ايران امروز

نشريه خبری سياسی الكترونيك

Iran Emrooz (iranian political online magazine)

iran-emrooz.net | Mon, 10.11.2025, 10:36
بهرام مشیری، برنامه‌ساز و منتقد ایرانی درگذشت

دفتر برنامه «سرزمین جاوید» در اطلاعیه‌ای رسمی، درگذشت بهرام مشیری، برنامه‌ساز و منتقد ایرانی را اعلام کرد.

بنابر این اطلاعیه، آقای مشیری شامگاه روز یکشنبه ۹ نوامبر ۲۰۲۵ در بیمارستان هوگ ارواین در ایالت کالیفرنیا، بر اثر خونریزی مغزی درگذشته است.

متن اطلاعیه دفتر «سرزمین جاوید»:

با درود بر هم‌وطنان گرامی،

با اندوهی ژرف و دلی آکنده از غم، درگذشت استاد بهرام مشیری – نویسنده، روشنفکر، تاریخ‌شناس، منتقد دین و استبداد، آزادی‌خواه، برنامه‌ساز سرزمین جاوید، و از پیشگامان اندیشه‌ی آزادی، را به آگاهی عموم می‌رسانیم.

استاد مشیری، ساعت ۹ و ۴۴ دقیقه شب یک‌شنبه ۹ نوامبر ۲۰۲۵ به وقت کالیفرنیا (برابر با ساعت ۹ و ۱۴ دقیقه صبح دوشنبه ۱۹ آبان ۱۴۰۴ به وقت تهران) در بیمارستان هوگ ارواین در ایالت کالیفرنیا (Hoag Hospital Irvine)، بر اثر خونریزی مغزی، چشم از جهان فروبست.

خانواده، دوستان و همکاران ایشان، ضمن ابراز هم‌دردی با جمع کثیری از دوستداران و پیرو اندیشه‌های وی در سراسر جهان، این ضایعه بزرگ را به ملت فرهیخته ایران تسلیت می‌گویند.

نام و یاد استاد بهرام مشیری، این اندیشمند آزاده و فرزند راستین ایران‌زمین، در تاریخ فرهنگ و آزادی‌خواهی ایران جاودان خواهد ماند.

جاوید ایران‌زمین
زنده‌باد آزادی
دفتر سرزمین جاوید

درباره بهرام مشیری (ویکی‌پدیای فارسی):

بهرام مشیری (زادهٔ ۲ فروردین ۱۳۲۶-درگذشته ۱۹ آبان ۱۴۰۴) نویسنده، نوازنده تار، پژوهشگر تاریخ، مجری و برنامه‌ساز تلویزیونی ایرانی بود. وی اجرای برنامهٔ سرزمین جاوید در تلویزیون پارس را برعهده داشت. پخش برنامهٔ سرزمین جاوید از سال ۲۰۰۲ میلادی آغاز شده و به مذهب، تاریخ، ادبیات، فلسفه، سیاست و مسائل روز می‌پرداخت. مشیری همچنین در رادیوهای فارسی‌زبان در آمریکا دربارهٔ ایران و تاریخ ایران و علل انحطاط ایران باستان و ایران کنونی به بیان نظریات خود می‌پرداخت.

وی یکشنبه ۹ نوامبر ۲۰۲۵ به وقت کالیفرنیا در بیمارستان هوگ ارواین در کالیفرنیا به دلیل خونریزی مغزی چشم از جهان فروبست.

زندگی
بهرام مشیری متولد ۱۳۲۶ بود. پدرش، عزت‌الله مشیری، اهل روستای دُر (از توابع گلپایگان) و مادرش بی‌بی گوهرتاج (دختر میرزا حسین خان انتظام‌الملک) از ایل بختیاری بود. وی پس از اخذ دیپلم در گلپایگان، در دوران پهلوی دوم، وارد شهربانی شد. پس از پایان دانشگاه، به خدمت در شهربانی درمی‌آید و در سال ۱۹۷۴ میلادی، به آمریکا می‌رود. مشیری دارای مدرک فوق لیسانس در علم مواد و مهندسی شیمی از دانشگاه کاتولیک آمریکا بود.

دیدگاه‌ها
چندین دهه فعالیت‌های فرهنگی و ادبی بهرام مشیری را می‌توان تلاشی مستمر از جانب وی در راستای نفی فرهنگ خرافه، استبدادستیزی، آزادی‌خواهی و بازگشت به خردگرایی دانست.

در حال حاضر برنامه‌های او از طریق رادیو، تلویزیون و اینترنت منتشر می‌شود. وی در این برنامه‌ها (سرزمین جاوید) به بیان نظراتش در مورد موضوعات مختلف مانند اسلام، تاریخ اسلام، تسنن، تشیع، سیاست، مسائل روز ایران و جهان، ادیان و مذاهب، تاریخ کهن، تاریخ معاصر ایران و جهان، مسائل اجتماعی، شعر، هنر، فلسفه، فرهنگ، ادبیات، علوم تجربی، تاریخ علم، سینما، موسیقی سنتی به‌ویژه تکنوازی تار می‌پردازد.

او در این برنامه‌ها اسلام و عقاید اسلامی را مورد انتقاد قرار می‌دهد و اغلب زبان طنز را چاشنی سخنانش می‌کند. همین موضوع باعث شده است که برخی وی را محکوم کنند و سخنان او را توهین به عقاید اسلامی بپندارند. با این حال، او با رد این ادعاها، سخنان خود را روشنگری بر اساس متون کلاسیک اسلام مانند تاریخ طبری و مغازی می‌داند که گاهی این منابع را در مقابل دوربین می‌خواند و به آن‌ها استناد می‌کند.

مشیری دلیل انتقاد از دین اسلام را حاکمیت آخوندهای شیعه و سلطهٔ آنان بر مبنای این مذهب اعلام می‌دارد و ریشهٔ مشکلات جامعه را حکومت مذهبی برمی‌شمرد. وی اعلام کرده است که اگر حکومت بر مبنای اسلام نبود، به تحلیل منتقدانه از اسلام نمی‌پرداخت.

بهرام مشیری از جمله منتقدان حکومت پهلوی بود. به نظر او حاکمیت کنونی روحانیون به دلیل سانسور و اختناق دورهٔ پهلوی بوده و کودتای ۲۸ مرداد را انحرافی بزرگ در راه آزادی‌خواهی ملّت ایران و نقطهٔ سیاه تاریخ ایران به‌ویژه پس از مشروطه می‌داند. همچنین وی انقلاب مشروطه را نقطهٔ عطف پیشرفت ایران بر مبنای آزادی‌خواهی می‌داند. او همواره تاریخ ایران به‌ویژه دورهٔ مشروطه را می‌ستاید.

وی از هواداران محمد مصدق است؛ امّا هیچ‌گاه خود را متعلق به گروه یا ارگان خاصی نمی‌داند.

مشیری در برنامه‌های خود به‌طور متناوب بخشی را به خوانش صحیح شاهنامه اختصاص می‌دهد و سعی می‌کند تا با زبانی هرچه ساده‌تر آن را برای مخاطبان خود شرح و بسط دهد. وی در خلال خوانش شاهنامه ریشه‌های تاریخی مطالب آن را آشکار و نکات مستتر در آن را نقد و بررسی می‌کند و از جمله ستایندگان ابوالقاسم فردوسی است و او را از بزرگ‌ترین میراث‌داران زبان و ادب پارسی می‌داند.