یک مقام ارشد عراقی اعلام کرد که در اواخر ماه اوت، درخواست ایران برای اعطای «تسهیلات ویژه» در یک گذرگاه مرزی غربی به منظور انتقال مبالغ هنگفت پول نقد به حزبالله لبنان از طریق سوریه را رد کرده است. این مقام به دلایل سیاسی و امنیتی از پذیرش این درخواست خودداری کرده است.
این مقام که به شرط ناشناس ماندن با روزنامه «الشرقالاوسط» گفتوگو کرده، اظهار داشت که تهران به او اطمینان داده بود شبکههایش در داخل سوریه قادر به مدیریت انتقال پول به دمشق هستند. او نقل کرد: «آنها به ما گفتند: ما افرادی داریم که میتوانند پول را به دمشق برسانند. عراقیها نباید نگران این موضوع باشند.»
منابع مرزی در سوریه و لبنان گزارش دادهاند که تلاشهای ایران برای انتقال وجوه به حزبالله – که تحت فشار فزاینده آمریکا و لبنان برای خلع سلاح قرار دارد – در هفتههای اخیر شدت گرفته است. برخی گزارشها حاکی از آن است که تعدادی از محمولهها با کمک شبکههای قاچاق به مقصد رسیدهاند.
منابع امنیتی منطقهای میگویند که واشنگتن در حال رصد کانالهای مالی است که ممکن است میلیونها دلار را به خزانه حزبالله منتقل کرده باشند.
شخصیتهای سیاسی لبنانی میگویند حزبالله با فشارهایی در پایگاه حامیان شیعه خود مواجه است و به دنبال منابع مالی جدید برای تقویت وفاداری هواداران و بازسازی توان نظامی خود است.
لیندسی گراهام، سناتور جمهوریخواه آمریکایی، ماه گذشته به قانونگذاران لبنانی گفت که واشنگتن اطلاعاتی در اختیار دارد که نشان میدهد حزبالله مبالغ جدیدی دریافت کرده و هشدار داد که آمریکا در حال بررسی نحوه انجام این انتقالات است.
رهبران سیاسی شیعه عراقی به الشرقالاوسط گفتهاند که ایران، در حالی که خود را برای آنچه «جنگ اجتنابناپذیر» با اسرائیل مینامد آماده میکند، به گروههای متحد خود دستور داده است تا راههای جدیدی برای حمایت مالی از حزبالله پیدا کنند.
یکی از این رهبران اظهار داشت: «این اشتباه است که تصور کنیم ایران بدون ایجاد خطوط دفاعی عمیق و مقاوم در منطقه، بهویژه در لبنان، وارد رویارویی بعدی خواهد شد.»
مشکلات گروههای شیعی عراق
این تلاشها نشاندهنده مشکلات تهران در عراق است، جایی که گروههای شیعه با محدودیتهای بیشتری مواجه شدهاند و به طور فزایندهای از اقدام آشکار تحت عنوان «محور مقاومت» خودداری میکنند. یک رهبر ارشد شیعه گفت: «فضای مانور در بغداد به وضوح در حال کاهش است.»
مقامات امنیتی عراقی اعلام کردند که گذرگاه القائم، نزدیک شهر البوکمال در سوریه، تحت نظارت دقیق آمریکا قرار دارد و برای انتقال مخفیانه پول بسیار پرریسک تلقی میشود. این منطقه به دلیل فعالیتهای پهپادی نیروهای آمریکایی و دیگران، به «زمین بازی پهپادها» معروف است و پنهان کردن تحرکات مشکوک در آن دشوار است.
مسیرهای قاچاق در مرز عراق و سوریه – که مدتهاست تحت کنترل گروههای شیعه، بقایای نیروهای اسد، جنگجویان داعش و دیگر شبکهها قرار دارد – همچنان فعال هستند، اما مقامات سوری تأکید دارند که هیچ محموله نقدی از طریق دروازههای رسمی عبور نکرده است.
تحلیلگران لبنانی میگویند که حزبالله اخیراً موضع سختتری در قبال خلع سلاح اتخاذ کرده و از نشانههای قبلی مبنی بر پذیرش این موضوع عقبنشینی کرده است؛ تغییری که آنها به احتمال تأمین مالی جدید نسبت میدهند. اگرچه این گروه هزینههای عمومی خود را به تعمیر خانهها در حومه جنوبی بیروت محدود کرده، بسیاری معتقدند که حزبالله در حال ذخیره پول نقد برای جنگ بعدی است.
وزارت خزانهداری آمریکا بارها اقدامات جدیدی برای قطع منابع مالی ایران اعلام کرده و در سال ۲۰۲۲ تخمین زده بود که تهران سالانه تا ۷۰۰ میلیون دلار به حزبالله کمک میکند. حسن نصرالله، رهبر پیشین حزبالله، در سال ۲۰۱۶ آشکارا اعلام کرده بود که ایران منبع اصلی تأمین مالی این گروه است.
منابع منطقهای میگویند که با وجود حملات اسرائیل به تأمینکنندگان مالی و پیکهای انتقال پول بین ایران، عراق و لبنان، تهران و حزبالله همچنان مسیرهای جایگزین برای انتقال پول را حفظ کردهاند.
مقامات امنیتی لبنانی اذعان دارند که بستن مرزهای متخلخل سوریه همچنان دشوار است، زیرا بخشهای وسیعی از این مرزها باز هستند و ارتش لبنان با کمبود منابع برای جلوگیری از عبور غیرقانونی مواجه است.