نضال المغربی و مایان لوبل / خبرگزاری رویترز / ۱۴ اکتبر ۲۰۲۵
نیروهای حماس روز سهشنبه با انجام اعدامهای علنی، کنترل خود بر غزه را افزایش دادند و ادعای اسرائیل مبنی بر اینکه جنگ طبق طرح رئیسجمهور آمریکا، دونالد ترامپ، تا زمان خلع سلاح شبهنظامیان پایان نمییابد، تایید کردند.
در اقدامی آشکار برای نمایش بازگشت قدرت، نیروهای حماس مردانی را که به همکاری با نیروهای اسرائیلی متهم بودند، اعدام کردند. در یکی از ویدیوهایی که دوشنبه شب منتشر شد، نیروهای حماس هفت مرد را به میان جمعیتی در شهر غزه کشاندند، آنها را مجبور کردند زانو بزنند و از پشت به آنها شلیک کردند. یکی از منابع حماس صحت این ویدیو را تأیید کرد.
ساکنان غزه گفتند که روز سهشنبه حضور نیروهای حماس در خیابانها بیشتر شده و آنها در مسیرهایی که برای رساندن کمکهای بشردوستانه حیاتی هستند، مستقر شدهاند. منابع امنیتی فلسطینی گزارش دادهاند که در روزهای اخیر دهها نفر در درگیری میان نیروهای حماس و گروههای رقیب کشته شدهاند.
اگرچه نیروهای اسرائیلی طبق آتشبس هفته گذشته از مناطق شهری غزه عقبنشینی کردهاند، اما به گفته مقامات بهداشت غزه، حمله پهپادی پنج نفر را در حین بررسی خانههایشان در حومه شرقی شهر غزه کشت و یک حمله هوایی نیز یک نفر را در نزدیکی خانیونس کشته و دیگری را زخمی کرد.
حماس اسرائیل را به نقض آتشبس متهم کرد. ارتش اسرائیل اعلام کرد که به افرادی شلیک کرده که از خطوط آتشبس عبور کرده و پس از هشدارهای مکرر به عقبنشینی، به نیروهای اسرائیلی نزدیک شدهاند.
اعلام «طلوع تاریخی» توسط ترامپ؛ اما موانع پابرجا هستند
بازگشت قدرت حماس به غزه و ادامه درگیریها، چالشهای بزرگی را در مسیر اجرای طرح آتشبس ترامپ و دستیابی به راهحل بلندمدت برای این مناقشه نشان میدهد.
در حالی که ترامپ روز دوشنبه در پارلمان اسرائیل از «طلوع تاریخی خاورمیانه جدید» سخن گفت، برخی از دشوارترین بخشهای طرح او هنوز مورد مذاکره قرار نگرفتهاند؛ مسائلی که تلاشهای پیشین برای پایان دادن به جنگ را ناکام گذاشتهاند.
نیروهای اسرائیلی همچنان در بخشهای زیادی از غزه مستقر هستند، با وجود عقبنشینی جزئی از این منطقه کوچک و پرجمعیت. وعده افزایش ارسال کمکها هنوز برای جمعیت ۲.۲ میلیون نفری که بسیاری از آنها با قحطی مواجهاند، محقق نشده است.
نشستی که روز دوشنبه با میزبانی مشترک ترامپ در مصر برگزار شد، بدون اعلام عمومی پیشرفت قابل توجهی در زمینه تشکیل نیروی نظامی بینالمللی برای غزه یا ایجاد نهاد حکومتی جدید پایان یافت. اجساد دستکم ۲۳ گروگان کشتهشده همچنان در غزه باقی ماندهاند.
حماس کنترل را تثبیت میکند
نخستوزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، بارها تأکید کرده که تا زمانی که حماس سلاحهای خود را زمین نگذارد و کنترل غزه را واگذار نکند، جنگ پایان نخواهد یافت؛ خواستهای که از سوی نیروهای حماس رد شده و تمامی تلاشهای صلح پیشین را ناکام گذاشته است.
