اریکا سولومون، بن هابارد / نیویورک تایمز / اول ژوئیه ۲۰۲۵
پس از آنکه ائتلافی از شورشیان، بشار اسد، دیکتاتور سوریه را سرنگون کردند، دولت ترامپ ماه‌ها سوریه را عمدتاً نادیده گرفت. اما رئیس جمهور ترامپ بعدا این رویه را تغییر داد.
او در سفری به عربستان سعودی در ماه مه، اعلامیه‌ای غافلگیرکننده صادر کرد: ایالات متحده تحریم‌های اقتصادی طولانی‌مدت را به عنوان اقدامی خیرخواهانه به منظور «فرصتی برای عظمت» سوریه به حالت تعلیق درمی‌آورد.
این یک تغییر جهت تکان‌دهنده بود که در سوریه، جایی که طبق گزارش سازمان ملل متحد، بیش از ۹۰ درصد از جمعیت در فقر زندگی می‌کنند، مورد استقبال قرار گرفت.
سپس روز دوشنبه، ۳۰ ژوئن، رئیس جمهور ترامپ یک فرمان اجرایی برای پایان دادن به اکثر تحریم‌ها امضا کرد. لغو همه تحریم‌ها در اختیار او نیست ـــ برخی از آنها نیاز به تأیید کنگره دارند. با این حال، این اقدام سیگنالی به سایر کشورها و مؤسسات مالی است که آنها با عواقب ناشی از تجدید معاملات اقتصادی با سوریه از سوی واشنگتن مواجه نخواهند شد ـــ و با وجود نگرانی‌ها در مورد نحوه حکومت رئیس جمهور اسلام‌گرای آن کشور در آینده، به دولت جدید دمشق جانی دوباره می‌بخشد.
با گرم شدن رویکرد ایالات متحده، دولت ترامپ نشان داده است که علاقه محدودی به نحوه اداره امور داخلی سوریه و سایر کشورهای منطقه دارد.
اما طی چند ماه گذشته، مقامات آمریکایی انتظاراتی را در مورد نحوه برخورد سوریه با مسائل مهم منطقه‌ای، مانند امنیت و روابط با کشورهای همسایه، مطرح کرده‌اند. اینها به عنوان شرط ارائه نشده‌اند، بلکه اهداف گسترده‌تری برای رئیس جمهور احمد الشرع، که رهبری نیروهای شورشی را که دیکتاتوری خانواده اسد را پس از پنج دهه قدرت سرنگون کردند، بر عهده داشت، مطرح شده‌اند.
در اینجا خلاصه‌ای از آنچه واشنگتن از سوریه خواسته و نحوه پاسخگویی دولت جدید ارائه شده است، آمده است.
روابط صلح‌آمیز با اسرائیل
واشنگتن مشتاق است که سوریه به تهدیدی برای متحدان مهم منطقه‌ای آمریکا، به ویژه اسرائیل، تبدیل نشود.
وقتی آقای ترامپ در ماه مه با آقای الشرع در عربستان سعودی دیدار کرد، از رهبر سوریه خواست تا برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل که مدت‌هاست خصمانه بوده است، گام‌هایی بردارد.
آقای ترامپ گفته است که امیدوار است سوریه در نهایت به پیمان ابراهیم بپیوندد، پیمانی که در دوره قبلی ریاست جمهوری دونالد ترامپ روابط رسمی بین اسرائیل و چهار کشور عربی برقرار کرد.
توماس باراک، فرستاده جدید آمریکا به سوریه، گفته است که در حال حاضر مایل است سوریه به دنبال یک پیمان عدم تجاوز با اسرائیل باشد.
در نشانه‌ای از اینکه آقای الشرع این موضوع را جدی گرفته، دیپلمات‌ها و مقامات اسرائیلی می‌گویند نمایندگان دو کشور به‌صورت محرمانه دیدار کرده‌اند.
یافتن و نابود کردن سلاح‌های شیمیایی
یکی از اولویت‌های اصلی ایالات متحده، برچیدن برنامه تسلیحات شیمیایی سوریه است که از دهه ۱۹۷۰ آغاز شد.
