بر اساس اطلاعات هفت منبع آگاه و اسنادی که توسط رویترز بررسی شده‌اند، سوریه قصد دارد اسکناس‌های جدیدی منتشر کند و دو صفر از واحد پول خود حذف کند تا اعتماد عمومی به پوند سوری که به شدت ارزش خود را از دست داده، بازگرداند.
این اقدام با هدف تقویت پوند سوری انجام می‌شود، پس از آنکه ارزش خرید این ارز در پی جنگ ۱۴ ساله‌ای که با برکناری رئیس‌جمهور بشار اسد در دسامبر گذشته به پایان رسید، به پایین‌ترین سطح تاریخی خود سقوط کرد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، پوند سوری از زمان آغاز جنگ در سال ۲۰۱۱ بیش از ۹۹ درصد ارزش خود را از دست داده و نرخ تبدیل آن اکنون به حدود ۱۰,۰۰۰ پوند در برابر یک دلار آمریکا رسیده است، در حالی که پیش از جنگ این نرخ ۵۰ پوند به ازای هر دلار بود.
این کاهش شدید ارزش، انجام معاملات روزمره و نقل‌وانتقال پول را به شدت دشوار کرده است.
خانواده‌ها معمولاً برای خریدهای هفتگی خود از کیسه‌های پلاستیکی سیاه استفاده می‌کنند که حداقل نیم کیلوگرم اسکناس ۵,۰۰۰ پوندی - بالاترین واحد پولی کنونی - را در خود جای داده است.
در تلاش برای تسهیل معاملات و بهبود ثبات پولی، بانک مرکزی سوریه در اواسط اوت به بانک‌های خصوصی اطلاع داد که قصد دارد با “حذف صفرها” ارز جدیدی منتشر کند، طبق سندی که رویترز مشاهده کرده است.
رویترز با پنج بانکدار تجاری، یک منبع از بانک مرکزی و یک مقام اقتصادی سوری گفت‌وگو کرد که همگی اظهار داشتند بانک مرکزی بعداً به آن‌ها اطلاع داده که دو صفر از ارز حذف خواهد شد. این افراد به دلیل محرمانه بودن این تصمیم، به شرط ناشناس ماندن صحبت کردند.
جلسات مربوط به بازسازی واحد پولی به ریاست مخلص الناظر، معاون بانک مرکزی، برگزار شده است، به گفته بانکداران تجاری که در این جلسات حضور داشتند.
ناظر به درخواست اظهارنظر پاسخ نداد. آمال المصری، رئیس بخش نظارت بانکی بانک مرکزی، از اظهارنظر خودداری کرد و گفت این موضوع کاملاً محرمانه است. وزارت دارایی سوریه نیز به درخواست اظهارنظر پاسخ نداد.
هنوز مشخص نیست که آیا بازسازی ارزش پوند به تصویب قانون‌گذاری نیاز دارد یا خیر. سوریه قرار است در ماه سپتامبر اولین انتخابات خود را برای تشکیل مجلس قانون‌گذاری جدید برگزار کند.
دو تن از بانکداران و یک منبع سوری دیگر آگاه از موضوع به رویترز گفتند که سوریه با شرکت چاپ پول دولتی روسیه، گوزناک، برای تولید اسکناس‌های جدید به توافق رسیده است.
آن‌ها اظهار داشتند که این توافق در اواخر ژوئیه، زمانی که هیئتی ارشد از سوریه به مسکو سفر کرد، نهایی شده است. گوزناک، که در دوران اسد نیز ارز سوریه را چاپ می‌کرد، به درخواست‌های اظهارنظر پاسخ نداد.
تغییر سیاسی
در دوران اسد، استفاده از ارزهای خارجی ممنوع بود، اما رهبران جدید سوریه قول ایجاد اقتصاد بازار آزاد را دادند و محدودیت‌ها را برای تسهیل جریان نقدینگی لغو کردند.
در حالی که اقتصاد به سرعت به سمت دلاری شدن پیش رفته و قیمت‌های دلاری از ویترین مغازه‌ها تا پمپ‌های سوخت دیده می‌شود، نگرانی‌هایی درباره کمبود نقدینگی پوند سوری در کشوری با زیرساخت محدود برای پرداخت‌های دیجیتال وجود دارد.
سه تن از بانکداران سوری اظهار داشتند که یکی از عوامل اصلی این بازسازی ارزی، نگرانی درباره حدود ۴۰ تریلیون پوندی است که خارج از سیستم مالی رسمی سوریه در گردش است. انتشار اسکناس‌های جدید به دولت امکان نظارت بهتر بر پول در گردش را می‌دهد.
این اقدام همچنین دارای اهمیت نمادین است و نشان‌دهنده جدایی آشکار از بیش از پنج دهه حاکمیت اسد است. تصویر بشار اسد روی اسکناس ۲,۰۰۰ پوندی بنفش و تصویر پدرش، حافظ اسد، روی اسکناس ۱,۰۰۰ پوندی سبز دیده می‌شود.
مقامات قصد دارند در هفته‌های آینده کمپین اطلاع‌رسانی برگزار کنند و اسکناس‌های جدید را به طور رسمی در ۸ دسامبر، سالگرد برکناری اسد، معرفی کنند.
دو مدیر بانک تجاری به رویترز گفتند که بانک مرکزی سوریه به بانک‌ها دستور داده تا اواسط اکتبر برای عرضه آماده باشند.
بخشنامه‌های بانک مرکزی که توسط رویترز مشاهده شده‌اند، از بانک‌ها خواسته‌اند گزارش‌های دقیقی درباره زیرساخت‌های خود، از جمله تعداد دوربین‌ها، دستگاه‌های شمارش پول و ظرفیت ذخیره‌سازی، ارائه دهند و آزمایش‌هایی انجام دهند تا اطمینان حاصل شود که سیستم‌های خودکار می‌توانند ارز جدید را مدیریت کنند.
هر پنج بانکدار تجاری اظهار داشتند که به آن‌ها گفته شده یک دوره “همزیستی” ۱۲ ماهه وجود خواهد داشت که طی آن اسکناس‌های قدیمی و جدید تا ۸ دسامبر ۲۰۲۶ در کنار هم در گردش خواهند بود.
کرم شعار، اقتصاددان برجسته سوری و مشاور سازمان ملل متحد، گفت که جایگزینی اسکناس‌هایی با تصویر اسد یک تغییر سیاسی ضروری است.
اما او هشدار داد که این بازسازی ارزی ممکن است برای مصرف‌کنندگان، به‌ویژه افراد مسن، گیج‌کننده باشد و نبود چارچوب نظارتی شفاف یا برنامه‌ای برای اجرای کامل در سطح ملی، با توجه به شکاف‌های موجود در کنترل قلمرو دولت، مشکل‌ساز است.
شعار به رویترز گفت: «به عنوان جایگزین، سوریه می‌تواند اسکناس‌هایی با ارزش بالاتر، مانند اسکناس‌های ۲۰,۰۰۰ یا ۵۰,۰۰۰ پوندی، منتشر کند که اهداف مشابهی در زمینه تسهیل حمل و ذخیره‌سازی پول را محقق می‌کند، در حالی که از هزینه‌های قابل‌توجه بازسازی کامل ارز، که ممکن است به صدها میلیون دلار برسد، اجتناب می‌شود.»