توافق برای آتش‌بس در غزه و آزادی گروگان‌ها
خبرگزاری رویترز: بر اساس طرح آمریکا برای پایان دادن به جنگ در غزه، گروگان‌های اسرائیلی ممکن است تا روز شنبه آزاد شوند و ارتش اسرائیل ظرف ۲۴ ساعت پس از امضای توافق، بخش اول عقب‌نشینی جزئی خود از این منطقه را تکمیل خواهد کرد. این اطلاعات از منبعی که در جریان جزئیات توافق قرار دارد، به دست آمده است.
انتظار می‌رود امضای این توافق ساعت ۱۲ ظهر به وقت اسرائیل (۰۹:۰۰ به وقت گرینویچ) روز پنج‌شنبه انجام شود.
کابینه امنیتی و دولت اسرائیل قرار است جلساتی برای بررسی این توافق در ساعت ۵ بعدازظهر به وقت اسرائیل (۱۴:۰۰ به وقت گرینویچ) برگزار کنند.
اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها پس از اعلام دونالد ترامپ مبنی بر دستیابی به توافق آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها در فاز اول طرح او برای پایان دادن به جنگی که بیش از ۶۷,۰۰۰ نفر را کشته و خاورمیانه را دگرگون کرده است، به شادی پرداختند.
با این حال، ساکنان غزه گزارش دادند که حملات اسرائیل به سه حومه شهر غزه در طول شب و صبح پنج‌شنبه ادامه یافت. شاهدان عینی گفتند که ستون‌های دود از مناطق شجاعیه، طوفاح و زیتون در ساعات اولیه صبح پنج‌شنبه بلند شد، اما گزارشی از تلفات دریافت نشده است.
توافق در دومین سالگرد حمله فرامرزی حماس
تنها یک روز پس از دومین سالگرد حمله فرامرزی حماس که تهاجم ویرانگر اسرائیل به غزه را در پی داشت، مذاکرات غیرمستقیم در مصر به توافقی در مرحله اولیه چارچوب ۲۰ ماده‌ای ترامپ برای برقراری صلح در منطقه فلسطینی منجر شد.
در صورت اجرای کامل، این توافق دو طرف را بیش از هر تلاش قبلی به توقف جنگی که به یک درگیری منطقه‌ای تبدیل شده و کشورهایی مانند ایران، یمن و لبنان را درگیر کرده است، نزدیک‌تر خواهد کرد.
عبدالمجید عبد ربو، مردی از شهر خان یونس در جنوب غزه، گفت: «خدا را شکر برای آتش‌بس، پایان خونریزی و کشتار.»
او افزود: «من تنها کسی نیستم که خوشحال است، تمام نوار غزه خوشحال است، همه مردم عرب، همه جهان از آتش‌بس و پایان خونریزی خوشحال هستند.»
اما توافق اعلام‌شده توسط ترامپ در اواخر روز چهارشنبه جزئیات کمی داشت و پرسش‌های بی‌پاسخ بسیاری باقی گذاشت که ممکن است مانند تلاش‌های صلح قبلی، به فروپاشی آن منجر شود.
ترامپ در شبکه اجتماعی تروث سوشال گفت: «من بسیار مفتخرم که اعلام کنم اسرائیل و حماس فاز اول طرح صلح ما را امضا کرده‌اند.»
او افزود: «این به این معناست که همه گروگان‌ها به زودی آزاد خواهند شد و اسرائیل نیروهای خود را به خط توافق‌شده عقب خواهد کشید تا گام‌های اولیه برای صلحی قوی، پایدار و همیشگی برداشته شود.»
