان کوشیده است روابط بغداد را با تهران و واشنگتن متوازن کند و خود را سیاستمداری عمل‌گرا معرفی کرده که تمرکزش بر بهبود خدمات عمومی است.
در دوران نخست‌وزیری السودانی، عراق از ثبات نسبی برخوردار بوده است، اما او همچنان با چالش‌هایی روبه‌رو است. فشار ایالات متحده بر دولت عراق برای مهار نفوذ گروه‌های مسلح وابسته به ایران افزایش یافته است؛ گروه‌هایی که برخی از نامزدهایشان نیز در انتخابات روز سه‌شنبه شرکت داشتند. این احزاب وابسته به شبه‌نظامیان در برخی مناطق عملکرد خوبی داشتند، هرچند در سطح ملی در صدر نتایج قرار نگرفتند.
از زمان اشغال عراق به رهبری آمریکا در سال ۲۰۰۳ که به سرنگونی صدام حسین، دیکتاتور دیرپای کشور، انجامید، تنها یک نخست‌وزیر توانسته است بیش از یک دوره در قدرت باقی بماند.