لیلا بسام و امیلی مدی / رویترز / ۲۳ مه ۲۰۲۵
در میان ویرانههای بهجامانده از بمبارانهای اسرائیل در جنوب لبنان، پوسترهای انتخاباتی از مردم میخواهند در انتخابات روز شنبه از حزبالله حمایت کنند. این گروه تلاش دارد نشان دهد که با وجود ضربات سنگینی که در جنگ سال گذشته متحمل شده، همچنان از نفوذ سیاسی برخوردار است.
برای حزبالله، این انتخابات محلی بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد، چرا که انتخابات با افزایش درخواستها برای خلع سلاح این گروه و ادامه حملات هوایی اسرائیل همزمان شده و بسیاری از هواداران شیعه آن همچنان از پیامدهای جنگ رنج میبرند.
سه دور رأیگیری که تاکنون در این ماه برگزار شده، برای گروه مورد حمایت ایران موفقیتآمیز بوده است. در جنوب لبنان، بسیاری از رقابتها بدون چالش و حضور رقیب جدی برگزار میشود و این امر پیروزیهای زودهنگامی را برای حزبالله و متحدانش به ارمغان میآورد.
علی طباجه، ۲۱ ساله، با اظهار وفاداری به حزبالله گفت: «ما با خون خود رأی میدهیم.» او به جای روستای ویرانشدهاش، عدیشه، در شهر نبطیه رأی خواهد داد. او افزود: «اینجا مثل بیابان شده است.»
مناظر پر از آوار در جنوب لبنان نشاندهنده تأثیر ویرانگر جنگ است که از اکتبر ۲۰۲۳، زمانی که حزبالله برای حمایت از حماس آتش گشود، آغاز شد و با تهاجم گسترده اسرائیل به اوج خود رسید.
حزبالله به سایهای از گذشته خود تبدیل شده است؛ رهبرانش و هزاران نفر از جنگجویانش کشته شدهاند، نفوذش بر دولت لبنان به شدت کاهش یافته و مخالفان لبنانیاش قدرت بیشتری یافتهاند.
به عنوان نشانهای از تغییر شرایط، دولت جدید اعلام کرده که قصد دارد انحصار تسلیحات را در اختیار دولت قرار دهد، به این معنا که حزبالله باید خلع سلاح شود ـــ همانطور که در توافق آتشبس میانجیگریشده توسط آمریکا با اسرائیل ذکر شده است.
در این شرایط، به گفته مهند حجعلی از اندیشکده مرکز کارنگی خاورمیانه، نتایج انتخابات تاکنون نشان میدهد که «جنگ به هدف خود برای کاهش محبوبیت حزبالله در جامعه دست نیافته است». او افزود: «برعکس، بسیاری از شیعیان اکنون احساس میکنند سرنوشتشان با سرنوشت حزبالله گره خورده است.»
تسلیحات حزبالله مدتهاست که منشأ اختلاف در لبنان بوده و در سال ۲۰۰۸ به درگیری داخلی کوتاهی منجر شد. منتقدان میگویند حزبالله بهصورت یکجانبه لبنان را به سوی خصومتها کشانده است.
یوسف راجی، وزیر امور خارجه و مخالف حزبالله، گفته است که به لبنان اعلام شده تا زمانی که دولت انحصار تسلیحات را برقرار نکند، کمکهای بازسازی از سوی اهداکنندگان خارجی دریافت نخواهد شد.
حزبالله در مقابل، مسئولیت بازسازی را بر عهده دولت گذاشته و آن را به عدم اقدام در این زمینه متهم کرده، با وجود وعدههای دولت برای تعهد به بازسازی.
شرایط خلع سلاح
حجعلی گفت که مشروط کردن کمکهای بازسازی به خلع سلاح برای تسریع این روند است، اما «تصور اینکه حزبالله این شرط را بپذیرد دشوار است.»
حزبالله میگوید تسلیحاتش اکنون از جنوب لبنان خارج شده، اما هرگونه بحث درباره زرادخانه باقیماندهاش را به خروج اسرائیل از پنج موضعی که هنوز در اختیار دارد و پایان حملات اسرائیل مرتبط میکند.
اسرائیل میگوید حزبالله همچنان زیرساختهای جنگی، از جمله پرتابگرهای راکت، در جنوب دارد و این را «نقض آشکار توافقات بین اسرائیل و لبنان» میداند.
یک منبع دیپلماتیک فرانسوی گفت که اگر اسرائیل به حملات خود ادامه دهد و دولت لبنان به اندازه کافی سریع در مورد خلع سلاح اقدام نکند، بازسازی محقق نخواهد شد.
اهداکنندگان همچنین خواستار اصلاحات اقتصادی در بیروت هستند.
هاشم حیدر، رئیس شورای جنوب دولت، گفت که دولت فاقد بودجه برای بازسازی است، اما به پیشرفت در آواربرداری اشاره کرد. بانک جهانی تخمین زده که لبنان برای بازسازی و بازیابی به ۱۱ میلیارد دلار نیاز دارد.
در نبطیه، تلی از آوار نشاندهنده مکانی است که زمانی مغازه خلیل طرخینی ۷۱ ساله در آن قرار داشت. این مغازه یکی از دهها مغازهای بود که در بمباران اسرائیل در بازار مرکزی نبطیه تخریب شد.
او هیچ غرامتی دریافت نکرده و رأی دادن را بیفایده میداند. او با احساس رهاشدگی گفت: «دولت کنار ما نایستاد.»
وضعیت در سال ۲۰۰۶، پس از جنگ قبلی حزبالله و اسرائیل، کاملاً متفاوت بود. در آن زمان، کمکها از ایران و کشورهای عربی خلیج فارس سرازیر شد.
حزبالله میگوید به ۴۰۰,۰۰۰ نفر کمک کرده و هزینه اجاره، مبلمان و بازسازی را پرداخت کرده است. اما گیرندگان میگویند منابع مالی در دسترس این گروه به مراتب کمتر از سال ۲۰۰۶ است.
حزبالله میگوید مقامات دولتی مانع ورود بودجه از ایران شدهاند، هرچند تهران نیز به دلیل تحریمهای سختتر آمریکا و سیاست «فشار حداکثری» واشنگتن، نسبت به دو دهه پیش از نظر مالی تحت فشار بیشتری است.
کشورهای خلیج فارس نیز پس از درگیری حزبالله در مناقشات منطقهای و اعلام این گروه به عنوان گروه تروریستی در سال ۲۰۱۶، هزینههای خود در لبنان را متوقف کردهاند. عربستان سعودی نیز موضع دولت لبنان در مورد انحصار تسلیحات توسط دولت را تأیید کرده است.
حسن فضلالله، نماینده حزبالله، گفت که وظیفه دولت است که بودجه بازسازی را تأمین کند و دولت در برداشتن «گامهای جدی» برای پیشبرد این روند ناکام مانده است.
او هشدار داد که این مسئله در صورت عدم رسیدگی، خطر تعمیق شکافها در لبنان را به دنبال دارد. او با اشاره به شیعیان در جنوب و دیگر مناطق، از جمله حومه جنوبی بیروت که تحت سلطه حزبالله است و به شدت از حملات اسرائیل آسیب دیده، گفت: «چگونه میتوان بخشی از ملت را باثبات نگه داشت در حالی که بخش دیگر در رنج است؟»