جان گمبرل و امیر وحدت / خبرگزاری آسوشیتدپرس / ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۵
ایران روز یکشنبه در حال بررسی چگونگی واکنش به تحریم‌های مجدد سازمان ملل متحد علیه برنامه اتمی خود بود و یکی از نمایندگان مجلس پیشنهاد داد که پارلمان احتمالاً خروج از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) را بررسی کند.
این تحریم‌ها دارایی‌های ایران در خارج از کشور را مسدود می‌کنند، معاملات تسلیحاتی با تهران را متوقف می‌کنند و در کنار اقدامات دیگر، هرگونه توسعه برنامه موشک‌های بالستیک ایران را مجازات می‌کنند. این تحریم‌ها از طریق مکانیسمی به نام «بازگشت سریع»(اسنپ‌بک) که در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران با قدرت‌های جهانی گنجانده شده بود، اعمال شد و در حالی اعمال می‌شود که اقتصاد ایران پیشاپیش در رکود است.
ارزش ریال ایران در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد و فشار بر قیمت مواد غذایی را افزایش داده و زندگی روزمره را بسیار چالش‌برانگیزتر کرده است. افزایش قیمت‌ها شامل گوشت، برنج و سایر کالاهای اساسی سفره شام ایرانی می‌شود.
در همین حال، مردم نگران دور جدیدی از جنگ بین ایران و اسرائیل و همچنین احتمالاً ایالات متحده هستند، زیرا به نظر می‌رسد سایت‌های موشکی که در جریان جنگ ۱۲ روزه ژوئن مورد اصابت قرار گرفتند، اکنون در حال بازسازی هستند.
اسماعیل کوثری، نماینده مجلس، در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، وابسته به تلویزیون دولتی ایران، گفت که مجلس در مورد خروج از معاهده هسته‌ای بحث خواهد کرد.
او گفت: «مجلس این موضوع را بررسی خواهد کرد... و در مورد آن تصمیم خواهد گرفت.»
محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس، با شروع جلسه مجلس در روز یکشنبه، به کسانی که به تحریم‌های سازمان ملل احترام می‌گذارند، هشدار داد.
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، قالیباف بدون ارائه جزئیات بیشتر گفت: «ما اعلام می‌کنیم که اگر هر کشوری بخواهد بر اساس این قطعنامه‌های غیرقانونی علیه ایران اقدامی انجام دهد، با اقدام متقابل جدی از سوی ایران مواجه خواهد شد و سه کشور اروپایی که آغازگر این اقدام غیرقانونی هستند نیز با واکنش ما روبرو خواهند شد.»
ایران خروج از پیمان را بررسی می‌کند
فرانسه، آلمان و بریتانیا ۳۰ روز پیش به دلیل محدود کردن بیشتر نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران و بن‌بست مذاکراتش با ایالات متحده، مکانیسم ماشه را علیه ایران فعال کردند.
ایران پس از جنگ اسرائیل با این کشور در ماه ژوئن، که منجر به حمله ایالات متحده به سایت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی نیز شد، از نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز خارج شد.
در همین حال، این کشور هنوز ذخایر اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰٪ - یک گام کوتاه و فنی تا سطوح تسلیحاتی ۹۰٪ - را در اختیار دارد که در صورت تمایل تهران به سمت تسلیحاتی شدن، برای ساخت چندین بمب اتمی کافی است.
ایران مدت‌هاست که اصرار دارد برنامه هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز است، اگرچه غرب و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گویند تهران تا سال ۲۰۰۳ یک برنامه تسلیحاتی سازمان‌یافته داشته است.
سه کشور اروپایی روز یکشنبه اعلام کردند که «به‌طور مداوم تمام تلاش خود را برای جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه انجام داده‌اند.» اما ایران «به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه دسترسی مجدد به سایت‌های هسته‌ای خود را نداده و گزارشی در مورد ذخایر اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالا تهیه و به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارسال نکرده است.»
این کشورها همچنین خاطرنشان کردند که ایران اورانیوم را در سطحی غنی می‌کند که هیچ برنامه صلح‌آمیز دیگری انجام نمی‌دهد.
کوثری در پاسخ به این سوال باشگاه خبرنگاران جوان که آیا خروج ایران از این پیمان به معنای حرکت به سمت ساخت بمب است، گفت: «نه، به این معنی نیست. این موضوع بعداً به‌طور جداگانه بررسی خواهد شد و در صورت لزوم می‌توانیم آن را در دستور کار قرار دهیم.»
تهران معتقد است که «اسنپ‌بک» نباید اتفاق می‌افتاد
تهران استدلال کرده است که نباید به سه کشور اروپایی اجازه اجرای اسنپ‌بک داده می‌شد و تا حدودی به خروج یکجانبه آمریکا از توافق در سال ۲۰۱۸، در دوره اول ریاست جمهوری دونالد ترامپ، اشاره کرده است.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در مصاحبه با تلویزیون دولتی ایران قبل از اعمال تحریم‌ها، تلاش کرد تا تأثیر تحریم‌های سازمان ملل بر کشور را کم‌اهمیت جلوه دهد.
عراقچی شنبه شب گفت: «این تحریم‌ها برای ما خسارات و زیان‌هایی خواهد داشت. با این حال، آنها آن را در رسانه‌های خود به گونه‌ای بسیار بزرگ‌تر و عظیم‌تر از آنچه واقعاً هست، جلوه داده‌اند، و تلاش کرده‌اند تا هیولایی بسازند تا مردم ایران را بترسانند و سپس دولت و سیاست خارجی ما را مجبور کنند که امتیاز بدهند و باج بپردازند.»
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، از سه کشور اروپایی به خاطر «عملکرد رهبری قاطع جهانی» در اعمال تحریم‌ها علیه ایران تمجید کرد و گفت: «دیپلماسی هنوز یک گزینه است.»
روبیو گفت: «برای اینکه این اتفاق بیفتد، ایران باید مذاکرات مستقیم را بپذیرد.»
با این حال، هنوز مشخص نیست که تهران روز یکشنبه چگونه پاسخ خواهد داد.
کلسی داونپورت، متخصص هسته‌ای در انجمن کنترل تسلیحات مستقر در واشنگتن، گفت: «به نظر می‌رسد دولت ترامپ فکر می‌کند که پس از حملات، دست قوی‌تری دارد و می‌تواند منتظر بماند تا ایران به میز مذاکره بازگردد.» «با توجه به دانشی که ایران دارد، با توجه به موادی که در ایران باقی مانده است، این یک فرض بسیار خطرناک است.»
او افزود که خطراتی نیز برای ایران وجود دارد.
داونپورت گفت: «در کوتاه مدت، اخراج آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، خطر محاسبه اشتباه را افزایش می‌دهد. ایالات متحده یا اسرائیل می‌توانند از عدم بازرسی‌ها به عنوان بهانه‌ای برای حملات بیشتر استفاده کنند.»