در آتشبس قبلی بین ژانویه تا مارس، زمانی که نیروهای حماس در خیابانها ظاهر شدند، اسرائیل آتشبس را لغو کرد و مذاکرات پایان جنگ را متوقف ساخت. اما ترامپ که اعلام کرده جنگ اکنون پایان یافته، روز دوشنبه گفت حماس فعلاً اجازه دارد نظم را حفظ کند.
او گفت: «آنها واقعاً میخواهند مشکلات را متوقف کنند، و این را آشکارا بیان کردهاند، و ما برای مدتی به آنها اجازه دادیم.»
منابع حماس روز سهشنبه به رویترز گفتند که این گروه دیگر هیچگونه بینظمی را در غزه تحمل نخواهد کرد و با همکاران اسرائیل، غارتگران مسلح و قاچاقچیان مواد مخدر برخورد خواهد کرد.
با وجود تضعیف شدید پس از دو سال بمباران و حملات زمینی اسرائیل، حماس بهتدریج با نیروهای باقیمانده خود به خیابانها بازگشته و از زمان آغاز آتشبس در آخر هفته، حضور خود را تثبیت کرده است.
این گروه که از سال ۲۰۰۷ کنترل غزه را در دست دارد، همچنین صدها کارگر را برای پاکسازی مسیرهای کلیدی از آوار، دسترسی به خانههای آسیبدیده یا تخریبشده و تعمیر لولههای آب شکسته اعزام کرده است.
پاکسازی مسیرها و تأمین امنیت برای افزایش ارسال کمکها نیز ضروری خواهد بود. حماس میگوید صدها پلیس در جریان جنگ و در حین محافظت از مسیرهای کمکرسانی توسط اسرائیل کشته شدهاند. اسرائیل اعلام کرده که هدف حملاتش نیروهای حماس بودهاند.
کمکها و گروگانها
آتشبس، دو سال جنگ ویرانگر در غزه را که پس از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد، متوقف کرده است؛ حملهای که در آن، به گفته اسرائیل، نیروهای مسلح تحت رهبری حماس حدود ۱۲۰۰ نفر را کشتند و ۲۵۱ گروگان گرفتند.
به گفته مقامات بهداشت محلی، عملیات نظامی اسرائیل در غزه نزدیک به ۶۸ هزار نفر را کشته و هزاران نفر دیگر زیر آوار مدفون شدهاند. خدمات دفاع مدنی غزه اعلام کرد که از زمان آغاز آتشبس، ۲۵۰ جسد از زیر آوار بیرون کشیده شدهاند.
بخشهای وسیعی از غزه به ویرانه تبدیل شدهاند و طبق گزارش نهاد جهانی پایش گرسنگی، در ماه اوت قحطی در این منطقه اعلام شده بود. ویدیویی از رویترز در روز سهشنبه نشان داد که مردم در حال پاکسازی آوار از خیابانها هستند و کامیون حامل کمکها در بازاری حرکت میکرد که توسط مردان مسلح محافظت میشد.
سخنگوی یونیسف، تس اینگرام، گفت که کمکهایی شامل چادر، ورقهای برزنتی، لباسهای زمستانی، بستههای بهداشتی خانوادگی و اقلام ضروری دیگر وارد غزه شدهاند، اما امیدوار است که در اواخر هفته جاری افزایش قابل توجهی در ارسال کمکها صورت گیرد.
در اسرائیل، پس از شادی روز دوشنبه بابت بازگشت آخرین ۲۰ گروگان زنده، خانوادههای کسانی که کشتهشدنشان تأیید شده، منتظر اعلام وضعیت عزیزانشان از سوی مقامات اسرائیلی هستند.
ارتش اسرائیل روز سهشنبه اعلام کرد که اجساد چهار گروگان که روز قبل توسط حماس تحویل داده شده بودند، شناسایی شدهاند. یکی از آنها دانشجوی نپالی بوده است. بدین ترتیب، ۲۳ گروگان در غزه بهطور رسمی کشتهشده اعلام شدهاند و سرنوشت یک نفر دیگر هنوز مشخص نیست.
برخی خانوادهها نگراناند که بقایای عزیزانشان برای همیشه در زیر آوار غزه مدفون بماند. یک نیروی ویژه بینالمللی قرار است در یافتن اجساد کمک کند؛ اجسادی که حماس قادر به یافتن آنها نیست.