خبرگزاری رویترز
نیروهای اسرائیلی روز جمعه طبق توافق آتش‌بس با حماس، عقب‌نشینی از برخی مناطق نوار غزه را آغاز کردند. در همین حال، شماری از ساکنان به محله‌های ویران‌شده بازگشتند، در حالی که هنوز ابهاماتی درباره زمان توقف کامل درگیری‌ها پس از دو سال جنگ وجود دارد.
اسماعیل زیده، ۴۰ ساله، ساکن منطقه شیخ رضوان در شهر غزه گفت: «خدا را شکر خانه‌ام هنوز پابرجاست. اما همه‌جا ویران شده، خانه‌های همسایه‌هایم نابود شده‌اند، محله‌ها به‌کلی از بین رفته‌اند.» او افزود: «آیا تمام شده؟ گفتند تمام شده. چرا کسی نمی‌آید و به ما نمی‌گوید که آتش‌بس برقرار است و دیگر نباید بترسیم؟»
دولت اسرائیل در ساعات اولیه صبح جمعه توافق آتش‌بس با حماس را تصویب کرد و راه را برای توقف درگیری‌ها در غزه ظرف ۲۴ ساعت و آزادی گروگان‌های اسرائیلی ظرف ۷۲ ساعت پس از آن هموار ساخت.
مرحله نخست ابتکار رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، برای پایان دادن به جنگ دو ساله در غزه شامل آزادی گروگان‌های اسرائیلی در ازای زندانیان فلسطینی و آغاز عقب‌نشینی نیروهای اسرائیلی است.
عقب‌نشینی نیروهای اسرائیلی از مواضع در مرکز و جنوب غزه
در اکانت رسمی انگلیسی‌زبان نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، در شبکه اجتماعی X آمده است: «دولت همین حالا چارچوب آزادی همه گروگان‌ها – زنده و جان‌باخته – را تصویب کرد.»
در خان‌یونس، واقع در جنوب نوار غزه، برخی نیروهای اسرائیلی از منطقه شرقی نزدیک مرز عقب‌نشینی کردند، اما به گفته ساکنان، صدای گلوله‌باران تانک‌ها شنیده شد.
در اردوگاه نصیرات در مرکز غزه، شماری از سربازان اسرائیلی مواضع خود را جمع کرده و به سمت مرز اسرائیل حرکت کردند، اما برخی نیروها پس از شنیده شدن صدای تیراندازی در ساعات اولیه صبح جمعه، در منطقه باقی ماندند.
نیروهای اسرائیلی از جاده ساحلی مدیترانه به سمت شهر غزه عقب‌نشینی کردند؛ جایی که صدها نفر گرد آمده بودند تا به مرکز اصلی شهری غزه که طی یک ماه گذشته تحت حملات اسرائیل بوده، بازگردند. با این حال، صدای تیراندازی در نزدیکی محل باعث شد بسیاری از حرکت خودداری کنند و تنها تعداد اندکی به‌صورت پیاده تلاش به عبور داشتند. امدادگران در شهر غزه عملیات‌هایی را در مناطقی آغاز کردند که پیش‌تر امکان دسترسی به آن‌ها را نداشتند. منابع پزشکی اعلام کردند که دست‌کم ۱۰ جسد از حملات قبلی کشف شده‌اند.
رهبر حماس در غزه: تضمین‌هایی دریافت کرده‌ایم که جنگ پایان یافته است
این جنگ موجب انزوای بیشتر اسرائیل در سطح بین‌المللی شد و خاورمیانه را دستخوش تحولات گسترده‌ای کرد؛ به‌طوری که به یک درگیری منطقه‌ای تبدیل شد و پای کشورهایی چون ایران، یمن و لبنان را نیز به میان کشید. همچنین روابط ایالات متحده و اسرائیل را به چالش کشید؛ به‌طوری که ترامپ ظاهراً صبر خود را نسبت به نتانیاهو از دست داده و او را تحت فشار برای دستیابی به توافق قرار داده است.
