ایران بازسازی سایت‌های موشکی را آغاز می‌کند
جان گمبرل / آسوشیتدپرس
تصاویر ماهواره‌ای که توسط آسوشیتدپرس تجزیه و تحلیل شده‌اند نشان می‌دهند که ایران بازسازی سایت‌های تولید موشک را که در طول جنگ ۱۲ روزه‌اش در ماه ژوئن توسط اسرائیل هدف قرار گرفته بود، آغاز کرده است، اما احتمالاً یک قطعه کلیدی هنوز مفقود است - میکسرهای بزرگ مورد نیاز برای تولید سوخت جامد برای سلاح‌ها.
بازسازی برنامه موشکی برای جمهوری اسلامی بسیار مهم است، چرا که معتقد است دور دیگری از جنگ با اسرائیل ممکن است رخ دهد. این موشک‌ها یکی از معدود عوامل بازدارنده نظامی ایران پس از جنگ هستند که سیستم‌های دفاع هوایی آن را نابود کرد - چیزی که تهران مدت‌هاست اصرار دارد هرگز در مذاکرات با غرب گنجانده نخواهد شد.
کارشناسان موشکی به آسوشیتدپرس گفتند که دستیابی به میکسرها یک هدف برای تهران است، به ویژه در حالی که تحریم‌های احتمالی سازمان ملل متحد علیه این کشور در اواخر این ماه مجددا اعمال می‌شود. این تحریم‌ها هرگونه توسعه برنامه موشکی را در کنار سایر اقدامات، مجازات خواهد کرد.
مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران، روز چهارشنبه در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، حملات اسرائیل و بمباران جداگانه سایت‌های هسته‌ای ایران توسط ایالات متحده را به دلیل «وارد کردن ضربه‌ای سهمگین» به مذاکرات صلح، سرزنش کرد.
این دستگاه‌ها که به عنوان مخلوط‌کن‌های سیاره‌ای شناخته می‌شوند، دارای تیغه‌هایی هستند که مانند سیارات در حال چرخش، حول یک نقطه مرکزی می‌چرخند و عملکرد مخلوط‌سازی بهتری نسبت به سایر انواع تجهیزات ارائه می‌دهند. ایران می‌تواند آنها را از چین خریداری کند، جایی که کارشناسان و مقامات آمریکایی می‌گویند در گذشته مواد سوخت موشک و سایر اجزا را از آنجا خریداری کرده‌اند.
سم لایر، پژوهشگر مرکز مطالعات عدم اشاعه جیمز مارتین که سایت‌های موشکی ایران را مطالعه کرده است، گفت: «اگر آنها بتوانند برخی از موارد کلیدی مانند مخلوط‌کن‌های سیاره‌ای را دوباره به دست آورند، آن زیرساخت هنوز وجود دارد و آماده است تا دوباره به کار بیفتد.»
نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد به سوالاتی در مورد تلاش‌های این کشور برای بازسازی برنامه موشکی خود پاسخی نداد.
سایت‌های تولید سوخت جامد در جنگ قرار گرفته‌اند
موشک‌های سوخت جامد می‌توانند سریع‌تر از موشک‌هایی که از سوخت مایع استفاده می‌کنند، شلیک شوند، که باید درست قبل از پرتاب بارگیری شوند. این سرعت می‌تواند تفاوت بین پرتاب موشک و نابودی آن در پرتابگر را رقم بزند - چیزی که در طول جنگ با اسرائیل اتفاق افتاد.
ایران دارای پایگاه‌های تولید موشک سوخت جامد در خجیر و پارچین، دو سایت در خارج از تهران، و همچنین در شاهرود، حدود ۳۵۰ کیلومتری شمال شرقی پایتخت است. حتی قبل از آخرین جنگ، همه این سایت‌ها در اکتبر ۲۰۲۴ در جریان خصومت‌های بین دو کشور مورد حمله اسرائیل قرار گرفتند.
سایت موشکی شاهرود بازسازی می‌شود
به گفته کارشناسان، حملات در طول جنگ در ماه ژوئن ظاهراً با هدف تخریب ساختمان‌هایی که میکسرها را در خود جای داده بودند، انجام شده است، که برای اطمینان از ترکیب یکنواخت سوخت موشک مورد نیاز هستند. سایر سایت‌هایی که توسط اسرائیل مورد حمله قرار گرفته‌اند شامل تأسیسات تولیدی هستند که احتمالاً می‌توانند برای ساخت میکسرها استفاده شوند.
تصاویر ماهواره‌ای از Planet Labs PBC که در این ماه گرفته شده و توسط آسوشیتدپرس تجزیه و تحلیل شده‌اند، ساخت و ساز در هر دو تأسیسات پارچین و شاهرود را نشان می‌دهند.
سم لایر گفت، در پارچین، به نظر می‌رسد ساختمان‌های مخلوط‌کن در دست تعمیر هستند و بازسازی مشابهی در شاهرود در حال انجام است که شامل مخلوط‌کن‌ها، ساختمان‌ها و سایر سازه‌ها می‌شود.
سرعت بازسازی ایران نشان دهنده اهمیتی است که تهران برای برنامه موشکی خود قائل است. سایت‌های هسته‌ای بمباران شده ایران تاکنون شاهد چنین سطحی از فعالیت نبوده‌اند.
