سه دیپلمات به خبرگزاری رویترز گفتند، فرستاده ویژه آمریکا، استیو ویتکاف، و وزیر امور خارجه ایران، عباس عراقچی، از زمان آغاز حملات اسرائیل به ایران در هفته گذشته، چندین بار تلفنی گفت‌وگو کرده‌اند تا راه‌حلی دیپلماتیک برای پایان دادن به بحران پیدا کنند.
به گفته این دیپلمات‌ها که به دلیل حساسیت موضوع نخواستند نامشان فاش شود، عراقچی اظهار داشت که تهران تا زمانی که اسرائیل حملات خود را که از ۱۳ ژوئن آغاز شده است، متوقف نکند، به مذاکرات بازنخواهد گشت.
آن‌ها افزودند که این گفت‌وگوها شامل بحث کوتاهی درباره پیشنهادی از سوی آمریکا بود که اواخر ماه مه به ایران ارائه شده و هدف آن ایجاد کنسرسیومی منطقه‌ای برای غنی‌سازی اورانیوم در خارج از ایران است؛ پیشنهادی که تهران تاکنون آن را رد کرده است.
مقامات آمریکایی و ایرانی بلافاصله به درخواست رویترز برای اظهارنظر در این باره پاسخ ندادند.
گفت‌وگوهای تلفنی این هفته، مهم‌ترین مذاکرات مستقیم از زمان آغاز مذاکرات دو طرف در ماه آوریل بوده است. در آن زمان، در عمان و ایتالیا، این دو نفر پس از برگزاری مذاکرات غیرمستقیم، به‌صورت گذرا با یکدیگر گفت‌وگو کرده بودند.
یک دیپلمات منطقه‌ای نزدیک به تهران به رویترز گفت که عراقچی به ویتکاف اعلام کرده است که تهران «می‌تواند در موضوع هسته‌ای انعطاف نشان دهد»، اگر واشنگتن اسرائیل را برای پایان دادن به جنگ تحت فشار قرار دهد.
یک دیپلمات اروپایی اظهار داشت: «عراقچی به ویتکاف گفت که ایران آماده بازگشت به مذاکرات هسته‌ای است، اما اگر اسرائیل به حملات خود ادامه دهد، این امکان وجود ندارد.»
به جز دیدارهای کوتاه پس از پنج دور مذاکره غیرمستقیم از ماه آوریل برای بحث درباره مناقشه هسته‌ای چنددهه‌ای ایران، عراقچی و ویتکاف پیش‌تر تماس مستقیمی نداشتند.
دیپلمات منطقه‌ای دیگری به رویترز گفت: «تماس اولیه توسط واشنگتن آغاز شد و همچنین پیشنهاد جدیدی برای رفع بن‌بست بر سر خطوط قرمز متضاد ارائه داد.»
غنی‌سازی اورانیوم
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از تهران می‌خواهد غنی‌سازی اورانیوم در خاک خود را متوقف کند، اما علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی گفت که حق غنی‌سازی تهران غیرقابل مذاکره است.
ترامپ درباره اینکه آیا به نیروهای آمریکایی دستور خواهد داد به حملات اسرائیل بپیوندند که به گفته اسراییل هدفش نابودی برنامه هسته‌ای و توان موشکی ایران است، محتاطانه عمل کرده است. او دو روز پیش روزنه‌ای برای ازسرگیری دیپلماسی نشان داد و گفت که مقامات ایرانی می‌خواهند برای دیدار به واشنگتن بیایند.
ترامپ اوایل این هفته پیشنهاد رئیس‌جمهور فرانسه، امانوئل ماکرون، را رد کرد. ماکرون گفته بود که ترامپ در نشست سران گروه هفت در کانادا به رهبران این گروه اعلام کرده بود که آمریکا پیشنهادی برای برقراری آتش‌بس و سپس آغاز گفت‌وگوهای گسترده‌تر ارائه کرده است.
بریتانیا، فرانسه و آلمان، که به عنوان گروه E3 شناخته می‌شوند و از امضاکنندگان توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میان قدرت‌های جهانی و ایران هستند، روز یکشنبه تماسی در سطح بی با عراقچی داشتند. سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، اسماعیل بقایی، و یک مقام اتحادیه اروپا اعلام کردند که این سه کشور و اتحادیه اروپا قرار است روز جمعه در ژنو با عراقچی دیدار کنند.
به گفته سه دیپلمات، اوایل این هفته، روبیو و عراقچی در گفت‌وگوهای جداگانه به اروپایی‌ها درباره ابتکار دیپلماتیک ممکن اطلاع دادند.
یک دیپلمات ارشد اروپایی اظهار داشت که در نشست گروه هفت مشخص شد که ترامپ خواستار پایان سریع عملیات‌ها بود و مایل بود ایرانی‌ها با او گفت‌وگو کنند، اما به صراحت اعلام کرد که اگر آن‌ها بخواهند جنگ پایان یابد، باید خواسته‌های او را بپذیرند.
با توجه به حملات اسرائیل و لفاظی‌های ترامپ، دیپلمات‌ها گفتند که ایران در موقعیتی نیست که بتواند مذاکرات علنی با آمریکا برگزار کند، اما دیدار با اروپایی‌ها به عنوان واسطه‌ای برای پیشبرد دیپلماسی برای تهران واقع‌بینانه‌تر به نظر می‌رسد.
پریسا حافظی و جان آیریش / خبرگزاری رویترز