اجرای موفقیت‌آمیز این توافق می‌تواند یک دستاورد مهم سیاست خارجی برای رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه باشد که در کارزار انتخاباتی خود وعده برقراری صلح در درگیری‌های بزرگ جهانی داده بود، اما در غزه و در مورد تهاجم روسیه به اوکراین برای تحقق سریع این وعده‌ها با چالش مواجه شده است.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در بیانیه‌ای گفت: «با تصویب فاز اول این طرح، همه گروگان‌های ما به خانه باز خواهند گشت. این یک موفقیت دیپلماتیک و پیروزی ملی و اخلاقی برای دولت اسرائیل است.»
حماس: توافق شامل تبادل اسرا و گروگان‌ها است
این درگیری پس از ترور رهبران حماس مورد حمایت تهران و حزب‌الله لبنان، کشتن فرماندهان ارشد ایرانی و حملات به حوثی‌های یمن، به نفع اسرائیل خاورمیانه را تغییر داد.
اما خشم جهانی علیه تهاجم اسرائیل افزایش یافته است. چندین کارشناس حقوق بشر، پژوهشگران و تحقیقات سازمان ملل متحد می‌گویند که این اقدامات به نسل‌کشی منجر شده است. اسرائیل اقدامات خود را دفاع از خود در برابر حمله حماس در سال ۲۰۲۳ می‌داند.
حماس تأیید کرد که توافقی برای پایان جنگ به دست آمده است و گفت که این توافق شامل خروج اسرائیل از غزه و تبادل گروگان‌ها با اسرا است.
حماس اعلام کرد: «ما تأیید می‌کنیم که فداکاری‌های مردم ما بیهوده نخواهد بود و ما به عهد خود پایبند خواهیم ماند - تا زمانی که آزادی، استقلال و خودمختاری به دست نیاید، حقوق ملی مردم خود را رها نخواهیم کرد.»
مقامات غزه می‌گویند از زمان آغاز پاسخ نظامی اسرائیل به حمله فرامرزی حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، بیش از ۶۷,۰۰۰ نفر کشته شده و بخش اعظم این منطقه ویران شده است.
به گفته مقامات اسرائیلی، در آن حمله حدود ۱,۲۰۰ نفر کشته و ۲۵۱ نفر به عنوان گروگان به غزه برده شدند که از ۴۸ گروگان باقی‌مانده، تصور می‌شود ۲۰ نفر زنده باشند.
با وجود امیدهای ایجادشده برای پایان جنگ، جزئیات کلیدی هنوز مشخص نشده است، از جمله زمان‌بندی، اداره غزه پس از جنگ و سرنوشت حماس.
خانواده‌های گروگان‌های اسرائيلی در «میدان گروگان‌ها» در تل‌آویو
در «میدان گروگان‌ها» در تل‌آویو، جایی که خانواده‌های گروگان‌های ربوده‌شده در حمله حماس که دو سال پیش جنگ را آغاز کرد، برای بازگشت عزیزانشان تجمع کرده‌اند، عیناو زاوگاوکر، مادر یک گروگان، از شادی دیوانه‌وار بود.
او گفت: «نمی‌توانم نفس بکشم، نمی‌توانم نفس بکشم، نمی‌توانم احساسم را توضیح دهم... دیوانه‌کننده است.»
او در مورد پسرش، ماتان، افزود: «به او چه بگویم؟ چه کار کنم؟ او را در آغوش بگیرم و ببوسم. فقط به او بگویم که دوستش دارم، همین.»
ترامپ و نتانیاهو به یکدیگر تبریک گفتند
یک منبع حماس گفت که گروگان‌های زنده ظرف ۷۲ ساعت پس از تصویب توافق توسط دولت اسرائیل تحویل داده خواهند شد. مقامات حماس تأکید کردند که بازیابی اجساد گروگان‌های کشته‌شده، که تصور می‌شود حدود ۲۸ نفر باشند، از زیر آوار غزه زمان بیشتری خواهد برد.
ترامپ در برنامه «هانیتی» شبکه فاکس نیوز گفت که گروگان‌ها احتمالاً روز دوشنبه آزاد خواهند شد.
