فیلب استیوارت و ادریس علی / خبرگزاری رویترز / ۲۲ ژوئن ۲۰۲۵
در آغاز عملیات «چکش نیمهشب» در روز شنبه، گروهی از بمبافکنهای B-2 از پایگاه خود در ایالت میسوری به پرواز درآمدند و هنگام حرکت بهسوی جزیره گوآم در اقیانوس آرام، توجه تحلیلگران را به خود جلب کردند؛ امری که از دید بسیاری بهعنوان زمینهسازی احتمالی برای اقدام نظامی آمریکا علیه ایران تلقی شد.
اما این گروه صرفاً نقش طعمه را ایفا میکرد. گروه واقعی متشکل از هفت فروند بمبافکن پنهانکار B-2 با بالهای خفاشیشکل، بهصورت مخفیانه و بدون شناسایی، در جهت شرق حرکت کرده و پس از ۱۸ ساعت پرواز با حداقل ارتباطات و سوختگیری هوایی، به مقصد نزدیک شدند. ارتش آمریکا روز یکشنبه این اطلاعات را منتشر کرد.
با نزدیک شدن این بمبافکنها به حریم هوایی ایران، یک زیردریایی آمریکایی بیش از دو دوجین موشک کروز تاماهاوک با قابلیت حمله به اهداف زمینی شلیک کرد. همزمان، جنگندههای آمریکایی نیز در نقش طعمه و برای شناسایی و پاکسازی مسیر از هرگونه تهدید هوایی یا موشکی ایران، پیشاپیش بمبافکنها پرواز کردند.
این حمله به سه سایت اصلی هستهای ایران، بزرگترین عملیات تاکتیکی ثبتشده توسط بمبافکنهای پنهانکار B-2 در تاریخ محسوب میشود و از نظر مدتزمان پرواز، دومین عملیات طولانی آنها بهشمار میآید؛ تنها عملیاتهای پس از حملات یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ به آمریکا طولانیتر بودهاند.
این بمبافکنها در مجموع ۱۴ بمب سنگرشکن GBU-57 موسوم به «نفوذگر عظیم» (Massive Ordnance Penetrator) را رها کردند؛ هر کدام از این بمبها ۳۰ هزار پوند (حدود ۱۳.۶ تن) وزن دارند. بنا بر اعلام پنتاگون، این عملیات بیش از ۱۲۵ هواگرد نظامی آمریکایی را درگیر کرده است.
از منظر ارتش آمریکا، عملیات یک پیروزی کامل تاکتیکی بهشمار میآید. ژنرال دن کین، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، روز یکشنبه در پنتاگون به خبرنگاران گفت که نیروهای ایرانی حتی نتوانستند یک گلوله هم بهسوی هواپیماهای آمریکایی شلیک کنند و کاملاً غافلگیر شدند.
او افزود: «جنگندههای ایران به پرواز درنیامدند و به نظر میرسد که سامانههای پدافند هوایی ایران در طول کل عملیات، هیچگاه ما را ندیدند. ما عنصر غافلگیری را حفظ کردیم.»
کین گفت که ارزیابیهای اولیه از خسارات، حاکی از وارد آمدن آسیب بسیار شدید و تخریب گسترده به هر سه سایتی است که هدف قرار گرفتهاند، اما از اظهارنظر در مورد اینکه آیا توانمندیهای هستهای ایران همچنان بهطور کامل از بین نرفتهاند، خودداری کرد.
وزیر دفاع آمریکا، پیت هگست، با اطمینان بیشتری سخن گفت.
او در کنار ژنرال کین در اتاق رسانهای پنتاگون اظهار داشت: «کاملاً روشن است که برنامه هستهای ایران را ویران کردیم.»
به گفته کین، عملیات «چکش نیمهشب» بسیار محرمانه بود و «فقط شمار اندکی از افراد در واشنگتن از زمانبندی یا ماهیت آن اطلاع داشتند.» بسیاری از مقامات ارشد آمریکا تنها در شامگاه شنبه، از طریق نخستین پست دونالد ترامپ، رئیسجمهور، در شبکههای اجتماعی از وقوع این حمله باخبر شدند.
هگست گفت که آمادهسازیهای این عملیات ماهها به طول انجامید تا ارتش آمریکا در صورت صدور فرمان از سوی ترامپ، آمادگی کامل داشته باشد. با این حال، ژنرال کین افزود که طرح اجرایی خودِ مأموریت، تنها در چند هفته نهایی شد.
اینکه از این پس چه خواهد شد، هنوز مشخص نیست.
کشورهای حاشیه خلیج فارس که میزبان چندین پایگاه نظامی آمریکا هستند، روز یکشنبه در حال آمادهباش کامل بودند و درباره خطرات گسترش درگیری در منطقه ارزیابیهای جدیدی انجام دادند.
برای مقابله با واکنشهای احتمالی، ارتش آمریکا تجهیزات و نیروهای خود در خاورمیانه را پراکنده کرد و سطح تدابیر حفاظتی از نظامیان آمریکایی را افزایش داد.
هگست اعلام کرد که ارتش آمریکا در موقعیتی قرار دارد که میتواند از خود دفاع کند و همچنین در صورت عملیشدن تهدیدهای همیشگی ایران مبنی بر انتقامگیری، واکنشی متناسب و قاطع نشان دهد.
دولت ترامپ اعلام کرده که بهدنبال جنگی فراگیر با ایران نیست. هگست گفت که پیامهایی خصوصی به تهران ارسال شده و آنها را به گفتوگو تشویق کردهاند.
با این حال، ترامپ هشدار داده که اگر لازم باشد، آمریکا آماده است اهداف بیشتری را با نیرویی بهمراتب بزرگتر هدف قرار دهد.
هگست گفت: «ایران اگر عاقل باشد، این هشدارها را جدی میگیرد. او [ترامپ] این حرفها را قبلاً هم زده، و واقعاً هم بر آن باور دارد.»