سال گذشته، در حملات مکرر اسرائیل به ساختمان‌های مسکونی، پناهگاه‌ها و خودروها در جنوب لبنان، تعداد قربانیان روز به روز افزایش یافت. فرمانده نیروهای ویژه نخبه، فرمانده واحد پهپاد، فرمانده واحد موشکی حزب‌الله یکی پس از دیگری کشته شدند. همین امر در مورد فرمانده اطلاعات و فرمانده جبهه جنوبی حزب‌الله نیز صدق می‌کند. در مجموع بیش از ۱۵ فرمانده ارشد نظامی حزب‌الله طی چند ماه از بین رفتند.
در حملات اسرائیل به ایران که تا روز یکشنبه ادامه یافت، به نظر می‌رسد اسرائیل با ترور چندین افسر ارشد ایرانی، از همان الگوی پاییز گذشته استفاده می‌کند، زمانی که شبه‌نظامیان لبنانی را نابود کرد و زرادخانه نظامی آن‌ها را تضعیف نمود.
راندا اسلیم، پژوهشگر ارشد مؤسسه خاورمیانه در واشنگتن، می‌گوید: «این همان الگویی است که در مورد حزب‌الله به کار بردند؛ یعنی حذف رهبری ارشد. همه این‌ها هدفمند است، ترور مقامات ارشد در خانه‌هایشان.»
در غزه نیز، اسرائیل در جنگی که ده‌ها هزار نفر را کشته، به دنبال نابودی حماس بوده است. طی ۲۰ ماه گذشته نبرد، اسرائیل یکی پس از دیگری رهبران حماس را کشته و تلاش کرده توانایی این گروه برای شلیک راکت‌های دست‌ساز به سوی اسرائیل را از بین ببرد.
به گفته یک مقام اسرائیلی که به دلیل عدم مجوز برای بحث در مورد جزئیات عملیاتی، نخواسته نامش فاش شود، شب شنبه، اسرائیل جلسه‌ای از رهبران حوثی‌ها، از جمله رئیس ستاد کل ارتش آن‌ها را هدف قرار داد. نتیجه این حمله هنوز مشخص نیست. در ماه مه، اسرائیل تهدید کرده بود که رهبر حوثی‌ها را حذف خواهد کرد.
هر سه سازمان — حزب‌الله، حماس و حوثی‌ها — مدت‌ها به عنوان نیروهای نیابتی ایران شناخته می‌شدند و خط مقدم دفاع ایران در برابر اسرائیل در صورت بروز جنگ بودند. اکنون هر سه به شدت تضعیف شده‌اند و هیچ‌کدام به حمله اسرائیل به ایران جز با محکومیت‌های کلامی قوی پاسخ نداده‌اند. شبه‌نظامیان متحد ایران در عراق نیز واکنشی نشان نداده‌اند.
با این حال، تحلیلگران خاطرنشان کردند که این نیروهای نیابتی، شبه‌نظامیان غیردولتی هستند و توانایی مقابله با ارتش قدرتمند اسرائیل را جز از طریق تاکتیک‌های چریکی ندارند. حماس در اکتبر ۲۰۲۳ حمله‌ای به اسرائیل انجام داد که بیش از ۱۲۰۰ نفر را کشت، و حزب‌الله نیز زمانی نیروهای اسرائیلی را پس از اشغالی طولانی‌مدت از جنوب لبنان بیرون راند.
کارشناسان می‌گویند جمهوری اسلامی ایران با بیش از ۹۰ میلیون نفر جمعیت، داستان متفاوتی دارد. این کشور یکی از ۲۰ ارتش بزرگ جهان با حدود یک میلیون نیروی نظامی است. این که ایران توانست موشک‌های بالستیک سنگین به مرکز تل‌آویو و دیگر مناطق شلیک کند، حتی اگر بسیاری از آن‌ها توسط سامانه‌های دفاع هوایی دفع شدند، نشان‌دهنده دشمنی به مراتب قدرتمندتر است.
حملات اسرائیل به زیرساخت‌های نظامی ایران به نظر می‌رسد تعداد موشک‌هایی که ایران می‌توانست در پاسخ شلیک کند را کاهش داده، همان‌طور که حملات قبلی‌اش به حزب‌الله چنین کرد. هر دو عملیات علیه ایران و حزب‌الله با سال‌ها عملیات اطلاعاتی گسترده، از جمله نفوذ عوامل در میدان، پیشاپیش زمینه‌سازی شده بود.
منتقدان اسرائیل معتقدند که نابودی حماس و حزب‌الله، اسرائیل را جسور کرده است. آن‌ها می‌گویند اگر اسرائیل همان الگو را برای دشمنی به مراتب قدرتمندتر به کار ببرد، خطر شعله‌ور شدن یک درگیری منطقه‌ای حتی بیشتر است.
بدر السعیف، استاد تاریخ دانشگاه کویت، می‌گوید: «می‌دانم که شرط‌بندی‌های آن‌ها در چند ماه گذشته نتیجه داده، اما ایران با حماس یا حوثی‌ها متفاوت است؛ این ماهی بسیار بزرگ‌تری برای صید است. منطقه به اندازه کافی رنج کشیده است.»
استراتژی اسرائيل علیه ایران دست‌کم در یک جنبه مهم، کپی دقیقی از دیگر عملیات‌ها نیست. در سپتامبر گذشته، اسرائیل با استفاده از مواد منفجره نفوذگر به پناهگاه‌ها، شیخ حسن نصرالله را ترور کرد، کسی که هم فرمانده کل نظامی و هم رهبر معنوی شیعیان مؤمن، پایه اصلی حامیان حزب‌الله، بود.
تحلیلگران می‌گویند نبود این رهبر کاریزماتیک، بازسازی حزب‌الله را — که در غرب به طور گسترده به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته می‌شود — به‌ویژه دشوار کرده است. این چالش با فروپاشی غیرمنتظره رژیم اسد در سوریه، متحد کلیدی ایران و حزب‌الله، پیچیده‌تر شد.
در ایران، هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که اسرائیل به دنبال کشتن رهبر انقلاب، آیت‌الله علی خامنه‌ای، باشد که نقش دوگانه‌ای به عنوان فرمانده کل و رهبر مذهبی دارد. گزارش شده که او این هفته به مکانی امن و مخفی منتقل شده که از آنجا می‌تواند با ارتش در ارتباط باشد.
مقامات اسرائیلی به نظر می‌رسد نشان داده‌اند که آقای خامنه‌ای هدف نیست. تساحی هانگبی، مشاور امنیت ملی اسرائیل، در مصاحبه‌ای تلویزیونی در روز جمعه گفت که اسرائیل در این کمپین قصد حمله به «رهبری سیاسی» ایران را ندارد.
ایران نیز به سرعت فرماندهان جدیدی را جایگزین برخی از کشته‌شدگان کرد، از جمله فرمانده کل ارتش، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و فرمانده نیروی هوایی ارتش. یک ژنرال ارشد ایرانی سعی کرد این تلفات را کم‌اهمیت جلوه دهد و به تلویزیون دولتی گفت که این باور که این مرگ‌ها «ضعف ایجاد می‌کند» اشتباه است.
سرتیپ ابوالفضل شکارچی، سخنگوی نیروهای مسلح ایران، گفت: «جانشینان آن‌ها راه شهدا را با قدرت بیشتری ادامه خواهند داد و با کمک خدا، این رژیم جعلی را از اقداماتش پشیمان خواهند کرد.»
نیل مک‌فارکوهار / نیویورک تایمز / ۱۵ ژوئن ۲۰۲۵