ایران به روسیه پرتابگرهای موشکی ارسال می‌کند
ایران در حال آماده‌سازی برای ارسال پرتابگرهای موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد به روسیه در آینده نزدیک است؛ موشک‌هایی که آمریکا می‌گوید تهران سال گذشته برای استفاده در جنگ علیه اوکراین به روسیه تحویل داده بود. این خبر را دو مقام امنیتی غربی و یک مقام منطقه‌ای اعلام کرده‌اند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، اگر این پرتابگرهای موشک فاتح-۳۶۰ واقعاً تحویل داده شوند، به پشتیبانی از حملات فرسایشی روسیه علیه همسایه‌اش کمک خواهند کرد و بار دیگر پیوندهای امنیتی عمیق میان مسکو و تهران را به نمایش خواهند گذاشت.
تحلیل‌گران می‌گویند موشک فاتح-۳۶۰ با بردی معادل ۷۵ مایل (۱۲۰ کیلومتر)، توان جدیدی در اختیار نیروهای روسیه قرار می‌دهد تا مواضع خط مقدم اوکراین، اهداف نظامی نزدیک، و مناطق مسکونی در نزدیکی مرز با روسیه را هدف قرار دهند.
ایالات متحده در سپتامبر گذشته اعلام کرد که ایران این موشک‌ها را از طریق ۹ کشتی با پرچم روسیه ـــ که واشنگتن آن‌ها را تحریم کرد ـــ به روسیه فرستاده، اما سه منبع در همان زمان به رویترز گفتند که پرتابگرها در آن محموله‌ها وجود نداشتند.
مقام‌های امنیتی غربی و مقام منطقه‌ای ــــ که به شرط ناشناس ماندن صحبت کردند ـــ گفتند که تحویل پرتابگرهای فاتح-۳۶۰ قریب‌الوقوع است.
آنان از ارائه جزئیات بیشتر درباره این انتقال قریب‌الوقوع، از جمله اینکه چرا تصور می‌شود پرتابگرها همراه با موشک‌ها ارسال نشده بودند، خودداری کردند.
وزارت دفاع روسیه و نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد به درخواست‌های اظهارنظر پاسخ فوری ندادند.
شورای امنیت ملی آمریکا درخواست برای اظهارنظر را به وزارت امور خارجه ارجاع داد، اما این وزارتخانه نیز بلافاصله پاسخی نداد. سازمان سیا نیز از اظهارنظر خودداری کرد.
روسیه و ایران پیشتر انکار کرده‌اند که تهران موشک یا هرگونه تسلیحات دیگری برای کمک به تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین ــــ که در فوریه ۲۰۲۲ آغاز شد ــــ ارسال کرده است. اما مقام‌های آمریکایی، اوکراینی و اروپایی می‌گویند ایران هزاران پهپاد و گلوله توپخانه در اختیار روسیه قرار داده است.
ژنرال کریستوفر کاوولی، فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا(سنتکام)، ماه گذشته در اشاره‌ای آشکار به موشک‌های فاتح-۳۶۰، به قانون‌گذاران آمریکایی گفت که ایران بیش از ۴۰۰ موشک بالستیک کوتاه‌برد در اختیار روسیه گذاشته است.
تاکنون هیچ گزارشی در دست نیست که نشان دهد ایران نوع دیگری از موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد را به مسکو منتقل کرده باشد یا نیروهای روس از موشک فاتح-۳۶۰ استفاده کرده باشند.
پیچیدگی احتمالی برای مذاکرات صلح
استقرار این موشک‌ها توسط روسیه ممکن است تلاش‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، برای ترتیب دادن آتش‌بس و مذاکرات صلح میان اوکراین و روسیه و همچنین دستیابی به توافقی جداگانه با ایران برای محدود کردن برنامه هسته‌ای آن را با مشکل روبرو کند.
مقام منطقه‌ای گفت که گفت‌وگوهای غیرمستقیم هسته‌ای میان آمریکا و ایران که با میانجی‌گری عمان انجام می‌شود، از جمله «چند دلیل» برای تأخیر در تحویل پرتابگرها بوده است.
این مذاکرات با اختلالاتی روبرو شده، هرچند ایران روز جمعه اعلام کرد که با برگزاری دور چهارم مذاکرات در روز یکشنبه در عمان موافقت کرده است.
جک واتلینگ، پژوهشگر ارشد اندیشکده «مؤسسه خدمات متحد سلطنتی بریتانیا» (RUSI)، گفت مقام‌های ایرانی موضوع ارسال تسلیحات به روسیه را جدا از مذاکرات هسته‌ای تلقی خواهند کرد.
او گفت: «اینکه ایرانی‌ها درباره مسائل هسته‌ای با آمریکا مذاکره می‌کنند، از نظر آن‌ها به همکاری احتمالی با روس‌ها ارتباطی ندارد.»
تحلیل‌گران گفتند یک پیچیدگی دیگر نیز ممکن است در میان بوده باشد: ایران برای زرادخانه داخلی خود از موشک‌های فاتح-۳۶۰، مجبور شده بود کامیون‌های تجاری ساخت اروپا را برای نصب پرتابگرها تغییر کاربری دهد، و شاید برای روسیه نیز همین کار را انجام داده باشد، به‌ویژه با توجه به تلفات گسترده خودروهای نظامی روسیه در اوکراین.
کارشناسان گفتند، با دریافت پرتابگرها، روسیه خواهد توانست فشار بیشتری بر اوکراین وارد کند.
فابیان هینتس، پژوهشگر «مؤسسه بین‌المللی مطالعات راهبردی» (IISS) گفت: «برای نیروهای روسی بسیار ساده‌تر خواهد بود که با سرعت بسیار بیشتری حملاتی علیه اهداف پرارزش انجام دهند... این موشک‌ها (فاتح-۳۶۰) به آمادگی‌های پرتاب زیادی نیاز ندارند. زمان پرواز آن‌ها به طرز شگفت‌انگیزی کوتاه است.»
تحلیل‌گران می‌گویند استفاده از فاتح-۳۶۰ می‌تواند به روسیه اجازه دهد تا موشک‌های پیشرفته‌تر خود، مانند «اسکندر»، را برای حملات دوربردتر علیه زیرساخت‌های حیاتی ــــ از جمله شبکه برق ــــ نگه دارد و بدین ترتیب فشار بیشتری بر سامانه‌های پدافند موشکی ارزشمند اوکراین وارد کند.
رالف ساولسبرگ، دانشیار در آکادمی دفاعی هلند، گفت: «موشک فاتح-۳۶۰ طوری طراحی شده که بتوان آن را توسط افرادی با آموزش نسبتاً کم به‌کار گرفت و هدایت کرد.»
او افزود: «چرا روسیه باید موشک‌های ایرانی که کیفیت پایین‌تری دارند بخرد؟ تنها دلیلی که به ذهنم می‌رسد این است که آن‌ها قادر به تولید تعداد کافی از موشک‌های خودشان نیستند.»
«این موشک‌ها خیلی دقیق نیستند و مهمات زیادی حمل نمی‌کنند. اما همین موضوع باعث دردسر بیشتر برای اوکراین می‌شود.»
جاناتان لندِی و جاناتان سُل / خبرگزاری رویترز / ۹ مه ۲۰۲۵