دانشمندان سوری ذخایر گاز سارین، کلر و خردل را توسعه دادند که برخی از آنها توسط نیروهای امنیتی بشار اسد در طول جنگ داخلی ۱۳ ساله این کشور علیه مردم خود استفاده شد.
این امر منجر به توافقی در سال ۲۰۱۳ شد که بر اساس آن، سازمان منع سلاح‌های شیمیایی سازمان ملل متحد، بازرسانی را برای تعطیلی ۲۷ سایت مرتبط با تولید سلاح‌های شیمیایی به سوریه اعزام کرد.
دولت جدید سوریه از کارشناسان دعوت کرده و در حال همکاری برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات در مورد ذخایر باقی مانده است. اما کارشناسان تخمین می‌زنند که حدود ۱۰۰ سایت پنهان باقی مانده است و کنترل و تخریب این سایت‌ها در کشوری که هنوز درگیر جنگ‌های پراکنده است، چالش برانگیز خواهد بود.
مدیریت جنگجویان خارجی
با تبدیل شدن جنبش اعتراضی سال ۲۰۱۱ علیه آقای اسد به یک شورش مسلحانه، جنگجویان مسلمان از سراسر جهان به سوریه هجوم آوردند.
بسیاری از آنها جهادگرایانی بودند که به گروه‌های افراطی مانند داعش یا شاخه سوری القاعده پیوستند، که آقای الشرع آن را تأسیس و سال‌ها رهبری کرد. او در سال ۲۰۱۶ روابط خود را با القاعده قطع کرد و از آن زمان تاکنون سعی کرده است نیروهایش را از ریشه‌های جهادی‌شان دور کند.
اما هزاران جنگجوی خارجی در گروه شورشی او یا در تشکل‌های جداگانه‌ای که وفادار مانده‌اند، باقی ماندند. و او نیز به نوبه خود روشن کرده است که به کسانی که در کنارش جنگیده‌اند، وفادار است.
مقامات آمریکایی سال‌هاست که نگران این هستند که اجازه دادن به این جنگجویان خارجی برای ماندن در سوریه می‌تواند به آنها اجازه دهد حملات تروریستی را در خارج از کشور برنامه‌ریزی کنند.
اما آقای الشرع درخواست‌های اولیه ایالات متحده برای پاکسازی آنها از نیروهایش یا اخراجشان را رد کرد و در واقع شروع به ادغام آنها در ارتش جدید خود کرده است.
مقام‌‌های دولت الشرع استدلال می‌کنند که بازگرداندن جنگجویان به کشورهایشان تقریباً غیرممکن خواهد بود، زیرا ممکن است از پذیرش آنها امتناع ورزند یا آنها را اعدام کنند. و آنها هشدار می‌دهند که طرد کردن چنین جنگجویانی در سوریه می‌تواند باعث ایجاد تفرقه و بی‌ثباتی سیستم شکننده جدید شود.
پس از آنکه آقای ترامپ در ابتدا خواستار خروج “همه تروریست‌های خارجی” از سوریه شد، مقامات آمریکایی اکنون فقط به دنبال “شفافیت” در مورد محل استقرار جنگجویان خارجی هستند.
حذف گروه‌های شبه‌نظامی فلسطینی
بشار اسد، دیکتاتور مخلوع، سال‌ها به برخی از گروه‌های شبه‌نظامی فلسطینی اجازه داد تا آزادانه در سوریه فعالیت کنند. ایالات متحده برای حذف این گروه‌ها از کشور تلاش کرده است ـــ چیزی که متحد آمریکا، اسرائیل، از آن استقبال خواهد کرد.
دولت احمد الشرع در ماه آوریل دو عضو ارشد گروه مسلح فلسطینی جهاد اسلامی، یک گروه مورد حمایت ایران و متحد با گروه شبه‌نظامی فلسطینی حماس در غزه، را دستگیر کرد. اما یک اقدام گسترده‌تر ممکن است دشوار باشد.
مقامات سوری می‌پرسند که مقامات و شبه‌نظامیان این گروه‌های فلسطینی دقیقاً باید به کجا فرستاده شوند. لبنان، همسایه سوریه، که سال گذشته در جنگ اسرائیل با گروه حزب‌الله مورد حمایت ایران آسیب دید، تحت فشار است تا گروه‌های فلسطینی را نیز سرکوب کند.
