بازداشت یک یهودی ایرانی‌ـ‌آمریکایی در ایران
فرناز فصیحی / نیویورک تایمز / ۶ نوامبر ۲۰۲۵
خانواده‌ی یک مرد یهودی ایرانی‌ـ‌آمریکایی اهل نیویورک می‌گویند ایران او را به اتهام سفر به اسرائیل سیزده سال پیش، برای برگزاری جشن «برمیتسوا»ی پسرش (جشن رسیدن به سن بلوغ)، به زندان محکوم کرده است.
به گفته‌ی خانواده، کامران حکمتی، جواهرفروش ۷۰ ساله که در ماه مه برای سفری کوتاه به ایران رفته بود، از ماه ژوئیه در زندان اوین تهران نگهداری می‌شود. اعضای خانواده که نخواستند نامشان فاش شود، گفتند از بیم آن‌که دولت ایران به‌دلیل صحبت علنی علیه او واکنش نشان دهد، خواهان ناشناس ماندن هستند.
به گفته‌ی خانواده، دادگاه انقلاب اسلامی تهران در اواخر ماه اوت حکمتی را به استناد قانونی که سفر ایرانیان به اسرائیل را ممنوع می‌کند، به چهار سال زندان محکوم کرده است. حکمتی که دارای تابعیت دوگانه است، در ایران متولد شده اما در سن ۱۳ سالگی به ایالات متحده مهاجرت کرده است. او برای دیدار خانواده به ایران بازگشته بود و طبق قانون، با گذرنامه ایرانی سفر کرده بود. ایران تابعیت دوگانه را به رسمیت نمی‌شناسد.
در ماه سپتامبر، قوه‌ی قضائیه ایران مجازات سفر به اسرائیل را به دو سال زندان کاهش داد و سپس حکم حکمتی نیز به نصف تقلیل یافت. نام و محکومیت او تا کنون علنی نشده بود.
خانواده حکمتی اعلام کردند که وکیلشان درخواست تجدیدنظر داده اما هنوز تاریخ رسیدگی مشخص نشده است. آنان ابراز امیدواری کردند که دولت ایران با توجه به دلایل انسان‌دوستانه، از جمله غیرسیاسی بودن او، سفر شخصی‌اش به اسرائیل و وضعیت جسمی‌اش ــ زیرا او به سرطان پیشرفته‌ی مثانه مبتلاست ــ او را آزاد کند.
نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد از اظهار نظر درباره‌ی پرونده‌ی حکمتی خودداری کرده است.
به گفته‌ی گروه‌های حقوق بشری، بستگان و وکیل یکی از بازداشت‌شدگان، ایران در حال حاضر دست‌کم چهار شهروند آمریکایی را در بازداشت دارد: آقای حکمتی، روزنامه‌نگار رضا ولی‌زاده، و دو زن دیگر که هویت آنان علنی نشده است.
وزارت خارجه‌ی آمریکا با استناد به ملاحظات امنیتی و حریم خصوصی، از اظهار نظر درباره‌ی جزئیات پرونده‌های شهروندان آمریکایی بازداشت‌شده در ایران یا اعلام تعداد دقیق آن‌ها خودداری کرد. این وزارتخانه در بیانیه‌ای گفت که «در حال ادامه‌ی همکاری با متحدان و شرکا برای رسیدگی به این موضوع و دیگر موارد بازداشت‌های ناعادلانه در ایران» است.
وزارت خارجه در بیانیه افزود: «رژیم ایران سابقه‌ای طولانی در بازداشت ناعادلانه‌ی شهروندان کشورهای دیگر دارد. ایران باید فوراً این افراد را آزاد کند.»
ایران سابقه‌ی طولانی در بازداشت اتباع خارجی یا دارندگان تابعیت دوگانه دارد و گاه از آنان به‌عنوان اهرم فشار سیاسی برای تبادل زندانی یا آزادسازی دارایی‌های بلوکه‌شده خود استفاده کرده است. با این حال، پرونده‌ی حکمتی نخستین مورد شناخته‌شده در سال‌های اخیر است که ایران شهروندی یهودی و دو تابعیتی را به دلیل سفر شخصی به اسرائیل هدف قرار داده است.
سیامک نمازی، شهروند ایرانی‌ـ‌آمریکایی و زندانی پیشین در ایران که هشت سال در زندان بوده و در سال ۲۰۲۳ در چارچوب توافقی با دولت بایدن آزاد شد، گفت: «با بازداشت ناعادلانه‌ی آقای حکمتی و افرادی مانند او، تهران بار دیگر بی‌دلیل تنش میان خود، ایالات متحده و اسرائیل را شعله‌ور می‌کند.»
کامران حکمتی
حکمتی مالک یک کسب‌وکار جواهرفروشی در منطقه‌ی الماس‌فروشان میانه‌ی منهتن است و در منطقه‌ی گریت نک، لانگ آیلند زندگی می‌کند؛ منطقه‌ای که جمعیت قابل توجهی از یهودیان ایرانی‌ـ‌آمریکایی در آن ساکن‌اند. خانواده‌اش می‌گویند او عاشق گذراندن وقت با چهار فرزند و نخستین نوه‌اش است، از اعضای فعال کنیسه‌ی محلی است و علاقه‌ی عمیقی به فرهنگ ایرانی دارد.
شهره نوفَر، دخترعموی او که در کالیفرنیا زندگی می‌کند، در گفت‌وگویی تلفنی گفت: «کامران همیشه محور خانواده بود؛ برای همه حاضر بود ــ همسرش، فرزندانش، بستگانش، حتی کسانی که در ایران ملاقاتشان می‌کرد. واقعاً طنز تلخی است که کشوری که او این‌قدر دوستش داشت و سعی می‌کرد به آن کمک کند، حالا او را زندانی کرده است.»
به گفته‌ی خانواده، حکمتی در سال‌های گذشته چندین بار، گاه تنها و گاه همراه با همسر و فرزندانش، به ایران سفر کرده بود و هیچ مشکلی نداشت تا این‌که در ماه مه امسال، همزمان با بالا گرفتن تنش‌ها میان ایران و اسرائیل پیش از حملات نظامی، شرایط تغییر کرد.
به گفته‌ی خانواده، نیروهای امنیتی در فرودگاه بین‌المللی تهران هنگام خروج، گذرنامه‌ی او را ضبط کرده و خواستار دسترسی به تلفن همراه و حساب‌های شبکه‌های اجتماعی‌اش شدند.
از ماه مه تا اوایل ژوئیه، مأموران اطلاعاتی چندین بار او را بازجویی کردند، در حالی که او در خانه‌ی یکی از بستگان در تهران اقامت داشت و از خروج از کشور منع شده بود. اوایل ژوئیه، اندکی پس از برقراری آتش‌بس میان ایران و اسرائیل، مأموران امنیتی به خانه‌ی او یورش بردند و وی را بازداشت کردند.
به گفته‌ی خانواده، او در اواخر اوت بدون دسترسی به وکیل محاکمه و محکوم شد و خانواده پس از صدور حکم برایش وکیل گرفتند.
رهبران جمهوری اسلامی، از جمله رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان، همواره از ایرانیان مقیم خارج ــ از جمله اقلیت‌های دینی و قومی ــ خواسته‌اند بدون ترس به کشور سفر کنند. آقای پزشکیان در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سپتامبر نیز بر همین موضع تأکید کرده بود.