نتانیاهو و ترامپ تلفنی صحبت کردند و به یکدیگر برای این «دستاورد تاریخی» تبریک گفتند. دفتر نتانیاهو اعلام کرد که نخست‌وزیر اسرائیل از رئیس‌جمهور آمریکا دعوت کرده تا در پارلمان اسرائیل سخنرانی کند.
حماس روز چهارشنبه اعلام کرد که لیست گروگان‌های خود و زندانیان فلسطینی که خواستار تبادل آنهاست را تحویل داده است.
این گروه اسلام‌گرا تاکنون از بحث درباره درخواست اسرائیل برای خلع سلاح خودداری کرده و یک منبع فلسطینی گفت که حماس این درخواست را تا زمانی که نیروهای اسرائیلی سرزمین‌های فلسطینی را اشغال کرده‌اند، رد خواهد کرد.
قیمت نفت با کاهش احتمال اختلال در عرضه جهانی به دلیل چشم‌انداز آتش‌بس کاهش یافت.
فاز بعدی طرح ترامپ خواستار نقش یک نهاد بین‌المللی به رهبری او و با حضور تونی بلر، نخست‌وزیر سابق بریتانیا، در اداره غزه پس از جنگ است.
کشورهای عربی که از این طرح حمایت می‌کنند، می‌گویند که باید به استقلال نهایی دولت فلسطینی منجر شود، چیزی که نتانیاهو گفته هرگز اتفاق نخواهد افتاد.
میانجیگران توافق صلح غزه
دونالد ترامپ، توافق غزه را اعلام کرد:
من بسیار مفتخرم که اعلام کنم اسرائیل و حماس مرحله اول برنامه صلح ما را امضا کرده‌اند. این بدان معناست که همه گروگان‌ها به زودی آزاد خواهند شد و اسرائیل نیروهای خود را به خط توافق شده عقب خواهد کشید.
به عنوان گام‌های اولیه به سوی صلحی قوی، پایدار و ابدی همه طرف‌ها به طور عادلانه رفتار خواهند شد!
این روز بزرگی برای جهان عرب و مسلمان، اسرائیل، همه کشورهای اطراف آن و ایالات متحده آمریکا است. ما از میانجیگران قطر، مصر و ترکیه که با ما همکاری کردند تا این رویداد تاریخی و بی‌سابقه را ممکن سازند، تشکر می‌کنیم. برکت بر سازندگان صلح!
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل:
روز بزرگی برای اسرائیل است. فردا دولت را تشکیل خواهم داد تا توافق را تأیید کرده و همه گروگان‌های عزیزمان را به خانه بازگردانیم.
از سربازان قهرمان ارتش اسرائیل و تمام نیروهای امنیتی سپاسگزارم که به لطف شجاعت و فداکاری‌شان به این روز رسیده‌ایم.
از صمیم قلب از رئیس‌جمهور ترامپ و تیمش تشکر می‌کنم که برای این مأموریت مقدسِ آزادی گروگان‌های ما بسیج شدند.
به یاری خدا، با هم به دستیابی به تمام اهدافمان و گسترش صلح با همسایگانمان ادامه خواهیم داد.
محمود عباس رئیس تشکیلات فلسطین:
ما از اعلام توافق رئیس جمهور ترامپ برای توقف جنگ در غزه استقبال می‌کنیم.
امیدواریم این توافق گامی به سوی یک راه حل سیاسی دائمی باشد که منجر به پایان اشغال و تأسیس کشور فلسطین شود.
ما از تلاش‌های رئیس جمهور ترامپ و میانجیگران بین‌المللی قدردانی می‌کنیم و آمادگی خود را برای همکاری با شرکا برای تضمین موفقیت این توافق تأیید می‌کنیم.
حاکمیت کشور فلسطین بر غزه و اتصال آن به کرانه باختری باید از طریق نیروهای امنیتی فلسطین و با حمایت اعراب و بین‌المللی محقق شود.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه:
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، از ایالات متحده، قطر و مصر به خاطر آتش‌بس در غزه تشکر کرد.