دیگر همسایگان سوریه نیز بعید است میزبان گروه‌هایی باشند که می‌توانند ناآرامی ایجاد کنند یا حملات اسرائیل را به دنبال داشته باشند. بنابراین، تبعید گسترده گروه‌های فلسطینی درخواست دشواری برای سوریه است.
ایالات متحده همچنین می‌خواهد سوریه نیروهای وفادار به ایران را ریشه‌کن کند، که سال‌ها از سوریه به عنوان یک کریدور زمینی حیاتی که ایران را به مهمترین متحد منطقه‌ای خود، حزب‌الله در لبنان، متصل می‌کرد، استفاده می‌کرد.
این موضوع برای آقای الشرع که ایران و حزب‌الله را همدست رژیم اسد می‌داند، کار سختی نیست. اما او ممکن است برای انجام این کار به کمک اطلاعات خارجی نیاز داشته باشد.
یافتن آمریکایی‌های مفقود شده
یکی از اولویت‌های اصلی آقای ترامپ، یافتن آمریکایی‌هایی است که در طول جنگ سوریه مفقود شده‌اند، از افرادی که توسط گروه جهادی داعش ربوده و کشته شدند تا کسانی که سرنوشتشان همچنان نامعلوم است، از جمله روزنامه‌نگار آمریکایی آستین تیس.
به نظر می‌رسد آقای الشرع مشتاق به انجام این کار است. او قبل از ملاقات با اعضای خانواده ده‌ها هزار سوری که عزیزانشان نیز هنوز مفقود هستند، با مادر آقای تایس ملاقات کرد.
برخی از اعضای رژیم سابق اسد می‌گویند که مقامات جدید سوریه در جستجوی سرنخ‌های جدید، از آنها بازجویی کرده‌اند.
جلوگیری از تجدید حیات داعش
در طول جنگ داخلی سوریه، داعش بخش بزرگی از شرق سوریه را تصرف کرد و سال‌ها بر آن حکومت کرد. یک ائتلاف بین‌المللی به رهبری ایالات متحده، با همکاری یک گروه شبه‌نظامی سوری به رهبری کردها، مبارزه‌ای طولانی و سخت را برای بازپس‌گیری آن قلمرو آغاز کرد.
اکنون شبح تجدید حیات داعش بر کشوری سایه افکنده است که پس از سال‌ها جنگ ضعیف و چندپاره است.
نیروهای آمریکایی در حدود هشت پایگاهی که با نیروهای دموکراتیک سوریه به رهبری کردها ایجاد شده‌اند، باقی مانده‌اند.
آقای باراک، فرستاده جدید ایالات متحده در سوریه، می‌گوید هدف ایالات متحده کاهش نیروها به یک پایگاه است.
نیروی تحت رهبری کردها، تعدادی زندان برای مظنونان به عضویت در داعش و همچنین دو اردوگاه را که ده‌ها هزار نفر از همسران و فرزندان اعضای داعش را در خود جای داده‌اند، مدیریت می‌کند.
واشنگتن مشتاق است این اردوگاه‌ها را که شرایط اسفناک آنها باعث پرورش افراط‌گرایی می‌شود، تعطیل کند. این امر مستلزم آن است که دولت احمد الشرع ابتدا کنترل اردوگاه‌ها را به دست بگیرد، سپس راهی برای بازگرداندن ده‌ها هزار نفر از ساکنان آنها پیدا کند.
واشنگتن همچنین می‌خواهد نیروهایش اداره زندان‌های فوق امنیتی داعش را از نیروهای تحت رهبری کردها تحویل بگیرند. الشرع اخیراً هیئتی را برای بازدید از اردوگاه‌ها و زندان‌ها اعزام کرده است.
اما دیپلمات‌های غربی هشدار داده‌اند که سپردن چنین مسئولیت امنیتی عظیمی به دستگاه امنیتی جدید و شکننده احمد الشرع، که هنوز کنترلی بر قلمرو اطراف آن منطقه ندارد، خطرناک است.