به گفته موسسه یهودی امنیت ملی آمریکا مستقر در واشنگتن که رابطه نزدیکی با ارتش اسرائیل دارد، در طول جنگ، ایران ۵۷۴ موشک بالستیک به سمت اسرائیل شلیک کرد. این اندیشکده اعلام کرد که در دو تبادل آتش قبل از جنگ، ایران ۳۳۰ موشک دیگر شلیک کرده است.
ارتش اسرائیل کل زرادخانه ایران را حدود ۲۵۰۰ موشک تخمین زده بود، به این معنی که بیش از یک سوم موشک‌های آن شلیک شده است.
کارل پارکین، پژوهشگر تابستانی در مرکز جیمز مارتین، گفت که پیش از جنگ، ایران در مسیر تولید بیش از ۲۰۰ موشک سوخت جامد در ماه بود. این امر حملات اسرائیل را به تأسیسات ساخت موشک جلب کرد.
او گفت: «هدف‌گیری اسرائیل نشان می‌دهد که آنها معتقد بودند مخلوط‌کردن، گلوگاهی در تولید موشک ایران است. اگر ایران بتواند بر محدودیت‌های مخلوط‌کردن خود غلبه کند، تمام ظرفیت ریخته‌گری لازم برای شروع دوباره تولید در حجم بالا را خواهد داشت.»
ارتش اسرائیل از پاسخ به سوالات مربوط به استراتژی خود خودداری کرد. ژنرال عزیز نصیرزاده، وزیر دفاع ایران، اخیراً ادعا کرد که تهران اکنون موشک‌های جدیدی با کلاهک‌های پیشرفته‌تر دارد.
او در ۲۲ آگوست گفت: «جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل برخی از اولویت‌های ما را تغییر داده است. ما اکنون بر تولید تجهیزات نظامی با دقت بالاتر و قابلیت‌های عملیاتی بیشتر متمرکز هستیم.»
میکسرهای چینی در سایت موشکی سوریه وابسته به ایران دیده شدند
ایران ممکن است برای تهیه میکسر و مواد شیمیایی برای تولید سوخت جامد به چین تکیه کند.
چنین مواد شیمیایی احتمالا باعث انفجار عظیمی در ماه آوریل شده‌اند که حداقل ۷۰ نفر را در بندر رجایی در جنوب ایران کشته است. ایران هنوز در مورد این انفجار که همزمان با دیدار دیپلمات‌هایش با آمریکایی‌ها در عمان بر سر برنامه هسته‌ای‌اش رخ داد، توضیحی نداده است.
تنها چند روز پس از انفجار، وزارت امور خارجه ایالات متحده شرکت‌های چینی را که به گفته آنها «مواد اولیه پیشران موشک بالستیک» را در اختیار جمهوری اسلامی قرار می‌دادند، تحریم کرد.
در همین حال، سپاه پاسداران ایران احتمالاً یک میکسر سیاره‌ای را به یک مرکز ساخت موشک بالستیک زیرزمینی در سوریه در نزدیکی شهر مصیاف، حدود ۱۷۰ کیلومتری شمال پایتخت، دمشق، نزدیک مرز لبنان، عرضه کرده است. فیلم‌هایی که ارتش اسرائیل ماه‌ها پس از حمله سپتامبر ۲۰۲۴ به این مرکز منتشر کرد، این میکسر را نشان می‌داد که شباهت زیادی به میکسرهای دیگری داشت که توسط شرکت‌های چینی به صورت آنلاین فروخته می‌شدند.
رئیس جمهور و مقامات نظامی ایران اوایل این ماه برای رژه روز پیروزی چین از پکن بازدید کردند. دولت ایران هیچ توضیح دقیقی از آنچه پزشکیان به شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، گفته است، ارائه نکرده است و رسانه‌های دولتی چین نیز هیچ نشانه‌ای مبنی بر درخواست کمک از سوی تهران ارائه نکرده‌اند.
وزارت امور خارجه چین در پاسخ به سئوالی در مورد احتمال تأمین میکسر و مواد سوخت برای تهران، به آسوشیتدپرس گفت که پکن «مایل است به استفاده از نفوذ خود برای کمک به صلح و ثبات در خاورمیانه ادامه دهد.»
این وزارتخانه گفت: «چین از ایران در حفاظت از حاکمیت ملی، امنیت و عزت ملی خود حمایت می‌کند. در عین حال، چین عمیقاً نگران تشدید مداوم تنش‌ها در خاورمیانه است.»
جان کاساپ‌اوغلو، پژوهشگر ارشد موسسه هادسون مستقر در واشنگتن، گفت که پکن می‌تواند سیستم‌های هدایت و ریزپردازنده‌ها را نیز برای موشک‌های بالستیک ایران تأمین کند.
او نوشت: «اگر ایران از روابط خود با چین برای تقویت قابلیت‌های نظامی مخرب خود استفاده کند، جنگ ۱۲ روزه می‌تواند صرفاً یک مانع سرعت برای رژیم ایران باشد، نه یک شکست قطعی.»
لیر، تحلیلگر، گفت اگر ایران تولید خود را در سطح قبل از جنگ از سر بگیرد، تعداد زیاد موشک‌های تولید شده، انهدام پیشگیرانه یا سرنگونی آنها را برای اسرائیلی‌ها دشوارتر خواهد کرد.
او گفت: «آنها آشکارا در برنامه موشکی خود بسیار سرمایه‌گذاری کرده‌اند و من فکر نمی‌کنم که هرگز بخواهند در مورد آن مذاکره کنند.»