اردوغان از توافق آتش‌بس حاصل شده در نتیجه مذاکرات حماس و اسرائیل که در شرم‌الشیخ با مشارکت ترکیه برگزار شد، ابراز رضایت کرد.
اردوغان گفت: «می‌خواهم از کشورهای برادر قطر و مصر که سهم مهمی در این توافق داشتند، به رهبری دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، که اراده سیاسی لازم را برای تشویق دولت اسرائیل به دستیابی به آتش‌بس نشان دادند، تشکر ویژه کنم. ترکیه، از نزدیک اجرای کامل این توافق را زیر نظر خواهد داشت و به مشارکت در این روند ادامه خواهد داد.»
وی تأکید کرد که مبارزه برای ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی بر اساس مرزهای ۱۹۶۷ با پایتختی قدس شرقی ادامه خواهد یافت.
اظهار نظر دو وزیر فوق‌افراطی اسرائیل:
ایتامار بن گویر: “این یک شکست خردکننده برای اسرائیل است. حماس باید نابود شود و فلسطینی‌ها باید غزه را ترک کنند. در غیر این صورت، ما از ائتلاف خارج خواهیم شد.”
بتزالل اسموتریچ: “اسرائیل باید کرانه باختری را به طور کامل ضمیمه کند. فلسطینی‌ها باید در کشورهای عربی دیگر اسکان داده شوند و حماس باید حذف شود. در غیر این صورت، این یک شکست برای دولت یهود خواهد بود. بدون این‌ها، ما از ائتلاف خارج خواهیم شد.”
احتمال سفر ترامپ به اسرائیل
باراک راوید / اکسیوس
رئیس جمهور ترامپ به اکسیوس گفت که «احتمالاً» در روزهای آینده به اسرائیل می‌رود» تا در پی توافق صلح غزه، در پارلمان این کشور، کنست، سخنرانی کند.
ترامپ در یک مصاحبه تلفنی کوتاه اندکی پس از اعلام این توافق، گفت: «امروز روز بزرگی برای اسرائیل و جهان است.»
پایان دادن به جنگ غزه یکی از وعده‌های کلیدی انتخاباتی ترامپ بود و توافق اعلام شده در روز چهارشنبه بزرگترین دستاورد دیپلماتیک دوره دوم ریاست جمهوری اوست.
ترامپ به اکسیوس گفت که همین الان یک تماس «عالی» با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، داشته است.
ترامپ گفت: «او خیلی خوشحال است. باید هم خوشحال باشد. این یک دستاورد بزرگ است. تمام جهان برای رسیدن به این توافق، از جمله کشورهایی که دشمن بودند، گرد هم آمده‌اند.»
نتانیاهو پس از این تماس گفت که از ترامپ دعوت کرده است تا در کنست سخنرانی کند. ترامپ به اکسیوس گفت: «اگر آنها بخواهند، قطعاً این کار را خواهم کرد.»
کاخ سفید اوایل روز چهارشنبه اعلام کرد که ترامپ می‌تواند مدتی پس از معاینه پزشکی در روز جمعه، به منطقه عزیمت کند.
طبق توافق، گروگان‌های باقی‌مانده اسرائیلی - که گمان می‌رود ۲۰ نفر از آنها زنده باشند - از الان تا دوشنبه آزاد خواهند شد. سفر ترامپ همزمان با آن لحظه مورد انتظار در اسرائیل خواهد بود.
این توافق همچنین از نیروهای اسرائیلی در غزه می‌خواهد که عقب‌نشینی جزئی انجام دهند و اسرائیل صدها زندانی و بازداشت‌شده فلسطینی را آزاد کند.
مسائل پیچیده‌ای مانند روند خلع سلاح حماس و ساختار حکومتی آینده غزه هنوز باید نهایی شوند.