خلاصهای از گزارش روزنامه والاستریت ژورنال
این عملیات شبیه به داستان یک فیلم اکشن هالیوودی به نظر میرسید: سالها برنامهریزی مخفیانه، شبکهای از جاسوسان که زمینهسازی میکردند، و تنها یک فرصت برای اجرای موفقیتآمیز آن، با پیامدهای ناگوار در صورت شکست.
اینگونه بود که اسرائیل در روز ۱۳ ژوئن با حملهای غافلگیرانه به ایران، اکثر فرماندهان ارشد نظامی جمهوری اسلامی و نه نفر از برجستهترین دانشمندان هستهای آن را تقریباً بهطور همزمان کشت.
دههها برنامهریزی
حمله اسرائیل جرقه جنگی ۱۲ روزه را زد که در آن صدها نفر در ایران و دهها نفر در اسرائیل کشته شدند. دو کشور پس از آنکه ایالات متحده ۱۴ بمب عظیم «سنگرشکن» را بر روی دو سایت هستهای ایران پرتاب کرد و موشکهای تاماهاوک را به سمت سایت دیگری شلیک نمود، به آتشبس رضایت دادند.
وزیر امور خارجه ایران اذعان کرد که این بمبارانها خسارتهای «جدی و قابلتوجه» به بار آوردهاند. دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، اظهار داشت که این بمبارانها تأسیسات را «نابود» کردهاند، اما آژانسهای اطلاعاتی ایالات متحده همچنان در حال ارزیابی این موضوع هستند که آیا ایران میتواند برنامه هستهای خود را از سر بگیرد یا بازسازی کند.
به گزارش روزنامه والاستریت ژورنال، حمله اولیه اسرائیل نیازمند ضربات دقیقی بود که فرماندهان ارشد و دانشمندان را تقریباً بهطور همزمان هدف قرار دهد. در غیر این صورت، بسیاری از آنها ممکن بود متفرق شوند و ردیابیشان دشوارتر شود.
والاستریت ژورنال نوشته است که گزارش خود را بر اساس مصاحبه با ۱۸ مقام فعلی و سابق آمریکایی و اسرائیلی تهیه کرده است.
به نوشته والاستریت ژورنال، اسرائیل حدود ۳۰ سال پیش شروع به ایجاد شبکه جاسوسی در داخل ایران کرد که امکان ردیابی حرکات رهبران ارشد نظامی و غیرنظامی را فراهم میکرد. این عوامل همچنین پایگاههای مخفی پهپادی ایجاد کردند و موساد، سازمان اطلاعات مخفی اسرائیل، قطعات و تسلیحات را بهصورت قاچاق وارد ایران کرد.
بر اساس گزارش والاستریت ژورنال، در نوامبر ۲۰۲۴، ۱۲۰ نفر از مقامات ارشد اطلاعاتی و نظامی اسرائیل گرد هم آمدند تا تصمیم بگیرند چه کسانی را باید هدف قرار دهند تا برنامه هستهای ایران فلج شود. در ۹ ژوئن، با این نتیجهگیری که ایران در آستانه ساخت بمب هستهای است، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، مجوز نهایی برای حملهای را صادر کرد که از مدتها پیش شایعات آن وجود داشت و قرار بود چهار روز بعد آغاز شود.
در این میان، به نوشته والاستریت ژورنال، اسرائیل با کمک ایالات متحده مجموعهای از اقدامات فریبنده را برای گمراه کردن ایرانیها به کار گرفت.
چهار ترفند
ترفند اول: دفتر نتانیاهو اعلام کرد که او آخر هفته را ـــ پیش از مراسم عروسی پسر بزرگش در روز دوشنبه ۱۶ ژوئن ـــ به تعطیلات خواهد گذراند. به گفته این روزنامه، هدف این بود که این تصور ایجاد شود که نخستوزیر تصمیمگیری درباره حمله احتمالی را به تعویق انداخته است.
ترفند دوم: مقامات به رسانههای اسرائیلی داستانی را درز دادند که حاکی از اختلاف بین نتانیاهو و ترامپ بر سر حمله به ایران بود. ترامپ به خبرنگاران گفت که ایالات متحده و ایران «به توافق برای محدود کردن برنامه هستهای ایران بسیار نزدیک هستند».
ترفند سوم: مقامات اسرائیلی علناً اعلام کردند که هیچ حملهای پیش از نشست بعدی مذاکرهکنندگان آمریکایی و ایرانی در یکشنبه، ۱۵ ژوئن، انجام نخواهد شد.
ترفند چهارم: ترامپ در شبکههای اجتماعی نوشت: «ما متعهد به راهحل دیپلماتیک برای مسئله هستهای ایران هستیم!» این پست او در حالی منتشر شد که جنگندههای اسرائیلی در حال پرواز به سمت ایران بودند.
«عروسی خونین»
با اطلاعات بهدستآمده از جاسوسان خود در ایران، اسرائیل توانست اکثر فرماندهان ارشد نظامی ایران را در یک مکان واحد هدف قرار دهد و از بین ببرد. مقامات اسرائیلی بعداً این حمله را به صحنه خونین «عروسی خونین» در سریال «بازی تاجوتخت» تشبیه کردند.
تقریباً در همان لحظه، هواپیماهای اسرائیلی موشکهایی را به خانههای نه نفر از دانشمندان هستهای ایران شلیک کردند. هر نه نفر کشته شدند.
حملات بعدی به واحدهای راداری، تسلیحات ضدهوایی و پایگاههای پرتاب موشک انجام شد. ظرف چهار ساعت، اسرائیل معتقد بود که ضربهای قاطع به دفاع ایران و برنامه هستهای این کشور وارد کرده است.
نیروهای دفاعی اسرائیل در پستی در شبکههای اجتماعی توضیح دادند که چرا این دانشمندان، که همگی غیرنظامی بودند، کشته شدند:
«حذف شدند: ۹ دانشمند و متخصص ارشد مسئول پیشبرد برنامه تسلیحات هستهای رژیم ایران. تمامی دانشمندان و متخصصانی که بر اساس اطلاعات حذف شدند، عوامل کلیدی در توسعه تسلیحات هستهای ایران بودند. حذف آنها ضربهای قابلتوجه به توانایی رژیم برای دستیابی به تسلیحات کشتار جمعی است.»
در روزهای پس از حمله، پژوهشگران نظامی بررسی کردند که آیا اسرائیل در این قتلها از نظر حقوقی توجیهپذیر بوده است یا خیر.
مایکل ان. اشمیت، استاد مؤسسه لیبر برای حقوق و جنگ در آکادمی نظامی ایالات متحده، در مقالهای در ۱۸ ژوئن اشاره کرد که اسرائیل پیشتر چندین دانشمند هستهای ایران را ترور کرده بود، برخی با بمبهای خودرویی و یکی با یک مسلسل رباتیک.
او با برخی ملاحظات به این نتیجه رسید که حملات همزمان این ماه نقض قوانین درگیری مسلحانه مندرج در کنوانسیونهای ژنو نبوده است.
اشمیت نوشت: «این موضوع حتی در حالت انتزاعی نیز پیچیده است.»
او افزود: «قوانین درگیری مسلحانه اغلب محیطی ناخوشایند برای کسانی است که به دنبال وضوح یا اطمینان هستند.»