اعلام توافق موجب شادی در میان اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها شد؛ بزرگ‌ترین گام برای پایان دادن به جنگی دو ساله که در آن بیش از ۶۷ هزار فلسطینی کشته شده‌اند و آخرین گروگان‌هایی که در حملات مرگبار حماس به اسارت گرفته شده بودند، قرار است آزاد شوند.
خلیل الحیه، رئیس تبعیدی حماس در غزه، اعلام کرد که از سوی ایالات متحده و سایر میانجی‌ها تضمین‌هایی دریافت کرده که جنگ پایان یافته است.
در حال حاضر، تصور می‌شود که ۲۰ گروگان اسرائیلی در غزه زنده هستند، در حالی که ۲۶ نفر جان‌باخته تلقی می‌شوند و سرنوشت دو نفر دیگر نامشخص است. حماس اعلام کرده که بازیابی اجساد جان‌باختگان ممکن است زمان بیشتری نسبت به آزادی گروگان‌های زنده نیاز داشته باشد.
با اجرایی شدن توافق، کامیون‌های حامل غذا و کمک‌های پزشکی به‌سرعت وارد غزه خواهند شد تا به صدها هزار غیرنظامی که پس از تخریب خانه‌ها و نابودی کامل شهرها توسط نیروهای اسرائیلی، در چادرها پناه گرفته‌اند، کمک‌رسانی کنند.
موانع باقی‌مانده
در صورت اجرای کامل توافق، دو طرف بیش از هر زمان دیگری به توقف جنگ نزدیک خواهند شد.
با این حال، هنوز خطر شکست وجود دارد. طرفین هنوز فهرست زندانیان فلسطینی که قرار است در ازای آزادی گروگان‌های اسرائیلی آزاد شوند را منتشر نکرده‌اند. حماس خواهان آزادی برخی از برجسته‌ترین زندانیان فلسطینی در زندان‌های اسرائیل و همچنین صدها نفر از بازداشت‌شدگان در جریان حملات اخیر اسرائیل است.
مراحل بعدی طرح ۲۰ ماده‌ای ترامپ هنوز مورد توافق قرار نگرفته‌اند؛ از جمله نحوه اداره نوار غزه پس از پایان درگیری‌ها و سرنوشت نهایی حماس که تاکنون با خواسته اسرائیل مبنی بر خلع سلاح مخالفت کرده است.
نتانیاهو همچنین با تردیدهایی از سوی اعضای ائتلاف حاکم خود مواجه است؛ چرا که بسیاری از آن‌ها مدت‌هاست با هرگونه توافق با حماس مخالف بوده‌اند.
ترامپ اعلام کرده که روز یکشنبه به منطقه سفر خواهد کرد و احتمالاً در مراسم امضای توافق در مصر شرکت خواهد کرد. رئیس کنست، امیر اوهانا، نیز از او دعوت کرده تا در پارلمان اسرائیل سخنرانی کند.
این توافق از سوی کشورهای عربی و غربی مورد حمایت قرار گرفته و به‌عنوان یک دستاورد بزرگ دیپلماتیک برای ترامپ توصیف شده است.
ایالات متحده قرار است ۲۰۰ نیروی نظامی را به‌عنوان بخشی از یک نیروی مشترک برای ثبات در غزه اعزام کند. به گفته دو مقام ارشد آمریکایی، هیچ‌یک از این نیروها در خاک نوار غزه مستقر نخواهند شد.
این مقامات که به شرط ناشناس ماندن با خبرنگاران صحبت کردند، اعلام کردند که این ۲۰۰ نفر هسته اصلی نیروی مشترکی را تشکیل خواهند داد که شامل نیروهایی از مصر، قطر، ترکیه و احتمالاً امارات متحده عربی خواهد بود.
بیش از ۶۷ هزار فلسطینی در حملات اسرائیل به غزه کشته شده‌اند؛ حملاتی که پس از یورش نیروهای تحت رهبری حماس به شهرهای اسرائیلی و یک جشنواره موسیقی در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد. در آن حملات، ۱۲۰۰ نفر کشته و ۲۵۱ نفر به گروگان گرفته شدند.